________________
મદિર અંગે કિ ચિત
૧૨૫
હતુ. એટલે કે ત્યાં ત્રણ જિનમ ંદિરને સુંદર સમૂહ હતા. રામેશ્વરમ્ વગેરે નામેા પણ એવી રીતે જ પડેલાં છે.
ભારતીય સંસ્કૃતિ એ વાસ્તવિકતાએ મંદિરની જ સંસ્કૃતિ છે. તેનાથી પ્રભુભક્તિને વેગ મળ્યો; ધબુદ્ધિ જાગૃત રહી; શિલ્પ, ચિત્ર, કાવ્ય, સગીત વગેરે કલાઓને ઉત્તેજન મળ્યું; તત્ત્વજ્ઞાનને વિકાસ થયા અને વિવિધ તીર્થોં અસ્તિત્વમાં આવ્યાં. જૈન, વૈદિક અને બૌદ્ધ એ ત્રણેય પરપરાએ તેમાં સારા રસ લીધે. તેમાં પણ જૈન પર'પરા અગ્રગણ્ય રહી. આજે ભારતવર્ષમાં ૩૬૦૦૦ ઉપરાંત જૈન મંદિરે છે, તેમાં કેટલાક તા શિલ્પ અને સ્થાપત્યના અદ્વિતીય નમૂનારૂપ છે, તેમજ ભવ્યતાથી ભરપૂર છે. આબુ-દેલવાડાનુ શિલ્પ જુઓ, રાજસ્થાન-રાણકપુરનુ' સ્થાપત્ય જુએ અને સૌરાષ્ટ્ર-શત્રુજ્યનાં મદિના સમૂહ જુઓ, તે મુખમાંથી પ્રશંસાનાં પુષ્પા ઝર્યા વિના રહેશે નહિ. દેશ અને પરદેશના જે પ્રવાસીએ આ મિ જુએ છે, તે જૈનેાની ધર્મભાવના અને કલાપ્રિયતાનાં મુક્ત કંઠે વખાણ કરે છે. આવાં 'શિ માટે આપણાં હૃદયમાં કેવા ભાવ હાવા જોઈએ, તે વિચારી જુએ.
કેટલાક કહે છે કે ‘ જૈનાએ પાતાના ઘણા પૈસા પાષાણુમાં જ નાખ્યો. તેમને આ શું સૂઝયું ?' પણ તેમને ખબર નથી કે એ પાષાણાએ પારસમણિનું કામ કર્યુ છે. તેના સહવાસમાં આવનારા પાપીઓને પવિત્ર મનાવ્યા.
