________________
તિર્યંચગતિ-અધ્યયન
૧૭૫૯
उ. गोयमा ! जहा वक्कतीए तहेव उववाओ।
ઉ. ગૌતમ ! પ્રજ્ઞાપના સૂત્રનાં છઠ્ઠા વ્યુત્કાન્તિ પદનાં
અનુસાર આનો ઉ૫પાત કહેવો જોઈએ.
વિશેષ:દેવગતિથી આવીને તે ઉત્પન્ન થતાં નથી. પ્ર. ભંતે ! તે જીવ એક સમયમાં કેટલા ઉત્પન્ન થાય
प. तेणं भंते! जीवा एगसमएणं केवइया उववज्जति?
૩. ગોવા ! નહોf gો વા, સો વા, તિાિ વા,
उक्कोसेणं संखेज्जा वा, असंखेज्जा वा उववज्जंति। अवहारो जहा उप्पलुद्देसे।
प. एएसिणं भंते! जीवाणं के महालिया सरीरोगाहणा
पन्नत्ता? उ. गोयमा ! जहण्णेणं अंगुलस्स असंखेज्जइभागं,
उक्कोसेणं धणुपुहत्तं। प. ते णं भंते ! जीवा नाणावरणिज्जस्स कम्मस्स किं
વંધા, અવંધા? ૩. જો ! તો ગાથા
एवं वेदे वि, उदए वि, उदीरणाए वि।
प. ते णं भंते ! जीवा किं कण्हलेस्सा, नीललेस्सा,
Iકસ્સા ? ૩. નયના! અરે અંના મrfor
ઉ. ગૌતમ! તે જઘન્ય એક, બે કે ત્રણ, ઉત્કૃષ્ટ સંખ્યાત
કે અસંખ્યાત ઉત્પન્ન થાય છે. આનો અપકાર ઉત્પલ ઉદેશકનાં અનુસાર જાણવો
જોઈએ. પ્ર. ભંતે ! આ જીવોનાં શરીરની અવગાહના કેટલી
મોટી કહી છે ? ઉ. ગૌતમ! જઘન્ય અંગુલનાં અસંખ્યાતમાં ભાગની,
ઉત્કૃષ્ટ ધનુષ પૃથત્વની કહી છે. પ્ર. ભંતે ! તે જીવ જ્ઞાનાવરણીય કર્મનાં બંધક છે કે
અબંધક છે ? ગૌતમ ! જે પ્રમાણે ઉત્પલ ઉદેશકમાં કહ્યું તે પ્રમાણે અહીં જાણવું જોઈએ. આ પ્રમાણે વેદન, ઉદય અને ઉદીરણાનાં માટે
પણ જાણવું જોઈએ. પ્ર. ભલે તે જીવ કષ્ણલેશી, નીલલેશી કે કાપોતલેશી
હોય છે ? ઉ. ગૌતમ ! (અહીં આ ત્રણ લેયાઓ સંબંધી)
છવ્વીસ ભંગ કહેવા જઈએ. દષ્ટિથી ઈન્દ્રિય સુધીનું સમગ્ર વર્ણન ઉત્પલ
ઉદેશકનો અનુસાર જાણવું જોઈએ. પ્ર. ભંતે ! શાલી, વ્રીહિ, ઘઉં, જુવાર અને જવજવના
મૂળનો જીવ કેટલા કાળ સુધી રહે છે ? ઉ. ગૌતમ ! તે જઘન્ય અંતર્મુહૂર્ત,
| ઉત્કૃષ્ટ અસંખ્યાત કાળ સુધી રહે છે. પ્ર. ભંતે ! શાલી, વ્રીહી, ઘઉં, જુવાર, જવજવનાં મૂળ
નાં જીવ પૃથ્વીકાયિક જીવોમાં ઉત્પન્ન થાય અને ફરીથી શાલી, વ્રીહી ઘઉં, જુવાર, જવજવનાં મૂળ રુપમાં ઉત્પન્ન થાય તો તે કેટલા સમય સુધી રહે
છે અને કેટલા કાળ સુધી ગતિ-આગતિ કરે છે ? ઉ. ગૌતમ! ઉત્પલ ઉદેશકનાં અનુસાર અહીં સમગ્ર
વર્ણન કરવું જોઈએ.
દિલ્હી -- 7 ગઈ પત્તા
. રે તે ! સાત્ક-વહી-ધૂમ-નવ-નવનવ
मूलगजीवे कालओ केवचिरं होइ? उ. गोयमा ! जहण्णेणं अंतोमुहुत्तं,
उक्कोसेणं असंखेज्जं कालं । છે જે મંતે ! સાસ્ત્રી-વીદી- ધૂમ-નવ-નવનવमूलगजीवे, पुढवीजीवे,पुणरविसाली-वीही-गोधूम जव जवजवगमूलगजीवे केवइयं कालं सेवेज्जा, केवइयं कालं गइरागई करिज्जा?
૩. યમ !
નહ૩નુ.
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
