________________
૨૪
થાય તે સમજાવતાં કહે છે :
અર્થ: જ્યારે જીવ પોતાની બુદ્ધિથી શરીર વગેરે સ્થૂળ વસ્તુઓમાં પોતાપણું જુવે છે ત્યારે તે બહિરાભ સ્થિતિમાં છે. આ સ્થિતિ પાપરૂપ (અઘરૂપરે છે કારણ કે આત્મા સ્વભાવમાં નહીં પણ પરભાવમાં રમે છે. પરંતુ જીવ જ્યારે શરીરાદિક ધૂળ વસ્તુઓને સાક્ષીભાવે જુવે છે ત્યારે અંતરઆત્માની સ્થિતિ પ્રાપ્ત કરે છે. (સાખીધર == સાક્ષીભાવ) જ્ઞાનાનંદે હો પુરણપાવનો, વરજિત સકલ ઉપાધ, સુશાની! અતીન્દ્રિય ગુણ-ગણ-મણિ આગ, ઈમ પરમાતમ સાધુ સુજ્ઞાની. સુમતિ.૪
અર્થ પરમાત્મા સ્થિતિ ક્યારે પ્રાપ્ત થાય? જયારે આત્મા શુદ્ધ જ્ઞાનમય આનંદથી પરિપૂર્ણ અને પવિત્ર બને. આ સ્થિતિમાં તે તમામ સાંસારિક ઉપાધિઓથી રહિત હોય અને ઇન્દ્રિયોથી અગોચર (અતિન્દ્રિય) ગુણરત્નોની ખાણસમાન આ પરમાત્મ સ્થિતિને હે સુજ્ઞાની તમો સાધો. (આગરા = ખાણ, સાધ = સાધો, સમજો)
બહિરાતમ તજી અંતર આતમા રૂપ થઈ સ્થિર-ભાવ સુજ્ઞાની, પરમાતમનું હો આતમ ભાવવું, આતમ અરપણ દાવ સુજ્ઞાની. સુમતિ.૫
અર્થઃ દરેક આત્મા પરમાત્મ ભાવને પ્રાપ્ત કરી શકે છે. તેવી પ્રાપ્તિની યુક્તિ (ભાવ) શું છે તે દર્શાવતા અવધૂશ્રી કહે છે બહિરાત્મ ભાવને ત્યજીને અંતરઆત્મામાં એકાગ્રતા કરો એટલે કે અંતરઆત્મ સ્વરૂપમાં સ્થિર થાઓ. આ આત્મા તે જ પરમાત્મ સ્વરૂપ છે તેવા ભાવ ભાવવા તે શુદ્ધ આત્મ-અર્પણની યુક્તિ છે.
આતમ અર્પણ વસ્તુ વિચારતાં, ભરમ ટળે મતિ-દોષ, સુજ્ઞાની! પરમ પદારથ સંપત્તિ સંપજે, આનંદધન-રસ પોષ, સુજ્ઞાની. સુમતિ.૬
અર્થ આ રીતે આત્મસમર્પણના રહસ્યનો વિચાર કરતાં બુદ્ધિદોષનો ભ્રમ ટળે છે અને પરમ પદાર્થ-પરમાત્માસ્વરૂપની સંપત્તિ જે કૈવલ્ય ગણાય છે તે પ્રાપ્ત થાય છે અને ચિદાનંદ સ્વરૂપ રસનું પોષણ થાય છે.
***
'આનંદધન-સ્તવનો જ સ્તવન-૫
Jain Education International 2010_04
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
