________________
ઉપાસ્ય દેવની ઓળખાણ
આમાંના ૬ થી ૧૨ સુધીના તેમજ સત્તરમા—અઢારમાં દેષનુ વર્ણન ઊપર આવી ગયુ છે, જ્યારે મિથ્યાત્વ, અજ્ઞાન, નિદ્રા અને અવિરતિના ઉલ્લેખ વિશેષમાં છે. જેમણે મેહનીયક ના ક્ષય કર્યાં હાય, તેને મિથ્યાત્વ કે અવિરતિ હેય નહિ. જેણે જ્ઞાનાવરણીય ક`ના ક્ષય કર્યાં હાય, તેને અજ્ઞાન હોય નહિ અને જેણે દર્શોનાવરણીયકનો ક્ષય કર્યાં હોય, તેને નિદ્રા હાય નહિ.
૧
શાસ્ત્રકારોએ જિનભગવતની આ રાગાદિોષ રહિત સ્થિતિને ‘અપાયાપગમાતિશય’ તરીકે બિરદાવેલી છે. અપાય એટલે સ કટ કે દૂષણ, તેના અપગમ કરનારા જે અતિશય, તે અપાયાપગમાતિશય,
અહી' થોડુ સમજવા જેવુ' છે. અપાયના બીજો અથ ઈતિ-ભીતિ થાય છે, એટલે ઇતિ ભીતિને નાશ થવા તેને પણ અપાયાપગમાતિશય કહેવાય છે. અરિહંતને આ અને પ્રકારને અપાયાપગમાતિશય હાય છે, તેને અનુક્રમે સ્વાશ્રયી અપાયાપગમાતિશય અને પરાશ્રયી અપાયાપણ માતિશય કહેવામાં આવે છે.
હવે આપણા ઉપાસ્ય દેવની આળખાણને ત્રીજો તબક્કો શરુ થય છે. આપણા ઉપાસ્ય દેવ જિનભગવંત-અ ફ્દેવ ત્રૈલોકયપૂજિત એટલે ત્રણ લેાકના અગ્રેસર વડે પૂજાયેલા હાય છે. ત્રણ લેાક તે સ્વર્ગલોક, મત્યુલોક અને પાતાલ. તેમાં સ્વર્ગ લેાકમાં વસતા દેવાના અગ્રેસરાને દેવેન્દ્ર કે ઈન્દ્ર
