________________
२३२
શ્રી જિનભક્તિ-કલ્પતરુ વાસ્તવમાં ચૈત્યવંદન એ ચમત્કારિક વસ્તુ છે, પણ આપણને તેને ચમત્કાર અનુભવાતું નથી, કારણ કે આપણા ચિત્તની ચંચળતા ઘણી છે. વળી તે વિષય અને કષાયના રંગે રંગાયેલું છે, એટલે ચૈત્યવંદનની ક્રિયામાં જે એકાગ્રતા જામવી જોઈએ તે જામતી નથી અને તેથી જે અપૂર્વ આનંદને અનુભવ થવે જોઈએ, તે થતું નથી. તાત્પર્ય કે ચૈત્યવંદનની ક્રિયા યથાર્થ પણે કરવી હોય તે ચિત્તની ચંચળતા ઘટાડવી જોઈએ અને વિષયાકર્ષણ તથા કષા પણ ઓછા કરવા જોઈએ. જેમ જેમ આ વસ્તુ સિદ્ધ થતી જાય, તેમ તેમ ચૈત્યવંદન શુદ્ધ ભાવે થતું જાય અને એમ કરતાં એક અવસર એ જરૂર આવે કે આપણે આ ચૈત્યવંદનની ક્રિયા વિશુદ્ધપણે કરી મેક્ષની પ્રાપ્તિ કરી શકીએ. વર્તમાન સમયે પણ કેટલાક ભવ્ય આત્માઓને ચૈત્યવંદન કરતાં જોઈએ છીએ, તે સ્પષ્ટ અનુભવાય છે કે એ આત્માઓ અન્ય તે શું પણ દેહનું ય ભાન ભૂલી ગયેલ હોય છે. એવા આત્માઓ જ્યારે આ વિધિ કરતાં હોય છે, ત્યારે વાતાવરણ ધીર, ગંભીર બની ગયું હોય છે, અને ત્યાં રહેલા અન્ય જીવે ઉપર પણ તેની એવી અસર પડતી હોય છે કે તેઓ પણ તેમાં એકરસ અને એકરૂપ બની જાય. આવા આત્માઓને સામે રાખીને આ ક્રિયાવિધિ કરવામાં આગળ વધવું કે જેથી એને આસ્વાદ વધતે ભાવે અનુભવી શકાય.
