Page #1
--------------------------------------------------------------------------
________________ // aham // zrImadvAdazAGgIviracayitRzrImadgaNadhArisaMkalitaM / zrImadabhayadevAcAryasaMdRbdhavivaraNayutaM / zrImad-vipAkasUtram / 1 natvA zrIvardhamAnAya, varddhamAnazrutAdhvane / vipAkazrutazAstrasya, vRttikeyaM vidhAsyate // 1 // atha vipAkazrutamiti kaH zabdArthaH ?, ucyate, vipAka:-puNyapAparUpakarmaphalaM tatpratipAdanaparaM zrutaM-Agamo vipAkazrutaM, idaM ca dvAdazAGgasya pravacanapuruSasyaikAdazamaGgaM, iha ca ziSTasamayaparipAlanArtha maGgalasambandhAbhidheyaprayojanAni kila vAcyAni bhavanti, tatra cAdhikRtazAstrasyaiva sakalakalyANakArisarvavedipraNItazrutarUpatayA bhAvanandIrUpatvena maGgalakharUpatvAt na tato bhinnaM maGgalamupadarzanIyaM, abhidheyaM ca zubhAzubhakarmaNAM vipAkaH, sa cAsya nAgnavAbhihitaH, prayojanamapi zrotRgatamanantaraM karmavipAkAvagamarUpaM nAnnaivoktamastha, yatkila karmavipAkAvedakaM zrutaM tat zRNvatAM prAyaH karmavipAkAvagamo bhavatyeveti, yattu niHzreyasAvAptirUpaM paramparaprayojanamasya tadAptapraNItatayaiva pratIyate, na hyAptA yatkathaJcinniHzreyasArtha na bhavati tatpraNayanAyotsahante AptatvahAneriti, sambandho'pyupAyopeyabhAvalakSaNo nAgnavAsya pratIyate, tathAhi-idaM zAstramupAyaH karma5 vipAkAvagamastUpeyamiti, yastu guruparvakramalakSaNasambandho'sya tatpratipAdanAyedamAha - -- For Personal & Private Use Only
Page #2
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM caMpA NAma NayarI hotthA vaNNao, punnabhadde ceie, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtevAsI ajasuhamme NAmaM aNagAre jAisaMpanne vaNNao cauddasapuvvI caunANovagae paMcahiM aNagArasaehiM saddhiM saMparivuDe puvANupuTviM jAva jeNeva puNNabhadde ceie ahApaDi-1 rUvaM jAva viharai, parisA niggayA dhammaM socA nisamma jAmeva disaMpAunbhUyA tAmeva disaM paDigayA, 1 mRgAputrIyAdhya. magarAdivarNa sU01 ACCESC+SA PRASACARA teNaM kAleNamityAdi, asya vyAkhyA-'teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM'ti tasmin kAle tasmin samaye, NakAro vAkyAlaGkArArthatvAt ekArasya ca prAkRtaprabhavatvAt , atha kAlasamayayoH ko vizeSaH ?, ucyate, sAmAnyo vartamAnAvasarpiNIcaturthArakalakSaNaH kAlo viziSTaH punastadekadezabhUtaH samaya iti, athavA tena kAlena hetubhUtena tena samayena hetubhUtenaiva 'hottha'tti abhavat , yadyapi idAnImapyasti sA nagarI tathA'pyavasarpiNIkAlakhabhAvena hIyamAnatvAdvastukhabhAvAnAM varNakagranthoktasvarUpA sudharmakhAmikAle nAstItikRtvA'tItakAlena nirdezaH kRtaH, 'vaNNao'tti 'Rddhisthimiyasamiddhe'tyAdi varNako'syA avagantavyaH, sa caupapAtikavadraSTavyaH / punnabhadde ceie'tti pUrNabhadrAbhidhAne 'caitye' vyantarAyatane / 2 'ahApaDirUvaM jAva viharai'tti anenedaM sUcitaM draSTavyam|"ajasuhamme there ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhai ahA. uggiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharaI" tatra yena prakAreNa pratirUpaH-sAdhUcitasvarUpo yathApratirUpo'tastamavagrahaM-Azrayamiti 'viharati Aste, 'jAmeva disaM pAunbhUyA' yasyA dizaH sakAzAt 'prAdurbhUtA' prakaTIbhUtA AgatetyarthaH 'tAmeva disiM paDigayA' tasyAmeva dizi pratigatetyarthaH / // 33 // RK For Personal & Private Use Only
Page #3
--------------------------------------------------------------------------
________________ teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM ajasuhammaaMtevAsI ajajaMbUnAmaM aNagAre sattussehe jahA goyamasAmI tahA jAva jhANakoho [vagae] viharati,taeNaM ajjajaMbUnAme aNagAre jAyasaDhe jAva jeNeva ajasuhume aNagAre teNeva uvA-12 1'sattussehe'tti saptahastotsedhaH saptahastapramANa ityarthaH 2 'jahA goyamasAmI tahA' iti yathA gautamo bhagavatyAM varNitaH tathA'yamiha varNanIyaH, kiyaDUraM yAvat ? ityAha-'jAva jhANakoTTho'tti 'jhANakoTThovagae' ityetatpadaM yAvadityarthaH, sa cAyaM varNakaHsamacauraMsasaMThANasaMThie vaz2arisahanArAyasaMghayaNe'tti vizeSaNadvayamapIdamAgamasiddhaM 'kaNagapulaganighasapamhagoreM' kanakasya-suvarNasya yaH pulako-lavastasya yo nikaSaH-kaSapaTTe rekhAlakSaNaH tathA 'pamha'tti padmagarbhastadvad gauro yaH sa tathA, 'uggatave ugram-apradhRSyaM tapo yasya sa tathA 'dittatave' dIptaM hutAzana iva karmavanadAhakatvena jvalattejastattapo yasya sa tathA 'tattataveM' taptaM-tApitaM tapo yena sa tathA, evaM hi | tena tapastaptaM yena karmANi saMtApya tena tapasA svAtmA'pi taporUpaH saMtApito yato'nyasyAsaMspRzyamiva jAtamiti, 'mahAtaveM' prazastatapAH bRhattapA vA, 'urAle' bhImaH atikaSTatapaHkAritayA pArzvavartinAmalpasattvAnAM bhayajanakatvAdudAro vA pradhAna ityarthaH 'ghoraH' nighRNaH | parISahAdyarAtivinAze 'ghoraguNe' anyairduranucaraguNaH 'ghoratavassI' ghoraistapomistapasvI 'ghorabaMbhaceravAsI' ghore-alpasattvaduranucaratvena | dAruNe brahmacarye vastuM zIlaM yasya sa tathA 'ucchUDhasarIre' ucchUDham-ujjhitamiva ujjhitaM zarIraM yena tatpratikarmatyAgAt 'saMkhittaviulateulesse | saMkSiptA zarIrAntarvartinItvAdvipulA ca-vistIrNA anekayojanapramANakSetrAzritavastudahanasamarthatvAt tejolezyA-viziSTatapojanyalabdhivi| zeSaprabhavA tejojvAlA yasya sa tathA 'ur3ajANU' zuddhapRthivyAsanavarjanAt aupagrahikaniSadyAyA abhAvAcca utkaTukAsanaH sannupadizyate Urdhva |" For Personal & Private Use Only
Page #4
