________________
૩૨
નોંધઃ જિનેશ્વર દેવનાં દર્શન એટલે તેમના ગુણો જે દ્વંદ્વોરહિત છે તેના દર્શન સ્વસ્વરૂપ આત્મનાં દર્શન. આ દર્શનની શક્યતા હવે વધી ગઈ છે કારણ કે આ જીવસૃષ્ટિમાં સર્વોત્કૃષ્ટ મનુષ્ય ભવ મળ્યો છે. આત્મદર્શન મનુષ્યભવમાં જ શક્ય છે તેવો અહીં નિર્દેશ છે.
સુહુમ-નિગોદે ના દેખિયો, સખિ. બાદર અતિહિ વિશેષ. સખિ. પુઢવી -આઉ ન લેખિયો, સખિ. તેઉ-વાઉ ન લેશ. સખિ. ચંદ્ર. ૨
વનસ્પતિ અતિ-ઘણ-દિહા, સખિ. દીઠો નહીં દેદાર, ખિ. બિતિ-ચઉરિન્દ્રિય જલ લીહા, સખિ. ગત-સન્નિ પણધાર, સખિ. ચંદ્ર. ૩
નોંધ ઃ આ બંને ગાથાઓમાં જૈનદર્શન મુજબ વિકાસ ક્રમે જીવોના પ્રકાર દર્શાવ્યા છે. જે એકેન્દ્રિયથી ચાર ઈન્દ્રિયોના આ બે ગાથાઓમાં વર્ણવ્યા છે. આ જીવોની ભૌતિક અને શારીરિક મર્યાદાઓને લઈને ઈશ્વરદર્શન (આત્મદર્શન) થવાની શક્યતા તેમના ભવમાં નથી અને તેથી અનેકવાર તે તે જીવોની યોનિમાં હું જન્મ્યો. પરંતુ મને આત્મદર્શન થયું નહીં તેવો ભાવ છે.
અર્થ : સૂક્ષ્મ (સુહુમ) નિગોદના જીવરૂપે જન્મ્યો ત્યારે તેના દર્શન થયાં નહીં અને બાદર જીવ (સમૂહજીવન) રૂપે તો તેની વિશેષ મુશ્કેલી હતી. પૃથ્વીકાય (પુઢવી), અપકાય (આઉ), તેજકાય (તેઉ) અને વાયુકાય (વાઉ)નો જીવરૂપે જન્મ્યો તો ત્યાં પણ તેના
દર્શનનો અવકાશ નહોતો.
ત્યારબાદ વનસ્પતિના જીવ તરીકે ઘણા દિવસ (દિહા) રહ્યો અને ત્યારબાદ બેન્દ્રિય, તેન્દ્રિય, ચૌરિન્દ્રિય, જળચર (જળ-લીહા) તથા અસંજ્ઞિ (ગત-સન્નિ) જીવોની યોનિમાં જન્મ્યો પરંતુ ત્યાં પણ તેનાં દર્શન ન થયાં. (દેદાર = સુંદરમુખ)
સુર-તિરિ-નિરય નિવાસમાં, ખિ. મનુજ અનારજ સાથે. ખિ. અપજ્જતા પ્રતિભાસમાં સખિ. ચતુર ન ચઢયો હાથ, સખિ. ચંદ્ર.૪
અર્થ : પછી છેવટે દેવ, તિર્યંચ અને નારકીનો જન્મ પામ્યો. અનાર્યો (અનારજ)માં જન્મ્યો, અપર્યાપ્ત અવસ્થામાં (અપજ્જત્તા) તેમજ સ્પષ્ટ સમજવાળી પર્યાપ્ત અવસ્થામાં પણ જન્મ પામ્યો છતાં તે ચતુર પુરુષ (આત્મા)ને હું પામી શક્યો નથી.
આનંદધન-સ્તવનો * સ્તવન-૮
Jain Education International_2010_04 For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
