________________
१२८
બન્ધ છે. માવાથૅ—સમસ્ત લેાકમાં પુલાનાં પરમાણુ ભરેલાં છે. તેમાં કાર્માણુવર્ગાના પરમાણુ પણુ દરેક જગ્યાએ કાયમ છે. આત્મા જ્યારે મનવચનકાયરૂપ યોગોદ્વારા સક`પ અથવા કષાયસહિત થાય છે ત્યારે તે કામાંજીવણા કરૂપ થઈને આત્મા સાથે સબન્ધ કરીલે છે, તેને કર્મબન્ધ કહે છે. તે સમયે કષાય જો મન્ત્ર હાય તાકર્માના પણ સ્થિતિમન્ય અથવા અનુભાગમન્ય મદ થાય છે અને તીવ્ર હાય છે તેા તીવ્ર બન્ધ થાય છે. ૨. હવે બન્યના પ્રકાર કહે છે.—
प्रकृतिस्थित्यनुभागप्रदेशास्तद्विधयः ॥ ३ ॥
અર્થ—— પ્રતિસ્થિનુમા પ્રવેશાઃ ) પ્રકૃતિખન્ધ, સ્થિતિબન્ધ, અનુભાગમન્ય અને પ્રદેશખન્ય એ (દ્વિષયઃ ) તે અન્યના ચાર પ્રકાર છે. પ્રકૃતિ નામ સ્વભાવનુ છે. જેમ લીમડાના સ્વભાવ કડવા છે, ગાળના સ્વભાવ મીઠા છે. તેમ એવી રીતે આઠ કર્માંના સ્વભાવનુ' (રસનુ·) પડવુ', તે પ્રકૃતિખધ છે. જ્ઞાનાવરણું, દરશનાવરણ, વેદનીય, માહની, આયુ, નામ, ગેાત્ર અને અન્તરાય એ આઠ કર્મ છે તેમાં જ્ઞાનવરણની પ્રકૃતિ આત્માને આચ્છાદન કરવાની ( ઢાંકવાની ) છે, દર્શનાવરણુની પ્રકૃતિ આત્માના દર્શન અથવા જ્ઞાનના સામાન્ય અવલેકનરૂપ અશને આચ્છાન કરવાની છે, વેદનીયકર્મની પ્રકૃતિ આત્મામાં સુખદુઃખ ઉત્પન્ન કરવાની છે, મેહનીયકર્મની પ્રકૃતિ કર્મમાં મદ્ય