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 gae tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM kareti rattA vaMdatirattAnamaMsati 2ttA jAvaM pajjuvAsati, evaM vayAsI(sU01)jai NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM dasamassa aMgassa paNhAvAgaraNANaM ayamaDhe pannatte, ekkArasamassa NaM bhaMte! aMgassa vivAgasuyassa samaNeNaM jAvasaMpatteNaM ke aDhe pannatte, tate NaM ajasuhamme aNagAre jaMbuM aNagAraM evaM vayAsI-evaM khalu jaMbU! samaNeNaM jAva saMpatteNaM ekkArasamassa aMgassa 1 mRgAputrIyAdhya. adhyayanopoddhAtaH jAnunI yasya sa UrdhvajAnuH 'ahosiroM' adhomukho norddha tiryagvA vikSiptadRSTiriti bhAvaH 'jhANakoTThovagae' dhyAnameva koSTho dhyAnakoSThastamupagato yaH sa tathA 'viharaItti 'saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANe viharaI' ityevaM dRzyaM, 'jAyasar3e pravRttavivakSitArthazravaNavAJchaH, yAvatkaraNAdidaM dRzyaM 'jAyasaMsae' pravRtAnirdhAritArthapratyayaH 'jAyakouhalle' pravRttazravaNautsukyaH 3 'uppannasar3e prAgabhavadudbhUtazravaNavAcchaH utpannazraddhatvAt pravRttazraddhaH ityevaM hetuphalavivakSaNAnna punaruktatA, evaM uppannasaMsae uppannakouhalle 3 saMjAyasar3e saMjAyasaMsae saMjAyakouhalle 3 samuppannasaDDe samuppannasaMsae samuppannakouhalle 3' vyaktArthAni, navarameteSu padeSu saMzabdaH prakarSAdivacanaH, anye tvAhuHjAtazraddho' 'jAtapraznavAbchaH 1, so'pi kuto?, yato jAtasaMzayaH 2, so'pi kuto?, yato jAtakutUhalaH 3, anena patrayeNAvagraha | uktaH, evamanyena padAnAM trayeNa trayeNa IhA 1 vAya 2 dhAraNA 3 uktA bhavantIti, "tikkhuttotti 'trikRtvaH' trIn vArAn 'AyAhiNa'tti AdakSiNAt-dakSiNapArthAdArabhya pradakSiNo-dakSiNapArzvavartI AdakSiNapradakSiNo'tastaM 'vaMdai'tti stutyA 'namaMsaitti namasyati praNAmataH / / 1 iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM 'sussUsamANe namasamANe viNaeNaM paMjaliuDe abhimuhe'tti vyaktaM ca / // 34 // For Personal & Private Use Only
Page #5
--------------------------------------------------------------------------
________________ vivAgasuyassa dosuyakkhaMdhA pannattA, taM0-duhavivAgAya1suhavivAgAya 2, jai NaM bhaMte! samaNeNaM jAva saMpatteNaM ekkArasamassa aMgassa vivAgasuyassa do suyakkhaMdhA pannattA, taMjahA-duhavivAgA ya.1 suhavivAgA ya 2, paDhamassaNaM bhaMte suyakkhaMdhassa duhavivAgANaM samaNeNaM jAva saMpatteNaMkai ajjhayaNA pannattA?, tate NaM ajasuhamme aNagAre jaMbUaNagAraM evaM vayAsI-evaM khalu jaMbU! samaNeNaM0 AigareNaM titthagareNaM jAva saMpatteNaM duhavivAgANaM dasa ajjhayaNA pannattA, taMjahA-'miyAputte 1 ya ujjhiyate 2 abhagga 3 sagaDe 4 vahassaI 5 naMdI 6 / uMbara 7 soriyadatte 8 ya devadattA ya9 aMjU yA 10 // 1 // jaiNaM bhaMte! samaNeNaM. AigareNaM titthayareNaM | 1 'duhavivAgA yatti 'duHkhavipAkAH' pApakarmaphalAni duHkhAnAM vA-duHkhahetutvAt pApakarmaNAM vipAkAste yatrAbhidheyatayA satyasau 'varaNAnagara'miti nyAyena duHkhavipAkA:-prathamazrutaskandhaH, evaM dvitIyaH sukhavipAkAH, 'tae NaM'ti ttH-anntrmityrthH| 2 'miyautte' ityAdigAthA, tatra 'miyautteti mRgAputrAbhidhAnarAjasutavaktavyatApratibaddhamadhyayanaM mRgAputra eva 1, evaM sarvatra, navaram 'ujjhiyae'tti ujjhitako nAma sArthavAhaputraH 2, 'abhagga'tti sUtratvAdabhagnaseno vijayAmidhAnacaurasenApatiputraH 3, 'sagaDe'tti zakaTAbhidhAnasArthavAhasutaH 4, 'vahassaItti sUtratvAdeva bRhaspatidattanAmA purohitaputraH 5, 'naMdI'iti sUtratvAdeva nandivarddhano | rAjakumAraH 6, "uMbara'tti sUtratvAdeva udumbaradatto nAma sArthavAhasutaH 7, 'soriyadatte' zaurikadatto nAma matsyabandhaputraH 8, cazabdaH samuccaye 'devadattA yatti devadattA nAma gRhapatisutA 9, caH samuccaye 'aMjU yatti ajUnAmasArthavAhasutA 10, cazabdaH samuccaye, iti gAthAsamAsArthaH, vistarArthastu yathAkhamadhyayanArthAvagamAdavagamya iti / vaktavyatApratibajayAbhidhAnacauramatratvAdeva nandivA anu.8 For Personal & Private Use Only
Page #6
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 4.4444 // 35 // jAva saMpatteNaM duhavivAgANaM dasa ajjhayaNA pannattA, taM0-miyAputte ya 1 jAva aMjU ya 10, paDhamassa NaM 1 mRgApubhaMte! ajjhayaNassa duhavivAgANaM samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe pannatte?, tate NaM se suhamme aNagAre jaMbUaNa- trIyAdhya. gAraM evaM vayAsI-evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM miyagAme nAme Nagare hotthA vaNNao, tassa NaM | mRgAputramiyagAmassa Nayarassa bahiyA uttarapuracchime disIbhAe caMdaNapAyave nAma ujANe hotthA, savvouyava- janma paNao, tattha NaM suhammassa jakkhassa jakkhAyayaNe hotthA cirAtIe jahA punnabhadde, tattha NaM miyaggAme Nagare sU0 2 vijaenAma khattie rAyA parivasai vannao, tassa NaM vijayassa khattiyassa miyA nAma devI hotthA ahINavannao, tassa NaM vijayassa khattiyassa putte miyAe devIe attae miyAputte nAmaM dArae hotthA, jAtiaMdhe jAimUe jAtibahire jAtipaMgule ya huMDe va vAyavve ya, natthi NaM tassa dAragassa hatthA vA pAyA vA kannA vATU acchI vA nAsA vA, kevalaM se tesiM aMgovaMgANaM AgaI Agatimitte, / 1 'evaM khalu'tti 'evaM' vakSyamANaprakAreNa 'khalu' vAkyAlaGkAre 'savvouyavaNNao'tti sarva kakusumasaMchanne naMdaNavaNappagAse ityAdirudyAnavarNako vAcya iti, 'cirAie'tti cirAdikaM-cirakAlInaprArambhamityAdivarNakopetaM vAcyaM, yathA pUrNabhadracaityamopapAtike, "ahINavannao'tti 'ahINapunnapaMciMdiyasarIre' ityAdivarNako vAcyaH 'attae'tti AtmajaH-sutaH 'jAiaMdhe'tti jAtyandhojanmakAlAdArabhyAndha eva 'huMDe yatti huNDakazca sarvAvayavapramANavikalaH 'vAyavvetti vAyurasyAstIti vAyavo-vAtika ityarthaH, AgiI Agaimette'tti aGgAvayavAnAmAkRtiH-AkAraH kiMvidhA ? ityAha-AkRtimAtra-AkAramAtraM nocitasvarUpetyarthaH For Personal & Private Use Only
