________________
રથયાત્રાદિ
૫૧.
ઉપયાગ કરતા. વળી યુદ્ધ માટે વિશિષ્ટ બનાવટના રથા તૈયાર થતા અને યેદ્ધાએ તેના પર આરેહણુ કરીને જીવસટોસટના જગ ખેલી લેતા. અર્જુને રથમાં બેસીને જ મહાભારતનું યુદ્ધ ખેલ્યું હતું અને શ્રીકૃષ્ણે તેનુ સારથિપણું કર્યું હતું, એ વાત સુપ્રસિદ્ધ છે. આ જ રીતે ધાર્મિ ક ઉત્સવેામાં પણ રથના વિશિષ્ટ રીતે ઉપયેગ થતા અને તેના નાના-મોટા અનેક પ્રકારને ઉપચેગમાં લેવાતા. આ રથ બળદો વડે, ઘેાડાએ વડે, હાથીએ વડે કે જનસમૂહ વડે ખેચવામાં આવતા અને તે વખતે અનેક પ્રકારનાં મનેારમ દશ્યા ખડાં થતાં. ખાસ કરીને જ્યારે મહાન રથાને બહાર કાઢવામાં આવતા, ત્યારે વિવિધ પ્રકારનાં ગીત, અનેક પ્રકારના વાજિ ત્રોનુ વાદન તથા પૂતળીઓને નાચ વગેરે જનસમૂહનું ભારે આકષ ણુ કરતા. પરિણામે લોકો ધર્મ ભાવનાથી રગાતા અને એ રીતે ધર્મના ઘણું! પ્રચાર થતા.
જૈન પરંપરામાં રથયાત્રા ઘણા પ્રાચીન કાળથી પ્રચલિત હતી અને કેટલીક વાર તેની સામે રિફાઈ થયાના દાખલાએ પણ મળી આવે છે.
વીશમા તી કર શ્રી મુનિસુવ્રતસ્વામીના વખતની આ વાત છે. તે વખતે હસ્તિનાપુરમાં પદ્મોત્તર રાજા રાજ્ય કરતા હતા. એક વખત તેની રાણી જ્વાલાદેવીએ ભક્તિના અતિશયથી શ્રી જિનેશ્વરદેવના મહાન રથ તૈયાર કરાયેા, ત્યારે તેમની બીજી રાણી લમોએ ઈર્ષ્યાથી બ્રહ્મરથ તૈયાર કરાવ્યા. હવે એક વખત રથયાત્રાના પ્રસગ આવ્યેા,
