________________
તીર્થયાત્રા
(તીર્થયાત્રા સમયનાં કેટલાંક કર્તવ્ય આ પ્રમાણે સમજવાં.) (૧) દાન. (૨) તપ, (૩) ઉચિત વેશભૂષા, (૪) વાજિંત્રવાદન, (૫) સ્તુતિ-સ્તોત્ર અને (૬) પ્રેક્ષણાદિ,
(૧) દાન-દાનને મહિમા સુપ્રસિદ્ધ છે. ધર્મના ચતુર્વિધ પ્રકારમાં તેને પ્રથમ સ્થાન અપાયેલું છે, એટલે તીર્થયાત્રાના મંગલ પ્રસંગે તેને યથાશક્તિ લાભ અવશ્ય લેવો જોઈએ. એ વખતે અહંકાર કે ઉદ્ધતાઈ આવી ન જાય તે જોવાનું. “લક્ષ્મી ચંચળ છે. તે કેળની થઈ નથી અને થવાની નથી. તેનાથી જેટલું સુકૃત થઈ શકે તે કરી લેવામાં જ આત્માનું હિત છે.” આટલી સમજણ અંતરમાં ઉતરી જાય, તે અહંકાર કે ઉદ્ધતાઈ થવાને સંભવ નથી. ભાગ્યશાળીઓએ તીર્થમાં આવીને દાનની સરિતાઓ વહાવી છે. તેની આગળ હું કેણ ?” એ વિચાર પણ માનનું મર્દન કરનાર છે.
સાધુ પુરુષને અથવા સાતેય ક્ષેત્રમાં જે દાન દેવામાં આવે તે સુપાત્રબુદ્ધિથી પરમ ભક્તિપૂર્વક દેવું જોઈએ; જ્યારે દીન, હીન, અનાથ, નિરાધાર, લૂલા, લંગડા વગેરેને જે દાન દેવાય, તે અનુકંપાબુદ્ધિથી મધુર શબ્દો પૂર્વક દેવું જોઈએ. આક્રોશ, કટુતા, વિલંબ વગેરે દાનને દુષિત કરનારા છે, એટલું હરદમ-હમેશાં લક્ષમાં રાખવું.
(૨) તપ-તપશ્ચર્યાથી ભાવની વિશુદ્ધિ થાય છે. અને તેથી અધ્યવસાયે નિર્મળ બને છે, માટે તપનું