Page #7
--------------------------------------------------------------------------
________________ tate NaM sA miyAdevI taM miyAputtaM dAragaM rahassiyaMsi bhUmigharaMsi rahassieNaM bhattapANeNaM paDijAgaramANI 2viharai (sU02) tatthaNaM miyaggAme Nagare ege jAtiaMdhe purise parivasai, se NaM egeNaM sacakkhuteNaM puriseNaM purao daMDaeNaM pagaDhijamANe 2 phuTahaDAhaDasIse macchiyAcaDagarapahakareNaM aNNijamANamagge miyaggAme nayare gehe 2 kAluNavaDiyAe vitiM kappemANe viharai / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre jAva samosarie jAva parisA niggyaa| tae NaM se vijae khattie imIse kahAe laddhaDhe samANe jahA koNie tahA niggate jAva pajuvAsai, tate NaM se jAtiaMdhe purise taM mahayA jaNasaiM jAva suNettA taM purisaM evaM vayAsI-kinnaM devANuppiyA! anja miyaggAme Nagare iMdamahei vA jAva niggacchai, tate NaM se purise taM jAtiaMdhapurisaM evaM vayAsI-no khalu devANuppiyA! 1 'rahassiyaMti rAhasike janenAvidite 'phuTTahaDAhaDasIse'tti 'phudR'ti sphuTitakezasaMcayatvena vikIrNakezaM 'haDAhaDaM'ti atyartha zIrSa-ziro yasya sa tathA, 'macchiyAcaDakarapahayareNaM ti makSikANAM prasiddhAnAM caTakarapradhAno-vistaravAn yaH prahakaraH-samUhaH sa tathA athavA makSikAcaTakarANAM-tadvandAnAM yaH prahakaraH sa tathA tena 'aNNijamANamagge'tti 'anvIyamAnamArgaH' anugamyamAnamArgaH, malAvilaM hi vastu prAyo makSikAbhiranugamyata eveti 'kAluNavaDiyAe'tti kAruNyavRttyA 'vittiM kappemANe'tti jIvikAM kurvANaH / 2 'jAva samosarie'tti iha yAvatkaraNAt 'puvvANupurdivaM caramANe gAmANugAmaM dUijamANe ityAdivarNako dRzyaH, 'taM mayA jaNasaI ca'tti sUtratvAnmahAjanazabdaM ca, iha yAvatkaraNAt 'jaNavUhaM ca jaNabolaM cetyAdi dRzya, tatra janabyUhaH-cakrAdyAkAraH samUhastasya zabdastadabhedAjanavyUha evocyate'tastaM bola:-avyaktavarNo dhvaniriti AAAAAAA%" For Personal & Private Use Only
Page #8
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 mRgApu vipAke zruta01 // 36 // trIyAdhya. jAtyandhAgamaH sU03 iMdamahei vA jAva Niggacchati, evaM khalu devANuppiyA! samaNe jAva viharati, tate NaM ete jAva niggacchaMti, tate NaM se aMdhapurise taM purisaM evaM vayAsI-gacchAmo NaM devANuppiyA! amhevi samaNaM bhagavaM jAva paJjuvAsAmo, tate NaM se jAtiaMdhe purise purato daMDaeNaM pagaDhijamANe 2 jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgae 2ttA tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei 2ttA vaMdati namaMsati 2ttA jAva pajjuvAsati, tate NaM samaNe0 vijayassa0 tIse ya0 dhammamAikkhati0 parisA jAva paDigayA, vijaevi gate / (sU0 3) teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa0 jeThe aMtevAsI iMdabhUtinAmaM aNagAre jAva viharai, tate NaM 1 'iMdamahe i vatti indrotsavo vA, iha yAvatkaraNAt 'khaMdamahe vA ruddamahe vA jAva ujjANajattAi vA, jannaM bahave uggA bhogA jAva egadisiM egAbhimuhA' iti dRzyam, ito yadvAkyaM tadevamanusatavyaM, sUtrapustake sUtrAkSarANyeva santIti, 'tae NaM se purise taM jAiaMdhapurisaM evaM vayAsI-no khalu devANuppiyA! aja miyaggAme nayare iMdamahe vA jAva jattAi vA jannaM ee uggA jAva egadisiM egAbhimuhA NiggacchaMti, evaM khalu devANuppiyA! samaNe bhagavaM mahAvIre jAva iha samAgate iha saMpatte iheva miyagAme Nagare migavaNujANe ahApaDirUvaM uggahaM uggiNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANe viharati, tae NaM se aMdhapurise taM purisaM evaM vayAsI iti, vijayassa tIse ya dhamma'tti idamevaM dRzyaM-'vijayassa ranno tIse ya mahaimahAliyAte parisAe vivittaM dhammamAikkhai jhaa| jIvA basaMtI'tyAdi pariSad yAvat parigatA 'jAiaMdhe'tti jAterArabhyAndho jAtyandhaH, sa ca cakSurupaghAtAdapi bhavatItyata AhajAyaaMdhArUve'tti jAtaM-utpannamandhaka-nayanayorAdita evAniSpatteH kutsitAGgaM rUpaM-svarUpaM yasyAsau jAtAndhakarUpaH, .36 For Personal & Private Use Only
Page #9
--------------------------------------------------------------------------
________________ se bhagavaM 2 goyame taM jAtiaMdhapurisaM pAsai 2ttA jAyasaDDhe jAva evaM vayAsI-asthi NaM bhaMte ! keI purise jAtiaMdhe jAtiaMdhArUve?, haMtA atthi, kahaNNaM bhaMte! se purise jAtiaMdhe jAtiaMdhArUve?, evaM khalu go-15 yamA! iheva miyaggAme nagare vijayassa khattiyassa putte miyAdevIe attae miyAputte nAmaM dArae jAtiaMdhe jAtiaMdhArUve, natthi NaM tassa dAragassa jAva Agatimitte, tate NaM sA miyAdevI jAva paDijAgara mANI 2 viharati, tate NaM se bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai namasati 2ttA evaM vayAsI-icchAmi dANaM bhaMte ! ahaM tunbhehiM anbhaNunnAe samANe miyAputtaM dAragaM pAsittae, ahAsuhaM devANuppiyA!, tate / NaM se bhagavaM goyame samaNeNaM bhagavayA0 abbhaNunnAe samANe haDhe tuDhe samaNassa bhagavao0 aMtiyAo paDinikkhamai 2 sA aturiyaM jAva sohemANe 2 jeNeva miyaggAme gare teNeva uvAgacchati 2ttA miyaggAmaM nagaraM majhamajJaNa jeNeva miyAdevIe gehe teNeva uvAgae, tate NaM sA miyAdevI bhagavaM goyama ejamANaM pAsai 2ttA hahatuTa jAva evaM vayAsI-saMdisaMtuNaM devANuppiyA! kimAgamaNapayoyaNaM, tate NaM bhagavaM goyame miyAdevi evaM vayAsI-ahaNNaM devANuppie! tava puttaM pAsituM havvaimAgae, tate NaM sA miyAdevI 1 'aturiya'ti atvaritaM manaHsthairyAt , yAvatkaraNAdidaM dRzyam-'acavalamasaMbhaMte jugaMtarapaloyaNAe diTThIe purao riyati tatrAcapalaM-kAyacApalyAbhAvAt kriyAvizeSaNe caite, tathA 'asaMbhrAntaH' bhramarahitaH yugaM-yUpastatpramANo bhUbhAgo'pi yugaM tasyAntaredamadhye pralokanaM yasyAH sA tathA tayA dRSTyA-cakSuSA 'riyaMti IryA-manaM tadviSayo mArgo'pIryA'tastAM 'jeNeva'tti yasmin deze 2 'haTThajAva'tti iha 'haTThatuTThamANaMdie' ityAdi dRzyam, ekArthAzcaite zabdAH, 3 'havaM'ti zIghrama / CAAAAAAAAACCAS For Personal & Private Use Only
Page #10
