________________
૭૪
અર્થ : તમારા આત્માનું જે અસલ જ્ઞાન સ્વરૂપ છે તેને તમોએ ખેંચીને લઈ લીધું અને તમારી જે અજ્ઞાન દશા હતી તેને રીસ ચડે તેવું કૃત્ય કર્યું. તેટલું જ નહીં પરંતુ તે માટે દિલગીર થવાની કાળજી પણ ન કરી ! (કાણ ન આણી) (આ તમારી કેવી બેદરકારી !)
નોંધઃ અહીં અઢાર દોષો માંહેના પ્રથમ દોષ અજ્ઞાન દોષની પ્રભુના હાથે શી વલે થઈ તેનું વર્ણન છે. અહીંથી શરૂ કરી ગાથા નં. ૯ સુધી એક પછી એક અઢાર દોષોને કાઢી પ્રભુએ તેની જગ્યાએ કયા સદ્ગુણને સ્થાન આપ્યું તે આવે છે જે દર્શાવે છે કે આપણે પણ આ દોષોને કાઢવા શું કરી શકીએ.
નિદ્રા સુપન જાગર ઉજાગરતા, તુરિય અવસ્થા આવી, નિદ્રા સુપન દા રીસાણી, જાણી ન નાથ ! મનાવી !... મલ્ટિ. ૩
અર્થ : ઊંઘ-અજ્ઞાન દશા-જન્ય-સ્વપ્ર (તંદ્રા) સાંસારિક જાગૃતિ અને જાગૃત (ઉજાગરતા) તેમ ચાર પ્રકારની અવસ્થામાંથી તમોએ ચોથા પ્રકારની અવસ્થા (ઉજાગરતા)નો સ્વીકાર કર્યો. આથી નિદ્રા અને સ્વપ્રદશા (જે અજ્ઞાનતા-જન્ય હતી તે)ને રીસ ચડી તે તમોએ જાણ્યું. છતાં તેને મનાવી લેવાનો પ્રયત્ન પણ ન કર્યો. (તુરિય=ચોથી)
નોંધ : અહીં નિદ્રા, સ્વપ્ર અને સાંસાકિ જાગૃતિ - તેમ ત્રણ દોષોનો ઉલ્લેખ આવ્યો પરંતુ રિસાવામાં નિદ્રા અને સ્વપ્ર દશાનો જ ઉલ્લેખ કર્યો કારણ કે આત્મિક જાગૃતિ થાય ત્યારે સાંસારિક જાગૃતિનું તો મૃત્યુ જ થાય. તેને રિસાવાનો અવકાશ જ ન રહે.
સમકિત સાથે સગાઈ કીધી, સપરિવાર શું ગાઢી,
મિથ્યા-મતિ અપરાધણ જાણી, ઘરથી બાહિર કાઢી... હો મલ્લિ. ૪
અર્થ : શુદ્ધ સમકિત સાથે તેના સમગ્ર પરિવાર સહિત પ્રેમ કર્યો અને મિથ્યા મતિને ગુનેગાર ઠરાવીને ઘર બહાર કાઢી મૂકી. (ગાઢી = દૃઢ)
w
હાસ્ય, અરતિ, રતિ, શોક, દુગંછા, ભય પામર કરસાલી, નો-કષાય શ્રેણિ-ગજ ચઢતાં, શ્વાન તણી ગતિ જાણી... હો મલ્લિ. ૫
અર્થ : ઠઠ્ઠા-મશ્કરી, અરતિ (તિરસ્કાર), રતિ (મોહ), શોક, દુગંછા (નાક મચકોડવું અને ભય - આ છ તુચ્છનો-કષાયોને તો આપે કચડી નાંખ્યા (ક૨સાલી) અને
આનંદધન-સ્તવનો સ્તવન-૧૯
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
