________________
જેમકે-તે જ આચૈત્ર સુદ તેરસનો દિવસ છે કે જે દિવસે શ્રી મહાવીર સ્વામી ભગવાન જન્મ્યા હતા.
તે જ આ દિવાળીનો દિવસ છે કે જે દિવસે શ્રી મહાવીર સ્વામી ભગવાન નિર્વાણ પામ્યા હતા. અર્થાત મોક્ષમાં પધાર્યા
હતા.
પ્રશ્ન- ભવિષ્ય નૈગમ એટલે શું?
ઉત્તર - ભવિષ્યમાં હજી થવાનું છે, તેનું થઈ ગયા રૂપે જે, કહેવું તે.
જેમકે - તેરમે સયોગી ગુણસ્થાનકે વર્તતા એવા અરિહંત દેહાતીત નથી થયા પણ થવાના છે તે થયા રૂપે "અહંત સિદ્ધ થયા જ" એમ જે કહેવામાં આવે તો તે વ્યાજબી છે એમ આ ભાવી નૈગમ નય કહે છે. પ્રશ્ન- વર્તમાન બૈગમ એટલે શું? ઉત્તર - કરવા માંડેલું કાર્યહજી થોડું થયું છે, પૂર્ણ થયું નથી, ત્યાં જે કહેવું કે કાર્ય થયું તે.
જેમકે - ચૂલા ઉપર ભોજનમાં ચડાવેલા ચોખા હજુ પૂરા રંધાયા ન હોય છતાં રંધાયા કહેવું.
પ્રશ્ન-નૈગમનયને કેટલા નિક્ષેપા અભિમત છે?
ઉત્તર - નામ, સ્થાપના, દ્રવ્ય અને ભાવ એ ચાર નિક્ષેપા નિગમનયને અભિમત છે.
પ્રશ્ન-નૈગમનયને અનુસરનારા કયા કયા દર્શને છે?
ઉત્તર - આ નયને અનુસરનારા તૈયાયિક દર્શન અને વૈશેષિક દર્શન બન્ને છે. એ બન્ને દર્શનો વ્યવહારને ઉપયોગી પદાર્થોનું પ્રતિપાદન કરે છે. તેથી કરીને તેમની માન્યતા નિગમનયને આધારે માન્ય કરવા લાયક છે.
81 =
