________________
~
(૧) ભૂતનગમ (મૃતાર્થે વર્તમાનાપોપટાવર નૈયામ:) ભૂતમાં એટલે જે પ્રસંગો બન્યા હોય અને તેને કેટલાય વર્ષો વીતી ગયા હોય, તો પણ પ્રતિવર્ષ તે પ્રસંગોની ઉજવણી કરતા જ હોય છે. જુઓ
"આજ દિવાળી પર્વના દિવસે અર્થાત્ આસો વદિ અમાવસ્યાના દિવસે શ્રમણ ભગવાન મહાવીર પરમાત્મા મોક્ષે પધાર્યા. પૂ. સૂરિસમ્રાટુ શ્રી વિજય નેમિસૂરીશ્વરજી ગુરુ મહારાજા સ્વર્ગે સિધાવ્યા." - -
ભૂતકાળની એ વાત આજ પણ એ દિવસનું આરાધન કરતાં એ પ્રસંગ આપણી દૃષ્ટિ સામે ખડો થાય છે.
ભૂતકાળના એ વાસ્તવિકદીપાવલિ (દિવાલી) નાદિવસમાં આજના દિવાળીના દિવસને આરોપિત કરવો એ જ આ ભૂતનૈગમનું કાર્ય છે. અર્થાત્ ભૂતકાળની વાત વર્તમાનમાં આરોપિત થતી હોય, તેને પણ આ નય માન્ય રાખે છે.
() ભાવિનેગમ - (મવિધાર્થે ભૂતાથષિ-ર) ભવિષ્યમાં જે હજી થવાનું છે, તેનું થઈ ગયા રૂપે જે કહેવું તે ભાવિનૈગમ કહેવાય છે. જુઓ- "અહંત સિદ્ધ થયા જ." |
જે આત્મા અરિહંત તેરમે સયોગી ગુણસ્થાનકે વર્તતા જીવન્મુક્ત કેવલી-ભવસ્થ કેવલી દેહાતીત નથી થયા, પણ થવાના છે તે થયા રૂપે અર્થાત્ તેને આ સિદ્ધ છે એમ કહેવામાં આવે તો તે વાસ્તવિક-વ્યાજબી છે. એ પ્રમાણે આ નૈગમનય જણાવે છે.
પંદર પ્રકારના સિદ્ધ પૈકી ગૃહસ્થલિંગ કેવલજ્ઞાન પામેલા ભરત મહારાજા, તથા અન્યલિંગ કેવલજ્ઞાન પામેલા
1 26 E