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 37 // 1 mRgAputrIyAdhya. mRgAputrAvalokanaM sU04 ************* miyAputtassa dAragassa aNumaggajAyate cattAri putte savvAlaMkAravibhUsie kareti 2ttA bhagavato goya-| massa pAdesu pADeti 2ttA evaM vayAsI-ee NaM bhaMte! mama putte pAsaha, tate NaM se bhagavaM goyame miyA- devI evaM vayAsI-no khalu devA0 ahaM ee tava putte pAsi havvamAgate, tattha NaM je se tava jeTe miyAputte| dArae jAiaMdhe jAtiaMdhArUve jaMNaM tuma rahassiyaMsi bhUmigharaMsi rahassieNaM bhattapANeNaM paDijAgaramANI 2 viharasi taM NaM ahaM pAsi havvamAgae, tate NaM sA miyAdevI bhagavaM goyama evaM vayAsI-sekeNaM goyamA! se tahArUve NANI vA tavassI vA jeNaM tava esamaDhe mama tAva rahassikae tumbhaM havvamakkhAe jaoNaM tumbhe jANaha?, tate NaM bhagavaM goyame miyAdevIM evaM vayAsi-evaM khalu devANuppiyA! mama dhammAyarie samaNe bhagavaM mahAvIre jato NaM ahaM jANAmi, jAvaM ca NaM miyAdevI bhagavayA goyameNa saddhiM eyama8 saMlavati tAvaM ca NaM miyAputtassa dAragassa bhattavelA jAyA yAvi hotthA, tate NaM sA miyAdevI bhagavaM goyama evaM vayAsI -tunbhe NaM bhaMte! ihaM ceva ciTThaha jA NaM ahaM tubhaM miyAputtaM dAragaM uvadaMsemittikaha jeNeva bhattapANaghare teNeva uvAgacchati uvAgacchittA vatthapariyayaM kareti vatthapariyayaM karittA kaTThasagaDiyaM giNhati kaTThasagaDiyaM giNhittA vipulassa asaNapANakhAimasAimassa bhareti vipulassa asaNapANakhAimasAimassa bharittA HARYANA 1 'jao NaM'ti yasmAt / 2 'jAyA yAvi hotthA' jAtA cApyabhavadityarthaH / 3 'vatthapariyadR'ti vastraparivartanam / * Jain Education international For Personal & Private Use Only
Page #11
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahapotiyAe muhaM baMdhaha, tata savAra vihADeti, tate NaM gaMdha nina, tate NaM se miyApure AAAAAAAA taM kasagaDiyaM aNukaddamANI 2 jeNAmeva bhagavaM goyame teNeva uvAgacchati uvAgacchittA bhagavaM goyama evaM vayAsI-eha NaM tumbhe bhaMte! mama aNugacchaha jA NaM ahaM tubbhaM miyAputtaM dAragaM uvadaMsemi, tate NaM se bhagavaM goyame miyaM deviM piTThao samaNugacchati, tate NaM sAmiyAdevItaM kaTThasagaDiyaM aNukaddamANI2 jeNeva bhUmighare teNeva uvAgacchai 2ttA cauppuDeNaM vattheNaM muhaM baMdheti muhaM baMdhamANi bhagavaM goyama evaM vayAsI-tunbhe'vi NaM bhaMte! muhapottiyAe muhaM baMdhaha, tate NaM se bhagavaM goyame miyAdevIe evaM vutte samANe muhapottiyAe muhaM baMdheti,tateNaM sA miyAdevI parammuhI bhUmigharassa duvAraM vihADeti, tate NaM gaMdhe niggacchati se jahAnAmae ahimaDeti vA sappakaDevare i vA jAva tato'viNaM aNi?tarAe ceva jAva gaMdhe pannatte, tate NaM se miyAputte dArae tassa vipulassa asaNapANakhAimasAimassa gaMdheNaM abhibhUte samANe taMsi vipulaMsi asaNapANa. mucchite. taM vipulaM asaNaM 4 AsaeNaM AhAreti AhArittA khippAmeva viddhaMseti viddhaMsettA tato pacchA pUyattAe ya soNiyattAe ya pariNAmeti taMpi ya NaM pUyaM ca soNiyaM ca AhAreti, tate NaM bhagavao goyamassa taM miyA 1 se jahAnAmae'tti tadyathA nAmeti vAkyAlakAre / 2 'ahimaDei vA sappakaDevare i vA' iha yAvatkaraNAt 'gomaDei vA suNahamaDei vA' ityAdi draSTavyam / 3 'tatovi NaM'ti tato'pi-ahikaDevarAdigandhAdapi / 4 'aNidvatarAe ceva'tti aniSTatara eva gandha | iti gamyate, iha yAvatkaraNAt 'akaMtatarAe ceva apiyatarAe ceva amaNunatarAe ceva amaNAmatarAe ceva'tti dRzyam , ekArthAzcaite / 45 'mucchie' ityatra 'gaDhite giddhe ajjhovavanne iti padatrayamanyad dRzyam , ekArthAnyetAni catvAryapIti / For Personal & Private Use Only
Page #12
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 38 // puttaM dArayaM pAsittA ayameyArUve ajjhathie samuppanjitthA-aho NaM ime dArae purAporANANaM duciNNANaM duppaDikaMtANaM asubhANaM pAvANaM kaDANaM kammANaM pAvagaM phalavittivisesaM paJcaNubbhavamANe viharati, Na me diTTA NaragA vA NeraDyA vA paJcakkhaM khalu ayaM purise narayapaDirUviyaM veyaNaM veyatittikaha miyaM deviM Apucchati |2ttA miyAe devIe gihAo paDinikkhamati gihA 2ttA miyaggAmaM NagaraM majjhamajjheNaM niggacchati ni 2 ttA jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNeva uvAgacchati 2ttA samaNaM bhagavaM mahAvIraM tikkhutto AyAhiNapayAhiNaM karei 2ttA vaMdati namaMsati 2ttA evaM vayAsI-evaM khalu ahaM tumbhehiM anbhaNuNNAe samANe miyaggAmaM nagaraM majjhamajjheNa aNuppavisAmi jeNeva miyAe devIe gehe teNeva uvAgate, tate NaM sA miyAdevI mamaM ejamANaM pAsai 2ttA haTThA taM ceva savvaM jAva pUyaM ca soNiyaM ca AhAreti, tate NaM mama ime ajjhathie samuppajitthA-aho NaM ime dArae purA jAva viharai (sU04) se NaM bhaMte! purise 1 mRgAputrIyAdhya. mRgAputrAvalokana sU04 1 'ajjhathie' ityatra ciMtie kappie patthie maNogae saMkappe' iti dRzyam , etAnyapyekArthAni / 2 'purAporANANaM duccinnANaM' ihAkSaraghaTanA 'purANAnAM jaraThAnAM kakkhaDIbhUtAnAmityarthaH 'purA' pUrvakAle 'duzcIrNAnAM' prANAtipAtAdiduzcaritahetukAnAM 'duppaDikaMtANaM ti duHzabdo'bhAvArthastena prAyazcittapratipattyAdinA apratikrAntAnAM-anivarNitavipAkAnAmityarthaH, 'asubhANaM'ti asu-18 khahetUnAM 'pAvANaM'ti pApAnAM duSTasvabhAvAnAM 'kammANati jJAnAvaraNAdInAm / For Personal & Private Use Only
