________________
=
= -
એ ધ્વનિના અર્થમાં પણ ભેદ જણાય છે. અહીં કારકપર્યાયની મુખ્યતા છે, અને કુંભ દ્રવ્યની ગૌણતા છે.
(૫) પુરૂષભેદનું દ્રષ્ટાંત - "ગચ્છામિ" (હું જાઉં છું ), "ગચ્છસિ" (તું જાય છે), અને "ગચ્છતિ" (તે જાય છે.)
આમાં "મિ" એટલે હું એ પહેલો પુરુષ છે, "સિ" એટલે તું એ બીજો પુરુષ છે, અને "તિ" એટલે તે એ ત્રીજો પુરૂષ છે. એ પુરૂષભેદરૂપ પર્યાયભેદ થયો.
એ જ પ્રમાણે "હું મોદક લાડવો) ખાઈશ, તે તો અતિથિ ખાઈ ગયો."
અહીં પણ "હું" પહેલો પુરૂષ છે, અને "અતિથિ" એ ત્રીજો પુરૂષ છે. એ પુરૂષભેદરૂપ પર્યાય ભેદ થયો.
() ઉપસર્ગ ભેદનું દ્રષ્ટાંત -"તે સંસ્થિત છે. તે અવસ્થિત છે" અહીં "સ્થિતિ" ધ્વનિમાં "સ" અને "અવ" એ રૂપ ઉપસર્ગી પર્યાયથી ભેદ જણાય છે.
કવચિત્ અર્થના ભેદનું પણ મુખ્યપણે ગ્રહણ કરાય છે. જુઓ
હરિપુતિને યઃ જે કર્ણાદિકમાં પ્રકાશિત અથવા સ્થિત છે. અહીં "તિષ્ઠતે" થી અર્થભેદની પ્રતીતિ થાય છે.
ચતુ ધ્વનિ એનો એહોય તો પણ અર્થભેદ પ્રધાનપણે ગ્રહણ કરાય છે.
જેમકે "નવકમ્બલઃ શાલિભદ્રઃ" આમાં ધ્વનિએનો એછતાં બે ભિન્નભિન્ન અર્થ મુખ્યપણે પ્રતીત થાય છે. ૧-નવકાંબળી જેની પાસે છે એવો શાલિભદ્ર. ર-નવ એટલે નવી કાંબળ જેની પાસે છે એવો શાલિભદ્ર.
