________________
૨૩
સ્તવન ઃ ૫ : શ્રી સુમતિનાથ જિન સ્તવન
(રાગ : વસંત કેદારો)
નોંધઃ પ્રભુનું દુર્લભ જણાતું દર્શન પ્રભુકૃપાથી જ સુલભ બને છે તેમ આગલા સ્તવનમાં કહ્યું, પરંતુ પ્રભુકૃપા કેવી રીતે મેળવવી ? તેના જવાબમાં અહીં કહે છે કે, પ્રભુકૃપા તો આત્મ સમર્પણથી જ પ્રાપ્ત થાય છે.
આ આત્મસમર્પણની પદ્ધતિ દર્શાવતા અવધૂશ્રી અહીં જૈનદર્શન મુજબ આત્માની ત્રણ સ્થિતિનું સુંદર વર્ણન કરે છે. એ ત્રણ સ્થિતિ છે : (૧) બહિર આત્મા (૨) અંતર આત્મા અને (૩) પરમાત્મા. (વિશેષ સમજણ માટે જુઓ આ પુસ્તકનું પ્રાસ્તાવિક). આ ત્રણ સ્થિતિના પ્રકારો અને તેની છેવટની પરમાત્મ સ્થિતિ કેવી રીતે પ્રાપ્ત કરવી તેની વિષદ્ ચર્ચા આ સ્તવનમાં કરી છે.
પરંતુ તે પ્રાપ્તિ અર્થે જે પ્રયત્ન કરવાનો છે તેનું પ્રથમ પગથિયું તો સત્બુદ્ધિવાળા પ્રભુ સુમતિનાથના પવિત્ર ચરણોમાં આત્મ-અરપણા કરવી તે જ છે.
સુમતિ ચરણ કજ આતમ અરપણા, દર૫ણ જિમ અવિકાર, સુશાની ! મતિ તરપણ; બહુ-સમ્મત જાણીએ, પરિસરપણ સુ-વિચાર સુશાની..સુમતિ. ૧
અર્થ : હે જ્ઞાનપિપાસુ આત્મા, સુમતિનાથ પ્રભુના ચરણકમલ (ચરણકજ) જે સ્વચ્છ દર્પણની જેમ વિકારરહિત (સાફ) છે, તેમાં તારું આત્મસમર્પણ ક૨.
આવું આત્મસમર્પણ તારી બુદ્ધિને તર્પણ ક૨શે કારણ કે તે બહુમાન્ય હોવા ઉપરાંત સદ્વિચારમાં શુભ પ્રયાણ (પરિસ૨પણ) રૂપ છે.
ત્રિવિધ-સકલ તનુધર ગત આતમા, બહિરાતમ ધુરિ ભેદ સુજ્ઞાની ! બીજો અંત૨-આતમ, તીસરો પરમાતમ અવિચ્છેદ, સુજ્ઞાની. સુમતિ. ૨
અર્થ : આત્માની ત્રણ પ્રકારની સ્થિતિનું વર્ણન કરતાં અવધૂશ્રી કહે છે : બધા શરીરધારી જીવાત્માઓ ત્રણ પ્રકારના હોય છે. પ્રથમ પ્રકાર (રિભેદ) બહિરાત્માનો, બીજો અંતરાત્માનો અને ત્રીજો પરમાત્માનો જે અખંડ અને અવિનાશી છે.
આતમ બુદ્ધે કાયાદિક ગ્રહ્યો બહિરાતમ અઘ-રૂપ સુજ્ઞાની ! કાયાદિકનો હો સાખી-ધર રહ્યો, અંતર-આતમ-રૂપ સુજ્ઞાની. સુમતિ.૩
નોંધ : આત્માની બહિરાત્મ સ્થિતિ અને અંતરાત્મ સ્થિતિ ક્યારે ક્યારે પ્રાપ્ત
આનંદધન-સ્તવનો • સ્તવન-પ
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