Page #13
--------------------------------------------------------------------------
________________ puvvabhave ke Asi [ kiMnAmae vA kiMgoe vA] kayaraMsi gAmaMsi vA nayaraMsi vA kiM vA daccA kiMvA bhocA kiM vA samAyaritA kesiM vA purA jAva viharati ?, goyemAi samaNe bhagavaM mahAvIre bhagavaM goyamaM evaM va yAsI - evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve 2 bhArahe vAse sayaduvAre nAmaM nagare hotthA riddhetthimie vannAo, tattha NaM sayaduvAre nagare ghaNavaI nAma rAyA hutthA vaNNao, tassa NaM sayaduvArassa nagarassa adUrasAmaMte dAhiNapuracchime disIbhAe vijayavaddhamANe NAmaM kheDe hotthA riddhatthimiyasamiDe, tassa NaM vijayavaddhamANassa kheDassa paMca gAmasayAI Abhoe yAvi hutthA, tattha NaM vijayavaddhamANe kheDe ikkAI NAmaM raTThakUDe hotthA ahammie jAva duppaDiyANaMde, se NaM ikAI rahakUDe vijayavaddhamANassa kheDassa paMcaNhaM gAmasayANaM 1 'pubbabhave ke Asi' ityata evamadhyeyaM - 'kiMnAmae vA kiMgottae vA' tatra nAma - yAdRcchikamabhidhAnaM gotraM tu yathArthaM kulaM vA 'karaMsi gAmaMsi vA nagaraMsi vA kiM vA daccA kiM vA bhoccA kiM vA samAyaretA kesiM vA purA porANANaM duJcinnANaM duppaDikaMtANaM asuhANaM pAvANaM kammANaM pAvagaM phalavittivisesaM paJcaNubbhavamANe viharaiti / 2 'goyamAi 'ti gautama ityevamAmadhyeti gamyate 3 'Rddhitthimiti RddhipradhAnaM stimitaM ca- nirbhayaM yattattathA, 'vaNNao'tti nagaravarNakaH, sa caupapAtikavadraSTavyaH, 'adUrasAmaMte 'ti nAtidUre na ca samIpe ityarthaH, 'kheDe 'tti dhUlIprAkAraM 'riddha'tti 'ridvatthamiyasamiddhe' iti draSTavyam, 'Abhoe 'ti vistAra : 'raTThauDe' ti rASTrakUTo - maNDalopajIvI rAjaniyogika : 4 'ahammie'tti adhArmiko yAvatkaraNAdidaM dRzyam - 'adhammANue adhammiTThe adhammapaloI adhammapalajjaNe adhammasamudAcAre adhammeNaM ceva vittiM kappemANe dussIle duvvaetti, tatra adhArmikatvaprapaJcanAyocyate -- 'adhammANue ' For Personal & Private Use Only
Page #14
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 SHRESERRACK AhevaccaM jAva pAlemANe viharai, tae NaM se ikkAI vijayavaddhamANassa kheDassa paMca gAmasayAI bahahiM kairehi 1 mRgApuadharma-zrutacAritrAmA anugacchatItyadharmAnugaH, kuta etadevamityAha-adharma eva iSTo-vallabhaH pUjito vA yasya so'dhammiSTaH ati-18 zayena vA'dharmI-dharmavarjita ityadhammiSTaH, ata evAdharmAkhyAyI-adharmapratipAdakaH adharmakhyAtirvA-avidyamAnadharmo'yamityevaMprasiddhikaH, mRgAputratathA'dharma pralokayati-upAdeyatayA prekSate yaH sa tathA, ata evAdharmaprarajanaH-adharmarAgI ata evAdharmaH samudAcAra:-samAcAro yasya pUrvabhavaH sa tathA, ata evAdharmeNa-hiMsAdinA vRtti-jIvikA kalpayan san duHzIlaH-zubhasvabhAvahInaH durvatazca-vratavarjitaH duSpratyAnandaH sU05 sAdhudarzanAdinA nAnandyata iti / 1 'AhevaccaM'ti adhipatikarma, yAvatkaraNAdidaM dRzya-'porevacaM sAmittaM bhaTTittaM mahattaragattaM ANAIsaraseNAvacaM kAremANe'tti tatra purovartitvaM-agresaratvaM svAmitvaM-nAyakatvaM bhartRtvaM-poSakatvaM mahattarakatvaM-uttamatvaM AjJezvarasya-AjJApradhAnasya yatsenApatitvaM tadAjJezvarasenApatyaM kArayan-niyogikairvidhApayan pAlayan svayameveti / 2 'karehi ya'tti karaiHkSetrAdyAzritarAjadeyadravyaiH 'bharehi ya'tti teSAmeva prAcuryaiH 'viddhIhi ya'tti vRddhibhiH-kuTumbinAM vitIrNasya dhAnyasya dviguNAdergrahaNaiH, vRttibhiriti kacit , tatra vRttayo-rAjAdezakAriNAM jIvikAH, 'ukkoDAhi ya'tti laJcAbhiH 'parAbhaehi ya'tti parAbhavaiH 'dejehi | ya' anAbhavadAtavyaiH 'bhejehi yatti yAni puruSamAraNAdyaparAdhamAzritya prAmAdiSu daNDadravyANi nipatanti kauTumbikAn prati ca bhedenodAyante tAni bhedyAni atastaiH 'kuMtehi yatti kuntakam-etAvadrvyaM tvayA deyamityevaM niyatraNayA niyogikasya dezAderyatsamarpaNamiti, 'laMchaposehi yatti labchAH-cauravizeSAH saMbhAvyante teSAM poSAH-poSaNAni taiH, 'AlIvaNehi ya'tti vyAkulalokAnAM moSaNArtha prAmAdipradIpanakaiH 'paMthakoddehi yatti sArthaghAtaiH 'uvIlemANe tti avapIlayan-vAdhayan / // 39 // in Education international For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org
Page #15
--------------------------------------------------------------------------
________________ F ya bharehi ya viddhIhi ya ukkoDAhi ya parAbhavehi ya dijehi ya bhejehi ya kuMtehi ya laMchaposehi ya AlIvaNehi ya paMthakohehi ya uvIlemANe 2 vihammemANe 2 tajjemANe 2 tAlemANe 2 niddhaNe karemANe 2 viharati / tete NaM se ikkAI rahakUDe vijayavaddhamANassa kheDassa bahUNaM rAIsaratalavaramADaMbiyakoDaMbiyasehi satthavAhANaM annasiM ca bahUNaM gAmellagapurisANaM bahusu kaijesu ya kAraNesu ya saMtesu ya gujjhesu ya nicchaesu ya vavahAresu ya suNamANe bhaNati-na suNemi asuNamANe bhaNati-suNemi evaM passamANe bhAsamANe giNhamANe jANamANe, tate NaM se ikkAI rahakaDe eyakamme eyappahANe eyavije eyasamAyAre subahuM pAvakammaM kalikalusaM samajiNamANe viharati, tate NaM tassa ikAIyassa rahakUDassa annayA kayAI sarIragaMsi | 1 vihammemANe'tti vidharmayana-vAcArabhraSTAn kurvan 'tajamANetti kRtAvaSTambhAna tarjayan-jJAsyatha re yanmama idaM ca idaM | ca na datsvetyevaM bheSayan 'tAlemANe'tti kazacapeTAdimistADayan 'niddhaNe karemANe'tti nirddhanAn kurvan viharati / 2 'tae NaM se ikAI rahakUDe vijayavaddhamANassa kheDassa satkAnAM bahUNaM