________________
w
१३१ -
i ઉક્ત પાંચે પ્રકારનાં કર્મો ઓછાવધતા ઢાંકી રાખે છે. મતિજ્ઞાનને ઢાંકી રાખે અર્થાત્ મતિજ્ઞાન ઉત્પન્ન થવા ન દે, તેને મતિજ્ઞાનાવરણકર્મ કહે છે. શ્રુતજ્ઞાન ઉત્પન્ન થવા ન દે, તેને શ્રુતજ્ઞાનાવરણુકર્મ કહે છે. અવધિજ્ઞાનને ઢાંકી
ખે, તેને અવધિજ્ઞાનાવરણકર્મ કહે છે. મન પર્યાયજ્ઞાનને આચ્છાદન કરી ઉત્પન્ન થવા ન દે, તેને મન ૫. ચંયજ્ઞાનાવરણ કર્મ કહે છે. અને કેવલજ્ઞાનને આચ્છાદન કરી ઉત્પન્ન થવા દે, તેને કેવલજ્ઞાનાવરણુકર્મ કહે છે. ૬. चक्षुरचक्षुरवाधिकेवलानां निद्रानिद्रानिद्रामचलामचला
प्रचलास्त्यानगृद्धयश्च ॥ ७॥ કર્થ(કુરકુરવઠાનાં) ચક્ષુદર્શનાવરણ, અચક્ષુદર્શનાવરણ, અવધિદર્શનાવરણ અને કેવલદર્શનાવરણ એ ચાર (ર) અને (નિદ્રાનિદ્રાનિદ્રાબાવાવાસ્યાનાય) નિદ્રા, નિદ્રાનિદ્રા, પ્રચલા, પ્રચલા પ્રચલા અને સત્યાનગૃદ્ધિ એ પાંચ નિદ્રાસહિત નવ પ્રકૃતિ દર્શનાવરણ કર્મની છે. જેના ઉદયથી આત્મા ચક્ષુઈન્દ્રિય રહિત એકેદ્રિય અથવા વિકલેન્દ્રિય થાય અથવા ચક્ષુદ્રિય સહિત પચેન્દ્રિય થાય તે પણ તેના નેત્રેમાં દેખવાની સમર્થતા ન હેય અર્થાત્ આંધળે કાણે અથવા ઘણું ઓછું જેતે હોય તેને ચક્ષુદર્શનાવરણપ્રકૃતિ કહે છે. જે કર્મના ઉદયથી ચક્ષુ ઇન્દ્રિયથી અતિરિક્ત અન્ય ઇન્દ્રિઓથી દર્શન (સામાન્યજ્ઞાન) ન થાય, તેને અચક્ષુદર્શનાવરણપ્રકૃતિ કહે છે. અવધિદર્શનથી જે સામાન્ય અવકન થાય છે,
