________________
(૭) જ્યારે છત્ર-ચામરાદિકથી શોભતો હોય ત્યારે જ "રાજા", કહેવાય.
એ પ્રમાણે અન્ય ઉદાહરણોમાં પણ જાણવું. આ એવંભૂત નયનો વિષય વ્યાપ્ય એટલે અલ્પ વિસ્તારવાળો છે.
એ રીતે એવંભૂત નયનું સ્વરૂપ સમજવું.
પ્રશ્ન- શબ્દ, સમભિરૂઢ અને એવંભૂત એ ત્રણ નયોની ઘટના દાંતમાં કેવી માન્યતા છે? -
ઉત્તર - (૧) જેમાં જળ-પાણી ભરી શકાય, ગોળાકારવાળો, સાંકડા મુખવાળો અને મોટા પેટવાળો જે હોય તેને "ઘટ" કહેવામાં આવે છે. કળશ-કુંભ વગેરે એ ઘટના પર્યાયવાચક શબ્દો છે. એ પ્રમાણે શબ્દ નયની માન્યતા છે. ' (૨) જળ-પાણી તે "જળાધાર" કહેવાય, પણ ઘટ ન કહેવાય. શબ્દ કરે તો જ "ઘટ" કહેવાય. પૃથ્વીને પૂરે તો જ "કુંભ" કહેવાય.
ઘટ-કળશ-કુંભને એક જ વસ્તુ માટે વપરાતા શબ્દો પણ ભિન્નાર્થક છે.
એ પ્રમાણે સમભિરૂઢ નયની માન્યતા છે. (૩) જ્યારે કોઈ ચંચલ નેત્રવાળી પનીહારી નારીની કેડ ઉપર જળ-પાણીથી ભરેલો જે સમયે હોય અને છલકાતા છલકાતા શબ્દ-અવાજ કરતો હતો ત્યારે જ તેને "ઘટ" કહેવામાં આવે છે.
જ્યારે પૃથ્વીને પૂરતો હોય ત્યારે જ "કુંભ" કહેવામાં આવે છે.
|
#