rAIsaratalavaramADaMbiyakoDuMbiyasevisatthavAhANaM' iha talavarAH-rAjaprasAdavanto rAjotthAsanikAH 'mADambikAH' maDambAdhipatayo maDambaM ca-yojanadvayAbhyantare'vidyamAnaprAmAdinivezaH sannivezavizeSaH zeSAH prasiddhAH, / 3 'kajesu'tti kAryeSu-prayojaneSu aniSpanneSu 'kAraNesutti sisAdhayiSitaprayojanopAyeSu viSayabhUteSu ye mavAdayo vyavahArAntAsteSu, tatra mantrA:-paryAlocanAni guhyAni-rahasyAni nizcayA-vastunirNayAH vyavahArA-vivAdAsteSu viSaye 4 / 'eyakamme' etadvyApAraH etadeva vA kAmyaM-kamanIyaM yasya sa tathA, 'eyappahANe'tti etatpradhAnaH etaniSTha ityarthaH, 'eyavijetti eSaiva vidyA-vijJAnaM yasya sa tathA 'eyasAmAyAre'tti etajjItakalpa ityarthaH 'pAvakammati azubhaM-jJAnAvaraNAdi 'kalikalusaMti kalahahetukaluSaM malImasamityarthaH, / ACAGHECCALCONS For Personal & Private Use Only
Page #16
--------------------------------------------------------------------------
________________ sa rogAyaMkA pAunbhUyA, taMjahA vipAke 11 // 1 // acchiveyaNA 1 mRgAputrIyAdhya. koDaMbiyapurise | gAtra // 40 // MAHAKAM jamagasamagameva solasa rogAyaMkA pAunbhUyA, taMjahA-sAse 1 kAse 2 jare 3 dAhe 4, kucchisUle 5 bhagaMdare 6 / arisA 7 ajIrae 8 diTThI 9, muddhasUle 10 akArae 11 // 1 // acchiveyaNA 12 kannaveyaNA 13 kaMDU 14 udare 15 koDhe 16 / tate NaM se ikAI rahakUDe solasahiM rogAyaMkehiM abhibhUe samANe koDuMbiyapurise saddAvei 2ttA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA! vijayavaddhamANe kheDe saMghADagatigacaukkacacaramahApahapahesu mahayA 2 saddeNaM ugghosemANA 2 evaM vadaha-ihaM khalu devANuppiyA! ikAIrahakUDassa sarIragaMsi solasa rogAyaMkA pAunbhUyA, taMjahA-sAse 1 kAse 2 jare 3 jAva koDhe 16, taM jo NaM icchati devANuppiyA! vijjo vA vijaputto vA jANuo vA jANuyaputto vA tegicchI vA tegicchiputto vA ikAIrahakUDassa tersi solasaNhaM rogAyaMkANaM egamavi rogAyaMka uvasAmittae tassa NaM ikAI rahakUDe vipulaM atthasaMpayANaM dalayati, docaMpi taccaMpi ugroseha 2 ttA eyamANattiyaM paJcappiNaha, tate NaM te koDuMbiyapurisA 1 'jamagasamagaM'ti yugapat 'rogAryakatti rogA-vyAdhayasta evAtaGkAH-kaSTajIvitakAriNaH / 'sAse' ityAdi zlokaH, 'joNisUle'tti apapAThaH 'kucchisUle' ityasyAnyatra darzanAt , 'bhagaMdale'tti bhagandaraH 'akArae'tti arocakaH, 'acchiveyaNA' ityAdi zlokAtiriktaM, 'udare'tti jalodaraM / zRGgATakAdayaH sthAnavizeSAH / 2 'vijjo vatti vaidyazAstre cikitsAyAM ca kuzalaH 'vijaputto va'tti tatputraH 'jANuo vatti jJAyaka:-kevalazAstrakuzalaH 'tegicchio vatti cikitsAmAtrakuzalaH 'atthasaMpayANaM dalayaitti arthadAnaM karotItyarthaH, // 40 // For Personal & Private Use Only
Page #17
--------------------------------------------------------------------------
________________ anu. 9 jAva paJcappiNaMti, tate NaM se vijayavaddhamANe kheDe imaM eyArUvaM ugghosaNaM socA nisamma bahave vijjA ya 6 satyako sahatthagayA saehiM 2 gihehiMto paDinikkhamaMti 2ttA vijayavaddhamANassa kheDassa majjhamajjheNaM je va ikkAirahakUDassa gihe teNeva uvAgacchai 2 ttA ikkAIrahakUDassa sarIraMgaM parAmuti 2 ttA tesiM rogANaM nidANaM pucchati 2 ttA ikAIrahakUDassa bahUhiM abhaMgehi ya uvvahaNAhi ya siNehapANehi ya vamaNehi ya | vireyaNehi ya avaddahaNAhi ya avaNhANehi ya aNuvAsaNAhi ya vatthikammehi ya niruhehi ya sirAvehehi ya tacchaNehi ya pacchaNehi ya sirovatthIhi ya tappaNAhi ya puDapAgehi ya challIhi ya mUlehi ya kaMdehi ya 1 'satyako sahatthagaya'tti zastrakozo-nakharadnAdibhAjanaM haste gato - vyavasthito yeSAM te tathA 2 'avaddahaNAhi ya'tti dambhanai: 'avaNhANehi ya'tti tathAvidhadravyasaMskRtajalena snAnaiH 'aNuvAsaNAhi ya'tti apAnena jaThare tailapravezanaiH 'vatthikamme hi yati carmmaveSTanaprayogeNa ziraHprabhRtInAM snehapUraNaiH gude vA vatryAdikSepaNaiH 'niruhehi ya'tti niruhaH- anuvAsa eva kevalaM dravyakRto vizeSa: 'sirAvehehi ya'tti nADIvedhaiH 'tacchaNehi ya'tti kSurAdinA tvacastanUkaraNaiH 'pacchaNehi ya'tti hasvaistvacovidAraNaiH 'sirovatthIhi yatti zirobastibhiH zirasi baddhasya carmakozakasya dravyasaMskRtatailAdyApUraNalakSaNAbhiH, prAguktavastikarmANi sAmAnyAni anuvAsanAniruharisebasta yastu tadbhedAH 'tappaNAhi ya'ti tarpaNaiH snehAdibhiH zarIrabRMhaNai: 'puDapAgehi ya'tti puTapAkAH - pAkavizepaniSpannA auSadhivizeSAH 'challIhi ya'tti chalayo- rohiNIprabhRtayaH For Personal & Private Use Only
Page #18
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 41 // pattehi ya puSphehi ya phalehi ya bIehi ya siliyAhi ya guliyAhi ya osahehi ya bhesajjehi ya icchaMti 1 mRgAputesiM solasaNhaM rogAyaMkANaM egamavi rogAyakaM uvasamAvittae, no ceka NaM saMcAeMti uvasAmittae / tatetrIyAdhya. te bahave vijA ya vijaputtA ya jAhe no saMcAeMti tesiM solasaNhaM rogAyaMkANaM egamavi rogAyaka uva- mRgAputrasAmittae tAhe saMto taMtA paritaMtA jAmeva disiM pAunbhUyA tAmeva disi paDigayA, tate NaM ikAIrahakUDe pUrvabhavaH vijehi ya 6paDiyAikkhie pariyAragaparicatteniviNNosahabhesajje solasarogAyaMkehiM abhibhUe samANe rajje ya rahe ya jAva aMteure ya mucchie rajaM ca raheM ca AsAemANe patthemANe pIhemANe abhilasamANe aduhaddavasaTTe aDDAijjAI vAsasayAI paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe ukko sU0 5 1 siliyAhi yatti zilikA:-kirAtatiktakaprabhRtikAH 'guliyAhi yatti dravyavaTikAH 'osahehi yatti auSadhAniekadravyarUpANi 'bhesajehi ya'tti bhaiSajyAni-anekadravyayogarUpANi pathyAni ceti / 2 'saMta'tti zrAntA dehakhedena 'saMta'ti tAntA manaHkhedena 'paritaMta'tti ubhayakhedeneti 'raje ya raDhe ya' ityatra yAvatkaraNAdidaM dRzyaM'kose ya koTThAgAre ya vAhaNe ya'ti, 'mucchie gaDhie giddhe ajhovavaNNe'tti ekArthAH, 'AsAemANe tyAdaya ekArthAH, 'adRduhaTTavasaTTe'tti Arko manasA duHkhito-duHkhAttoM dehena vazAstu-indriyavazena pIDitaH, tataH karmadhArayaH, 'ujalA' iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM-'viulA kakkasA pagADhA ceDA duhA| tivvA durahiyAsa'tti ekArthA eva, 'aNivA akaMtA appiyA amaNunnA amaNAmA' ete'pi tathaiva / / 4 // 41 // For Personal & Private Use Only
