________________
મૂર્તિનું આલંબન
૧૧૫ વસ્તુમાં માતૃત્વ અને પિતૃત્વને આરેપ કરો છો અને તેને પ્રત્યે સાક્ષાત્ માતાપિતા જેટલું જ માન દર્શાવે છે.
કઈ એમ કહેતું હોય કે “એ ફેટામાં અમે માતૃત્વ-પિતૃત્વને આરોપ કરતા નથી, તે એ વાત તદ્દન બેટી છે, કારણ કે કઈ એ ફેટાને તેડી નાખે, ભાંગી નાખે કે કચરાની ટોપલીને સ્વાધીન કરે તે તરત તેમને રોષ આવે છે અને એ વ્યક્તિને મારવા દોડે છે કે અન્ય પ્રકારે શિક્ષા કરે છે. આ સૂચવે છે કે એમાં પિતે મનથી માતૃત્વ-પિતૃત્વનું આરોપણ કરેલું જ છે.
મૂર્તિપૂજક વિરોધી સંપ્રદાયે મૂર્તિપૂજાની વિરુદ્ધ પ્રચાર કરવા છતાં આકૃતિ, ચિત્ર, સ્થાપના વગેરેને એક યા બીજા પ્રકારે સ્વીકાર કરે છે. મુસલમાને મૂર્તિપૂજાના કટ્ટર વિરોધી ગણાય છે. તેઓ પણ પત્થરની બનેલી મજીદને પવિત્ર માને છે અને હજ કરવા જાય છે, ત્યાં એક કાળા પથ્થરને ચુંબન કરી કૃતાર્થ થાય છે.
જડ પ્રતિમાનું આલંબન લેવાથી ચિત્તપ્રસાદ તથા આત્મશુદ્ધિ વગેરેને લાભ થાય નહિ, એમ માનનારે મહાભારતમાં વર્ણવેલા એકલવ્યનું દષ્ટાંત ધ્યાનમાં લેવા જેવું છે.
એકલવ્ય જાતને ભીલ હતા, પણ તેને ઉત્તમ પ્રકારની બાણવિદ્યા શીખવી હતી અને એવી વિદ્યા એ વખતે માત્ર દ્રોણાચાર્ય જ શીખવી શકે એમ હતા, પરંતુ દ્રોણચાયે તેને શૂદ્ર જાણીને શિષ્ય તરીકે સ્વીકાર કર્યો નહિ,
