________________
૨૦ (પાતક-ઘાતક = પાપનો નાશ કરનાર; સાધુ શું = સાધુ સાથે; અપચય = ઘટાડો; ચેત = ચિત્ત સંબંધી)
કારણ જોગે હો કારજ નીપજે રે, એમાં કોઈ ન વાદ
પણ કારણ વિણ કારજ સાબિયે રે, એ નિજ મત ઉન્માદ. સં. ૫ અર્થઃ કાર્યકારણના સિદ્ધાંત મુજબ ગાથા ૧-રમાં જણાવેલ શ્રી દોષોના નાશના પરિણામે “ચરમ-કરણ'ની સ્થિતિ પ્રાપ્ત થઈ છે. માટે કાર્ય-કારણના સિદ્ધાંતમાં કોઈ વાદ સંભવતો નથી. કારણ વિના પણ કાર્ય થઈ જશે તેમ જો કોઈ માન્યતા ધરાવતું હોય તો તે તેનો અંગત ઉન્માદ છે.
નોંધઃ ગાથા ૧-ર માં જણાવેલ ત્રિદોષનો નાશ ન કર્યો હોય અને ફક્ત પાઠપૂજા જેવા સાધનો ઉપર જ આધાર રાખ્યો હોય તો તેનો કોઈ આત્મ ફલિતાર્થ નથી તેમ અહીં સૂચન છે.
મુગ્ધ સુગમ કરી સેવન આદરે રે, સેવન અગમ અનુપ,
દેજો કદાચિત સેવક યાચના રે, આનંદધન રસ રૂપ. સં. ૬ અર્થઃ અણસમજુ અને સરલ માણસો (મુગ્ધ) એમ સમજે છે કે પાઠ-પૂજા અને બીજા બાહ્યાચારોથી જિનેશ્વર દેવની સેવા થઈ શકે. પરંતુ જિનેશ્વર દેવની સેવા એવી સરળ નથી, તે તો ઘણી અગમ્ય, રહસ્યોથી ભરપૂર અને અનુપમ છે. (કઈ રીતે તે અગાઉની ગાથામાં સમજાવ્યું.)
આનંદથી ભરેલ રસરૂપ સદચિદાનંદ જિનેશ્વર દેવ! આ સેવકની પ્રાર્થના છે કે તમારી અગમ્ય અને અનુપમ સેવા કરવાની મને તક આપો.
નોંધ: પ્રેમ-શ્રદ્ધાથી પ્રેરાઈને (ઋષભદેવ સ્તવન) પ્રભુ પંથની શોધમાં નીકળેલા જીવ (અજિત સ્તવન)ને આ સ્તવનમાં અવધૂશ્રી માર્ગદર્શન આપી કહે છે કે ઈશ્વરપ્રાપ્તિના માર્ગમાં અભય, અદ્વેષ અને અપેદના ગુણોનો વિકાસ અનિવાર્ય છે. ભય, દ્વેષ અને ખેદના દોષો કેવી રીતે પ્રાપ્ત થાય છે તે દર્શાવીને કહ્યું કે તે અજ્ઞાનતા-મુલક છે અને
જ્યારે તેનો નાશ થાય ત્યારે કષાયજનકપુદ્ગલો પરિવર્તન પામે છે અને જીવપ્રગતિની ટોચે પહોંચવા તૈયાર થાય છે. આવે સમયે સદ્ગુરુનો સમાગમ થાય છે અને તેમની મદદથી શાસ્ત્રોનું અધ્યયન નયવાદની દૃષ્ટિથી થાય છે. વસ્તુઓનાં અનેકવિધ પાસાંઓને લક્ષમાં રાખી અનેકાંત દષ્ટિથી શાસ્ત્રાભ્યાસ કરવાનો અહીં ઉપદેશ છે. આ રીતે અભ્યાસ થાય તો કાર્યકારણનો સિદ્ધાંત સમજાય. અભય, અદ્વેષ અને અપેદના પરિણામે જ ચરમ-કરણની સ્થિતિ પ્રાપ્ત થાય છે, પાઠ-પૂજાના બાહ્યાચારોથી નહીં.
આનંદધન-સ્તવનો જ સ્તવન-૩
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