Page #19
--------------------------------------------------------------------------
________________ seNaM sAgarovamadvitIema neraiesu neraiyattAe uvavanne, se NaM tato aNaMtaraM udhvahittA iheva miyaggAme nagare vijayassa khattiyassa miyAe devIe kucchisi puttattAe uvavanne, tate NaM tIse miyAe devIe sarIre kyaNA pAunbhUyA ujjalA jAva jalaMtA, jappabhiI ca NaM miyAputte dArae miyAe devIe kucchisi gambhattAe uvavanne tappamidaM ca NaM miyAdevI vijayassa aNiTThA akaMtA appiyA amaNunnA amaNAmA jAyA yAvi hotthA, tate NaM tIse miyAe devIe annayA kayAI puvvarattAvaratsakAlasamayaMsi kuDuMbajAgariyAe jAgaramANIe ime eyArUve ajjhathie jAva samuppajjitthA-evaM khalu ahaM vijayassa khattiyassa puTiva ihA 6 dhejA vesAsiyA aNumayA AsI, jappabhihaM ca NaM mama ime ganbhe kucchisi ganbhattAe uvavanne tappabhiI ca NaM ahaM vijayassA khattiyassa aNiTThA jAva amaNAmA jAyA yAvi hotthA, nicchati NaM vijae khattie mama nAmaM vA goyaM 1'puvvarattAvarattakAlasamayaMsi'tti pUrvarAtro-rAtreH pUrvabhAgaH apararAtro-rAtreH pazcimo bhAgastallakSaNo ya: kAlasamayaH -kAlarUpaH samayaH sa tathA tatra 'kuTuMbajAgariyAe'tti kuTumbacintayetyarthaH, 'ajjhasthie'tti AdhyAtmikaH AtmaviSayaH, iha cAnyAmyapi padAni dRzyAni, tadyathA-ciMtie'tti smRtirUpaH 'kappie'tti buddhyA vyavasthApitaH 'pathie'tti prArthitaH prArthanArUpaH 'maNogae'tti manasyeva vRtto bahiraprakAzitaH saMkalpaH-paryAlocaH, 'iDhe tyAdIni paJcaikArthikAni prAgvat , 'dhije'tti dhyeyA 'vesAsiya'tti vizvasanIyA 'aNumaya'tti vipriyadarzanasya pazcAdapi matA anumateti, 'nAma'ti pAribhASikI saJjJA 'goya'ti gotraM-AnvarthikI saJjhaiveti Jain Education Interaoral For Personal & Private Use Only
Page #20
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 42 // 1 mRgAputrIyAdhya. mRgAputrapUrvabhavaH sU05 vA giNhittae vA kimaMga puNa daMsaNaM vA paribhogaM vA 1, taM seyaM khalu mama eyaM gambhaM bahUhiM ganbhasADaNAhi ya| pADaNAhi ya gAlaNAhi ya mAraNAhi ya sADittae vA 4, evaM saMpehei saMpehittA bahUNi khArANi ya kaDuyANi ya tUvarANi ya ganbhasADaNANi ya khAyamANI ya pIyamANI ya icchati taM ganbhaM sADittae vA 4 no ceva NaM se ganbhe saDai vA 4 / tate NaM sA miyAdevI jAhe no saMcAeti taM ganbhaM sADettae vA 4 tAhe saMtA taMtA paritaMtA akAmiyA asavasA taM gambhaM duhaMduheNaM parivahai, tassa NaM dAragassa ganbhagayassa ceva aha nAlIo abhitarappavahAo aTTha nAlIo bAhirapavahAo aTTha pUyappavahAo aTTa soNiyappavahAo duve duve kaNNaMtaresu duve duve acchitaresu duve duve nakaMtaresu duve duve dhamaNiaMtaresu abhikkhaNaM abhikkhaNaM pUyaM ca soNiyaM ca parisavamANIo2 ceva ciTThati, tassa NaM dAragassa ganbhagayassa ceva aggie nAmaM vAhI 1'kimaMga puNa'tti kiM punaH 'aMga' ityAmabaNe 'gambhasADaNAhi yatti zAtanA:-garbhasya khaNDazo bhavanena patanahetavaH 'pADaNAhi ya'tti pAtanAH yairupAyairakhaNDa eva garbhaH patati 'gAlaNAhi yatti thairgarbho dravIbhUya kSarati 'mAraNAhi ya'tti maraNahetavaH / 2 'akAmiya'tti nirabhilASAH 'asayavasa'tti asvayaMvazA 'aTTa nAlIo'tti aSTau nADyaH-zirAH 'abhitarappavahAu'tti zarIrasyAbhyantara eva rudhirAdi sravanti yAstAstathocyante, 'bAhirappavahAutti zarIrAdahiH pUyAdi kSaranti yAstAstathoktAH, etA eva SoDaza vibhajyante 'aDe'tyAdi, kathamityAha-'duve duvetti dve pUyapravAhe dve ca zoNitapravAhe, te ca ketyAha-'kannaMtaresu' zrotrarandhrayoH, evametAzcatasraH, evamanyA api vyAkhyeyAH, navaraM dhamanyaH-koSThakahaDvAntarANi 'aggiyae'ti agniko bhasmakAbhidhAno vAyuvikAraH / // 42 // dain Education International For Personal & Private Use Only
Page #21
--------------------------------------------------------------------------
________________ pAunbhUe je NaM se dArae AhAreti se NaM khippAmeva viddhaMsamAgacchati pUyatsAe soNiyattAe ya pariNamati, taMpiya se pUryaca soNiyaM ca AhAreti, tate NaM sAmiyAdevI annayA kayAiMnavaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM dAragaM payAyA jAtiaMdhe jAva Agaimitte, tate NaM sAmiyAdevI taM dAragaM huMDaM aMdhArUvaM pAsati 2ttA bhIyA4 ammadhAI saddAveti 2ttA evaM vayAsI-gacchaha NaM devANuppiyA! tuma eyaM dAragaM egate ukkuruDiyAe ujjhAhi, tate NaM sA ammadhAI miyAdevIe tahatti eyamaDhe paDisuNeti 2 ttA jeNeva vijae khattie teNeva uvAgacchai teNeva uvAgacchittA karayalapariggahiyaM evaM vayAsI-evaM khalu sAmi! miyAdevI navaNhaM mAsANaM jAva Agatimitte, tate NaM sA miyAdevI taM huMDaM aMdhArUvaM pAsati 2ttA bhIyA tatthA uvviggA saMjAyabhayA mamaM saddAvei 2ttA evaM vayAsI-gacchaha NaM tunbhe devANuppiyA! eyaM dAragaM egate ukkuruDiyAe ujjhAhi, taM saMdisaha NaM sAmI! taM dAragaM ahaM egate ujjhAmi udAhu mA?, tate NaM se vijae khattiye tIse ammadhAIe aMtie eyamaha socA taheva saMbhaMte uThAe uddeti uTThA 2ttA jeNeva miyAdevI teNeva uvaagcch| 1 'jAiaMdhe' ityatra yAvatkaraNAt 'jAimUe' ityAdi dRzyaM, 'huMDati avyavasthitAGgAvayavaM 'aMdhArUvaMti andhAkRtiH, 'bhIyA' ityatraitadRzyaM 'tatthA ubviggA saMjAyabhayA' bhayaprakarSAbhidhAnAyaikArthAH zabdAH, 'karayale tyatra 'karayalapariggahiyaM dasaNahaM matthae aMjaliM ka? iti dRzyaM, 'navaNhamityatra 'mAsANaM bahupaDipunnANamityAdi dRzya, tathA 'jAiaMdha'mityAdi ca, 'saMbhaM|te'ti utsukaH 'uTThAte uTTei'tti utthAnenottiSThati, 'paya'tti prajAH-apatyAni, 'rahassigayaMsitti rAhasyike vijane ityarthaH / For Personal & Private Use Only
Page #22
