________________
-
-
અર્થાત્ એક સમયમાં પર્યાય ઉત્પાદ, વ્યય અને પ્રૌવ્ય એ ત્રણે કરીને સહિત છે.
આ રીતે કહેવું ન જોઈએ, કારણકે પર્યાયનું શુદ્ધ રૂપ તો સત્તા ન દેખાય ત્યારે જ કહી શકાય. અહીં તો મૂળ સત્તા પણ જણાય છે, માટે નિત્ય છતાં આ નય અશુદ્ધ છે.
પર્યાય સત્ છે કે અસતુ? એના પ્રત્યુત્તરમાં પણ તેને કહેવું જ પડે કે પર્યા, સતુ છે. હવે જ્યારે પર્યાય એ સતુ છે, તો પછી તેમાં સનું લક્ષણ ઘટવું જ જોઇએ.
“ઉત્પા-થથ-ઘોળ પુરું સત” અર્થાત્ ઉત્પાદ-વ્યય અને ધ્રૌવ્ય યુક્ત જે હોય તે સત્ કહેવાય છે.
આથી ઉત્પાદ-વ્યયને જ માનનાર આ નયને પણ પર્યાય ધ્રૌવ્ય યુક્ત પણ છે એમ માનવું પડે છે અને કહેવું પણ પડે છે. તેથી તે અશુદ્ધ કહેવાય છે.
આ રીતે ધ્રૌવ્ય એટલે નિત્યતેને પણ માન્ય રાખનાર એવો આ નય સત્તા સાપેક્ષ નિત્ય અશુદ્ધ પર્યાયાર્થિક કહેવાય છે. (૫) કપાધિ નિરપેક્ષ નિત્ય શુદ્ધ
પર્યાયાર્થિક નયઆ નય પ્રત્યેક આત્માના જ્ઞાન-દર્શન-ચારિત્ર-વિર્ય વગેરે પર્યાયો એક સરખા છે, તેમાં કાંઈ ભેદ નથી એમ જણાવે છે.
જેમ પ્રત્યેક પુગલના પર્યાયો રૂપ-રસ-ગંધ-સ્પર્શ છે, તેમ સિદ્ધાત્માના જ્ઞાનાદિ પર્યાયો અને સંસારી આત્માના જ્ઞાનાદિ પર્યાયો પણ એક સરખા છે. નિત્ય છે. શાશ્વત માટે જ કહ્યું છે કે
-
-
-
1
