________________
૩૦૭
દાન .
હાથમાં જપમાળા હાય અને સ`સાર–થવ ડારની વાતો થતી હોય કે લાગતાવળગતાને ધંધા-ધાપા અંગે સૂચનાઓ અપાતી હાય ત્યાં ઈષ્ટદેવના સપર્ક શી રીતે સધાય ? અથવા તો અમુક જપ પૂરા કરવા છે, માટે માળાના મણુકા અતિ ઝડપથી ફેરવાયે જતા હૈાય ત્યાં મંત્રાક્ષરો . વ્યવસ્થિત શુદ્ધ કયાંથી ખેલાય ? જો મંત્રના અક્ષરે। આઘાપાછા થઈ જાય કે ખેલવાના રહી જાય તો એમત્ર ખડિત થયેા ગણાય છે. આવા ખ'ડિત મત્ર વિશિષ્ટ કેટિ કે ઉત્તમ ફળ કયાંથી આપી શકે?
.
જેમ મૂર્તિ”નું ખંડન આપણા દિલને ખટકે છે, તેમ મંત્રનું ખંડન પણ આપણા દિલને ખટકવું જોઈએ. વધારે સ્પષ્ટ કહીએ તો મત્ર એ ઇષ્ટદેવતાના અક્ષરદેહ છે, એટલે તેના પૂરેપૂરો આદર કરવા જોઈએ અને તેની કઈ પણ પ્રકારે આશાતના ન થાય, એના ખ્યાલ રાખીને જપ કરવા જોઈએ.
જપ કરતાં પણ ધ્યાનની ભૂમિકા ઘણી ચડિયાતી છે, પરંતુ તે એમને એમ પ્રાપ્ત થતી નથી. તે માટે સારા પ્રમાણમાં ચેાગ્યતા પ્રાપ્ત કરવી પડે છે. ખાસ કરીને યમ નિયમ એટલે સંયમનું પાલન, આસનસિદ્ધિ એટલે એક જ આસને લાંબા સમય સુધી સ્થિર બેસવાના અભ્યાસ, પ્રણાયામ એટલે શરીરમાં રહેલા પાંચ પ્રકારના વાયુ ઉપર યથાર્થ કાબૂ, પ્રત્યાહાર એટલે મનને ઇન્દ્રિયાના અમાંથી પાછી ખેંચી લેવાની તાલીમ અને ધારણા એટલે ચિત્ત
