________________
મનુષ્ય ગતિ-અધ્યયન
૧૮૬૫
તળુમો તજુથવો, તયતમ તyયવંત-ઈ-વો. भीरू तत्थुविग्गो, तासी य भवे मिए णामं ॥
एएसिं हत्थीणं थोवाथोवं तु, जो अणुहरइ हत्थी । रूवेण व सीलेण व सो, संकिन्नो त्ति णायब्वो ॥
भद्दो मज्जइ सरए, मंदो पुण मज्जए वसंतम्मि । मिओ मज्जइ हेमंते, संकिन्नो सव्वकालम्मि ॥
- ટા, ૫૪, ૩.૨, મુ.૨૮, મા.૨-૬ (૨) વારિ દત્ય quત્તા, તં નહીં૨. મદે નામને મદમ,
૨. મધે મને મંત્રમ,
भद्दे णाममेगे मियमणे,
૪. મદે નામને સંવિન મને
૩. જેનું શરીર ગર્દન, ચામડી, નખ, દાંત અને વાળ
પાતળા હોય છે, જે ભીરુ, ત્રસ્ત અને ઉદ્વિગ્ન સ્વભાવવાળા હોય છે તથા જે બીજાને ત્રાસ આપે છે તે હાથી "મૃગ” કહેવાય છે. જે હાથીનાં પૂર્વોક્ત ગુણ, ૫ અને શીલનાં લક્ષણ મિશ્રિત રૂપમાં મળે છે તે હાથી સંકીર્ણ કહેવાય છે. ભદ્ર શરદ ઋતુમાં, મંદ વસંત ઋતુમાં, મૃગ હેમન્ત ઋતુમાં અને સંકીર્ણ બધી ઋતુઓમાં મદોન્મત્ત
થાય છે. (૨) હાથી ચાર પ્રકારનાં કહ્યા છે, જેમકે – ૧. કેટલાક હાથી ભદ્ર હોય છે અને તેનું મન પણ
ભદ્ર હોય છે. ૨. કેટલાક હાથી ભદ્ર હોય છે પરંતુ તેનું મન મંદ
હોય છે. ૩. કેટલાક હાથી ભદ્ર હોય છે પરંતુ તેનું મન મૃગ
હોય છે. ૪. કેટલાક હાથી ભદ્ર હોય છે પરંતુ તેનું મન સંકીર્ણ
હોય છે. આ પ્રમાણે પુરુષ પણ ચાર પ્રકારનાં કહ્યા છે, જેમકે૧. કેટલાક પુરુષ ભદ્ર હોય છે અને તેનું મન પણ - ભદ્ર હોય છે. ૨. કેટલાક પુરુષ ભદ્ર હોય છે પરંતુ તેનું મન મંદ
હોય છે. ૩. કેટલાક પુરુષ ભદ્ર હોય છે પરંતુ તેનું મન મૃગ
હોય છે. ૪. કેટલાક પુરુષ ભદ્ર હોય છે પરંતુ તેનું મન સંકીર્ણ
હોય છે. (૩) હાથી ચાર પ્રકારનાં કહ્યા છે, જેમકે – ૧. કેટલાક હાથી મંદ હોય છે પરંતુ તેનું મન ભદ્ર
હોય છે. ૨. કેટલાક હાથી મંદ હોય છે અને તેનું મન પણ મંદ
હોય છે. ૩. કેટલાક હાથી મંદ હોય છે પરંતુ તેનું મન મૃગ
હોય છે. ૪. કેટલાક હાથી મંદ હોય છે પરંતુ તેનું મન સંકીર્ણ
હોય છે. '
एवामेव चत्तारि पुरिसजाया पण्णत्ता, तं जहा૨. મદે નામને મદમ,
२. भद्दे णाममेगे मंदमणे,
રૂ. મદ્દે મને નિયમો,
૪. મદે નામને સંવિના
(૩) ચત્તાર દત્ય પત્તા, તે નહીં૨. મં મેરો મને,
२. मंदे णाममेगे मंदमणे,
રૂ. મંહે
મને નિયમ,
૪. મરે નામને સંવિનમ !
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
