________________
“ધ્યાન
૩૧૩
મૂલ્યાંકન કરીએ અને તેના દ્વારા બની શકે તેટલું મેક્ષપ્રાપ્તિનું કાર્ય સાધી લઈએ, એમાં જ આપણું હિત છે. સુને-શાણાઓને આથી અધિક શું કહેવું ?
દેવમૂતિને ગમે ત્યાં પધરાવી શકાય નહિ, તે માટે ખાસ બેઠક–ખાસ આસન જોઈ એ. દેવે પણ તે માટે પ્રાતિહાર્યની સામગ્રીમાં સફટિકનું સુંદર પવિત્ર આસન સાથે રાખે છે અને મંદિરમાં પણ તે જ જાતની વ્યવસ્થા હોય છે. - આપણું કાયારૂપી મંદિરમાં દેવનું આસન બનાવવા માટે સર્વથી શ્રેષ્ઠ સ્થાન આપણું હૃદય છે. અહીં હૃદયથી લેહીને શરીરમાં ધકેલનારું અવયવ નહિ પણ હૈયું, દિલ કે અંતઃકરણ સમજવાનું છે. તે માનવદેહની અંદર આવેલાં ત્રણ મર્મસ્થાનો પૈકીનું એક છે અને લાગણીઓ (Feelings, sentiments)ને પ્રાદુર્ભાવ થવાનું મુખ્ય સ્થાન છે. આનાથી વધારે સારું બીજું સ્થાન કર્યું હોઈ શકે ?
દેવનું આસન પવિત્ર હોવું જોઈએ, એટલે કે તેમાં કેઈ જાતની અપવિત્રતા, અશુદ્ધિ કે મલિનતા ન હોવી જોઈએ. જે આસનમાં અપવિત્રતા, અશુદ્ધિ કે મલિનતા હોય તે દેવ ત્યાં બિરાજે નહિ, એટલે આપણે હૃદયની અપવિત્રતા–અશુદ્ધિ-મલિનતા દૂર કરવી જ રહી.
આપણું હૃદયમાં આજે કેવી કેવી લાગણીઓ ઊઠી રહી છે, તેનું નિરીક્ષણ કરે. ઘડીકમાં કેદ–ગુસ્સ-રૌદ્ર
