________________
નામ-સ્મરણ
ભક્તિ, આરાધના કે ઉપાસનાનું પ્રથમ અંગ નામસ્મરણ છે, એટલે પ્રસ્તુત પ્રકરણમાં તે સંબંધી કેટલીક વિચારણા કરીશું.
ઉપાસ્ય દેવને યાદ કરવા, ઉપાસ્ય દેવનું નામ બેલવું, ઉપાસ્યદેવના નામનું રટણ કરવું, ઉપાસ્ય દેવના નામને જપ કર, તેને નામ-સ્મરણ કહેવામાં આવે છે. કેટલાક તેને ભગવત્ –સ્મરણ કે પ્રભુ–સ્મરણ પણ કહે છે, કારણ કે તેમાં ભગવાન અથવા પ્રભુના નામનું સ્મરણ હોય છે.
નામ-સ્મરણ એ સહજસાધન છે, એટલે કે તે બહુ સહેલાઈથી થઈ શકે એવું છે. “હે અરિહંત ! હે, વીતરાગ ! હે પરમાત્મા !” એ જિનનામ સૂચક શબ્દો મનથી. યાદ કરવા હોય કે મુખથી બેલવા હોય તે શી તકલીફ પડે છે ? વળી મનુષ્ય ના હોય કે મોટો હોય અથવા ગમે તે સ્થાને રહેલે હોય અને ગમે તે અવસ્થામાં રહેલે હોય તે પણ આ નામે બેલી શકે છે. એક અહેરાતમાં સો-બસ વાર પ્રભુનું નામ-સ્મરણ કરવું, એ જરાયે અઘરૂં નથી.
+ દિવસ અને રાત્રિમાં.