________________
૭)
નિશ્ચય નયની છે. પર્યાય એટલે રૂપાંતર.
આ રીતે આ ગાળામાં સોનાનું દૃષ્ટાંત લઈને કહે છે કે વસ્તુને પર્યાય દૃષ્ટિએ ન જોતાં નિશ્ચય નયની દષ્ટિએ જુવો.
અર્થઃ ભારીપણું (Specific Gravity), પીળાશ, ચિકાશ વગેરે સોનાના અનેક ગુણો (તરંગ) છે, પરંતુ તે ઉપર દષ્ટિ લઈને કહે છે કે વસ્તુને પર્યાય દષ્ટિએ ન જોતાં નિશ્ચય નયની દષ્ટિએ જુવો.
દર્શન જ્ઞાન ચરણ થકી, અલખ સ્વરૂપ અનેક રે, નિર્વિકલ્પ રસ પીજિયે, શુદ્ધ નિરંજન એક રે. ધરમ. ૫
અર્થ એ જ રીતે દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્રની દૃષ્ટિએ જોઈઅમે તો આત્મા જે અલક્ષ્ય (અલખ) છે તેનાં અનેક સ્વરૂપ દેખાય છે પરંતુ તે આત્માનું શુદ્ધ સ્વરૂપ નથી. આત્માના શુદ્ધ નિરંજન-નિર્મળ-સ્વરૂપ ઉપર લક્ષ્ય રાખો અને અભેદ્ય આનંદ ભોગવો.
નોંધઃ જીવાત્માનો વિકાસ દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્રની ખિલવણી ઉપર આધાર રાખે છે. જુદા જુદા જીવાત્માનાં દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્ર જુદી જુદી રીતે વિકસિત થયેલ હોય. આથી શુદ્ધ આત્માની ઓળખ કોઈપણ જીવનાં દર્શન, જ્ઞાન અને ચારિત્રની ખિલવણી ઉપરથી કરીએ. તો તે સાચી ઓળખ નહીં થાય. તેવી ઓળખ પર્યાય દૃષ્ટિ કહેવાય. માટે આત્માના શુદ્ધ અને નિર્મળ સ્વરૂપ ઉપર જ દૃષ્ટિ રાખશો તો તમામ જીવસૃષ્ટિ સાથે હું એક છું તેવો નિર્વિકલ્પ આનંદ પામશો.
પરમારથ પંથ જે કહે, તે રંજે એક તંત રે વ્યવહાર લખ જે રહે, તેહના ભેદ અનંત રે. ધરમ. ૬
અર્થ: પરમ-અર્થ એટલે શુદ્ધ નિશ્ચય નયનો માર્ગ જેઓ કહે છે તેઓ એક તંત્ર (તંત)ના ખ્યાલથી સંતુષ્ટ રહે છે, પરંતુ જેનું લક્ષ્ય (લખ) વ્યવહાર પર્યાય ઉપર રહે છે તેને આત્માના અનંત ભેદ દેખાય છે.
નોંધઃ જૈનદર્શન પ્રમાણે સમગ્ર વિશ્વ એક સળંગ અને અભેદ્ય તંત્ર વ્યવસ્થા છે. જે વ્યક્તિ શુદ્ધ આત્મતત્ત્વને જાણે છે અને સમજે છે એટલે કે જેની દષ્ટિનિશ્ચય નયની છે
આનંદધન-સ્તવનો
સ્તવન-૧૮
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
