________________
નયોને જાણવા માટે આ શૈલી વ્યાજબી છે. વળી સામાન્યગ્રાહી મૈગમનયનો સંગ્રહનયમાં અને વિશેષગ્રાહી નૈગમનયનો વ્યવહાર નયમાં સમાવેશ કરીએ તો મૂળ નય છ થતાં તે દરેકના સો સો ભેદ કરતાં ૬૦૦ ભેદ થાય છે.
વળી નૈગમ-સંગ્રહ-વ્યવહાર એ ત્રણ અર્થનય અને ચોથો શબ્દનય એમ ચાર મૂળ નય ગણીએ તો તે પ્રત્યેકના સો સો ભેદ કરતાં ૪૦૦ ભેદ થાય છે.
આ સિવાય બીજી રીતે પણ ૪૦૦ ભેદ અથવા ૨૦૦ભેદ જોવામાં આવે છે. તે આ રીતે
(૧)નૈગમનય, (૨) સંગ્રહ-વ્યવહાર-જુસૂત્રલક્ષણ એક અર્થનય, (૩) એક શબ્દનય અને (૪) એક પર્યાયાર્થિક નય એ ચાર મૂળ ભેદ સ્વીકારીએ તો દરેકના સો સો ભેદ કરતાં ભેદ થાય છે.
અથવા દ્રવ્યાર્થિક અને પર્યાયાર્થિક એ બન્નેને જ મૂળનય સ્વીકારીએ તો તે પ્રત્યેકના સો સો ભેદ કરતાં ૨૦૦ ભેદ થાય છે.
નય વિષયક મુખ્ય-ગૌણ ભાવની વિચારણા| વિશ્વમાં પૂર્ણજ્ઞાનીને નયજ્ઞાનની અપેક્ષા ભલે નહોય, પણ અપૂર્ણ જ્ઞાનીને તો નયજ્ઞાનની અત્યંત આવશ્યકતા છે.
સમસ્ત જગતના સમસ્ત પદાર્થો ઉત્પાદ-વ્યયને ધ્રુવ સ્વરૂપ છે. એ સત્ય હકીકત જ્ઞાનદષ્ટિએ નિરીક્ષણ કરનારા-જોનારા જાણી શકે. બીજા તો ભ્રમણામાં જ પડે. ગોથાં ખાધા જ કરે.
દુનિયાને જ્ઞાની આત્માઓ પણ જોવે છે અને મૂર્ખ-જડ આત્માઓ પણ જોવે છે. આમ છતાં પણ બન્નેના નિરીક્ષણમાં
-
-
55
