________________
૨૫૦
શ્રી જિનભક્તિ-કલ્પતરુ
છતાં અક્ષરે ન કહેતાં અહી' અક્ષર એવા પ્રયાગ કેમ કર્યાં ?’ તેનું સમાધાન એ છે કે ‘જે ખીજ ઘણા અક્ષરોથી સ’યુક્ત હાય-ફૂટ હાય, તેને એક જ અક્ષર ગણવામાં આવે છે; જેમ-કે, ક્ષ, બ્લ્યૂ આદિ. વળી મંત્રવિદેનુ કહેવું છે કે ફૂટ મંત્રામાં ઘણા અક્ષરો દેખાવા છતાં તેમાં વસ્તુતઃ એક જ અક્ષર મંત્રસ્વરૂપ હોય છે અને બાકીના તે તેના પરિકર કે પરિવારરૂપ હાય છે, તેથી પણ તેને એક અક્ષર કહેવામાં આવે છે. લઢ ખીજ અનેકાક્ષરી હોવા છતાં તેમાં ૢ અક્ષર જ મ`ત્રસ્વરૂપ છે, તેથી અહી' અક્ષર એવા શબ્દપ્રયાગ ઉચિત છે.'
..
કદાચ અહીં ખીજે પ્રશ્ન એમ પૂછાય કે ‘પરમેશ્વર એવા પરમેષ્ઠિ એમ કહેવામાં શે! હેતુ રહે છે?” તા તેના ઉત્તર એ છે કે દેવતાઓ અને ગુરુઓનું નામ ઉપપદ વિના-વિશેષણ વિના ખેલવું ન જોઈએ એવા શાસ્ત્રના આદેશ છે, અને અહીં પરમેષ્ઠીએ દેવતાનુ નામ છે, માટે તેને પરમેશ્વર એવુ. ઉપપદ–વિશેષણ લગાડેલુ છે. વળી પરમેષ્ઠી એ શબ્દ એવી માન વસ્તુને
* દેવતાનાં નુકળાં ૨, નામ નોપપતું વિના | उच्चरेन्नैव जायायाः कथञ्चिन्नात्मनस्तथा ।।
‘ દેવતા અને ગુરુનું નામ ઉપપદ–વિશેષણ વિના બાલવું નહિ. તેમ જ સ્ત્રીનું નામ કે બનતાં સુધી પેાતાનું નામ પણ સ્વય બાલવું નહિ.'
