________________
તેથી કરીને તે યોગરૂઢ શબ્દ કહેવાય છે. એ પ્રમાણે જે જે શબ્દો અવયવશક્તિ અને સમુદાયશક્તિ એમ બન્ને શક્તિથી એકજ અર્થને જણાવતા હોય તે તે શબ્દો સર્વે "યોગરૂઢ શબ્દો" સમજવા. પ્રશ્ન-યૌગિકરૂઢ શબ્દો કોને કહેવાય છે?
ઉત્તર-યૌગિક અને રૂઢ એમ બે શબ્દો મળીને "યોગિકરૂઢ" શબ્દ બનેલ છે. તેમાં યૌગિક શબ્દનો અર્થ અવયવશક્તિજન્ય, અને રૂઢ શબ્દનો અર્થ સમુદાયશક્તિજન્ય થાય છે. જે શબ્દ યૌગિક છે અને રૂઢ પણ છે તે "યૌગિકરૂઢ" કહેવાય છે.
જ્યારે યોગરૂઢ શબ્દ અવયવ અને સમુદાય એમ બન્ને શક્તિથી એક જ અર્થને જણાવે છે, ત્યારે આયૌગિકરૂઢ શબ્દ અવયવશક્તિથી જે અર્થ જણાયતે અર્થ અને સમુદાયશક્તિથી જે અર્થ જણાય તે અર્થ એ બન્ને ભિન્ન હોય છે એમ સ્પષ્ટપણે કહે છે.
યોગરૂઢ અને યૌગિકરઢમાં એટલો જ ફેરફાર છે.
યૌગિકરૂઢમાં અનેક શબ્દો આવે છે. તેમાં "ઉભિ" શબ્દ પણ છે. "ભિ" ધાતુ અને "ઉત્" ઉપસર્ગથી બનેલ છે. "ઉતુ ઉર્ધ્વભિનત્તીતિ ભિ" એટલે ઉપરના તલને ભેદીને જે બહાર નીકળે તે "ઉભિ" કહેવાય છે.
હવે અહીંઅવયવાર્થથી "ઉભિ" શબ્દનો અર્થ વૃક્ષ થાય છે અને સમુદાયશક્તિથી તેનો અર્થ "ઉભિદ્ર" નામનો યજ્ઞ થાય છે. સમુદાયશક્તિથી કરેલાયજ્ઞ અર્થમાં અવયવશક્તિની અંશમાત્ર પણ અપેક્ષા નથી. વેદમાં એવું વાક્ય પણ આવે છે કે પાન ૩મિતા વગેત !” પશુની અભિલાષાવાળો
[ 93
=
