________________
કુંભારના નીભાડામાં પડયો હોય કે ઘરના ખૂણામાં પડેલો હોય ત્યારે તે નથી કહેવાતો "ઘટ" કે નથી કહેવાતો "કળશ". એ પ્રમાણે એવંભૂત નયની માન્યતા છે. (૧૩)
પ્રશ્ન - દ્રવ્ય કોને કહેવાય ?
ઉત્તર - મૂળ પદાર્થને "દ્રવ્ય" કહેવાય છે.
ગુણ અને પર્યાયવાળું દ્રવ્ય છે. અર્થાત્ ગુણ અને પર્યાય જેને હોય તે "દ્રવ્ય" કહેવાય છે.
(૧૪)
પ્રશ્ન - પર્યાય કોને કહેવાય છે ?
ઉત્તર - દ્રવ્યના પરિણામને "પર્યાય" કહેવામાં આવે છે. અર્થાત્ - ઉત્પત્તિ અને વિનાશને જે પામે તે "પર્યાય" કહેવાય છે.
(૧૫) પ્રશ્ન - દ્રવ્યાર્થિક નય કોને કહેવાય?
ઉત્તર - આ જ દ્રવ્ય છે અર્થ કે પ્રયોજન જેનું તે "દ્રવ્યાર્થિક નય" કહેવાય છે.
દ્રવ્યનો ગુણ મુખ્યપણે અને ગૌણપણે ઉત્પાદ-વ્યયરૂપ પર્યાયથી સત્તાને જે ગ્રહણ કરે તેને "દ્રવ્યાર્થિકનય" કહેવામાં આવે છે.
(૧૬) પ્રશ્ન - પર્યાયાર્થિક નય કોને કહેવાય ?
ઉત્તર – પર્યાય છે પ્રયોજન જેનું, અથવા પર્યાય જ છે અર્થ જેનો તે "પર્યાયાર્થિક નય" કહેવાય છે.
99
