Book Title: Jain Vidya 02
Author(s): Pravinchandra Jain & Others
Publisher: Jain Vidya Samsthan

View full book text
Previous | Next

Page 62
________________ 56 पविरलपएहि लंघंतु महि, लहु धावइ पावइ बासरहि । थोवंतरि मरणहरु जाइ जवि, कह कह व करंगुलि छित्तु गवि । पहु पारिण पसारइ किर घरइ, मायामउ मउ अग्गइ सरह । दूरंतरि रिणयतणु दक्खवइ, खेलइ वरिसाव मंदगइ । रणववाकंदकवलु भरइ, तरुवर किसलयपल्लव कच्छंतरि सच्छसलिलु पियs, वंकियगलु पच्छाउहुं गियइ । सुयचंचुधायपरियलियफलि, खरि दीसह चंपयचूयतलि । खरिण वेल्लिखिलगि पइसरह, अण्ण्णपएसहि श्रवयर । चरइ । महिरूढउ वारियसूरकर, कामिरिगवेल्लिविलासधर । तुहुं देव पयावहुयास रिणरण हेलइ बड्ढउ वालितरु । जैनविद्या हमारा कवि " बालि - वध" विषयक " असुन्दर व्यंग्य" गर्भित घटनाओं को सरस रूप प्रदान करने के लिए " न्यायत्व", "विषयौचित्य" और "श्लेषगुरण" तथा "पांचाली रीति" तथा 'मध्यम मार्ग" से सहवत 'सांगरूपक" का उपयोग करता है - और अन्यत्र - हयमुहफेरगजलि रणसरवरि सोणियधाराणालचलु । श्रसिचंचुइ लक्खरगलक्खरिणरण तोडिउ वालिहि सिरकमलु । म. 72.4. 1-8 75.9. 9-10 . 75.8. 14-15 आगे वह “माधुर्य”, “सौकुमार्य", "लावण्य", और " सौभाग्य", गुण, "केशिकीवृत्ति" " वक्तृौचित्य", "वैदर्भी रीति", "सुकुमार-मार्ग", "रूढ़ि - वैचित्र्य - वक्रता" और "अन्योक्ति” से पुष्ट अपहनुति के रूप में एक उत्कृष्ट कल्पना का चित्र तब प्रस्तुत करता है, जब वह राम कथा के "बी" अर्थप्रकृति सम्बन्धी फलपरक घटना पर वितर्कपूर्वक विचार करता है - प्रज्जु मिलंतु मच्छ मंदारि वह संसंकपंडुरा । पद्मं मुइ खेर्यारद कह होसइ सा गवधुसिर्णापंजरा । गाउ गाउ भाउ णासणविहि, सीय ण हित्त हित्त परियणविहि । रामु ण कुद्ध कुद्ध जगभक्खड, लक्खणु ण भिडिउ भिडिउ कुलक्खउ । चक्कु रंग मुक्कु मुक्कु जमसासणु, तं णउ लग्गउ लग्गु हुयासणु । वच्छु ण भिण्णु भिण्णु घरणीयलु, रुहिरु ण गलिउ गलिउ सज्जणबलु । तु उपडि पडिउ कामिणिगणु, तुहुं रण मुझो सि मुउ विहलियजणु । चेट्ठ रग भग्ग भग्ग लंकाउरि, दिट्ठि ण सुण्ण सुण्ण मंदोयरि । . 78.24, 1-8 " महापुराणु " में "विचार्यमाण चमत्कार" और " प्रबंधौचित्य" से गर्भित तथा "पदार्थ दीपक" और प्रसन्न " श्लेष " से पुष्ट " उक्त विषया वस्तुत्प्रेक्षा- माला" के रूप में एक बहु विभ्राट् एवं "सन्दर्भसमुच्चय" पूर्ण कविप्रौढोक्तिसिद्ध बिब वहाँ मिलता है, जहाँ "सीता हरण " और "दिवसावसान" विषयक घटनाओं के " वक्तृ औचित्य " एवं "गौडी रीति" से युक्त सहवर्णन मिलता है -

Loading...

Page Navigation
1 ... 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152