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU07 vipAke ti 2ttA miyAdevIM evaM vayAsI-devANuppiyA! tumbhaM paDhamaM ganbhe taM jahaNaM tumbhe eyaM egate ukaruDiyAe| 1 mRgApuzruta01 | ujjhAsi tato NaM tunbhe payA no thirA bhavissati, to NaM tumaM evaM dAragaM rahassiyagaMsi bhUmigharaMsi raha trIyAdhya. ssieNaM bhattapANeNaM paDijAgaramANI 2 viharAhi to gaM tumbhaM payA thirA bhavissati, tate NaM sA miyAdevI mRgaaputr||43|| | vijayassa khattiyassa tahatti eyamaDhe viNaeNaM paDisuNeti paDi 2ttA taM dAragaM rahassiyaMsi bhUmigharaMsi rahA gatyAdi bhattapANeNaM paDijAgaramANI viharati, evaM khalu goyamA! miyAputte dArae purApurANANaM jAva pacaNubbhava-|| PmANe viharati / (sU06) miyAputte NaM bhaMte! dArae io kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gamahiti? kahiM uva vajihiti?, goyamA! miyAputte dArae chavvIsaM vAsAiM paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA iheva |2|| tAjaMbuddIve dIve bhArahe vAse veyaDDagiripAyamUle sIhakulaMsi sIhattAe paJcAyAhiti, seNaM tattha sIhe bhavi ssasi ahammie jAva sAhasie subahUM pAvaM jAva samajiNati jAva samajiNittA kAlamAse kAlaM kiccA | imIse rayaNappabhAe puDhavIe ukkosasAgarovamaThitIesu jAva uvavajihiti, seNaM tato aNaMtaraM uvva1 'purA porANANaM'ti purA-pUrvakAle kRtAnAmiti gamyam ata eva 'purANAnAM' cirantanAnAm , iha ca yAvatkaraNAt // 43 // 'duccinnANaM duppaDikaMtANaM' ityAdi 'pAvagaM phalavittiviseMsamityantaM drssttvym| 2 'ahammie' ityatra yAvatkaraNAvidaM dRzyaM'bahunagaraniggayajase sUre daDhappahArI'ti, vyaktaM c| 3 'kAlamAse'tti maraNAvasare / 4 'sAgarovama jAva'tti 'sAgaropamahiIesu neraiyattAe' draSTavyam / t urk For Personal & Private Use Only
Page #23
--------------------------------------------------------------------------
________________ mAmIsavesa uvavajihiti, tattha NaM kAlaM kicA doccAe puDhavIe ukkoseNaM tinni sAgarovamAI. meNaM tato aNaMtaraM uccahittA pakkhIsu uvavajihiti, tatthavi kAlaM kiccA tacAe puDhavIe satta sAgarovamAI, se gaM tato sIhesu ya, tayANaMtaraM cotthIe urago paMcamI0 itthI chaTThI0 maNuA0 ahe sattamAe, tato'NaMtaraM uvvahitA se jAiM imAiM jalayarapaMciMdiyatirikkhajoNiyANaM macchakacchabhagAhamagarasusumArAdINaM addhaterasa jAtikulakoDijoNipamuhasayasahassAI tattha NaM egamegaMsi joNIvihANaMsi aNegasatasahassakhutto uhAittA 2 tattheva bhujo 2 pacAyAissati, se NaM tato uvvahittA evaM caupaesu uraparisappesu bhuyaparisappesa khahayaresu cauridiesu teiMdiesu beiMdiesu vaNapphaiesu kaDDayarukkhesu kaDuyaduddhiema vAu0 teU. AU. puDhavI aNegasayasahassakhutto, se NaM tato aNaMtaraM uvvahittA supaiTThapure nagare goNattAe paJcAyAhiti, se NaM tattha ummukta jAva bAlabhAve annayA kayAiM paDhamapAusaMsi gaMgAe mahAnaIe khalIyamaTTiyaM 8 khaNamANe taDIe pellie samANe kAlagae tattheva supaiDhe pure nagare sehikulaMsi pumattAe pacAyAissaMti, se 1'jAikulakoDIjoNippamuhasayasahassAIti jAtI-paJcendriyajAtau kulakoTInAM yonipramukhAni-yonidvArakANi yo| nizatasahasrANi tAni tthaa| 2 'joNIvihANaMsitti yonibhede| 3 'khalINamaTTiya'tti khalInA-AkAzasthAM chinnataToparivartinI mRttikAmiti / For Personal & Private Use Only
Page #24
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke saNaM tattha ummukkabAlabhAve jAva jovvaNagamaNupatte tahArUvANaM therANaM aMtie dhammaM socA nisamma muMDe bhavittA 11 mRgAezruta01 agArAo aNagAriyaM pavvaissati, se NaM tattha aNagAre bhavissati IriyAsamie jAva baMbhayArI, seNaM trIyAdhya. tattha bahaI vAsAI sAmannapariyAgaM pAuNittA AloiyapaDikkate samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA sohamme // 44 // mRgAputrakappe devattAe uvavajihiti, se NaM tato aNaMtaraM cayaM caittA mahAvidehe vAse jAI kulAI bhavaMti aDDAI gatyAdi jahA daDhapainne sA ceva vattabvayA kalAo jAva sijjhihiti / evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvI sU07 reNaM jAva saMpatteNaM duhavivAgANaM paDhamassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannattettibemi (suu07)||1|| 1 'ummuka jAva'tti 'ummukkabAlabhAve vinayapariNayamette jovvaNagamaNupatte'tti dRzyaM, tatra vijJa eva vijJakaH sa cAsau pariNa|tamAtrazca-buddhayAdipariNAmApanna eva vijnykprinntmaatrH| 2 'aNaMtaraM cayaM caitta'tti anantaraM zarIraM tyaktvA cyavanaM vA kRtvA / 3 'jahA daDhapainnetti aupapAtike yathA dRDhapratijJAbhidhAno bhavyo varNitastathA'yamapi vAcyaH, kasmAdevamityAha-sA ceva'tti saiva dRDhapratijJasambandhinI asyApi vaktavyateti, tAmeva smarayannAha-kalAo'tti kalAstena gRhISyante dRDhapratijJeneva yAva karaNAcca pratrajyAgrahaNAdiH tasyevAsya vAcyaM, yAvatsetsyatItyAdi padapaJcakamiti, tataH setsyati-kRtakRtyo bhaviSyati bhotsyate-kevala-1 *jJAnena sakalaM jJeyaM jJAsyati mokSyati-sakalakarmavimukto bhaviSyati parinirvAsyati-sakalakarmakRtasantAparahito bhaviSyati, kimuktaM bh-IN44|| vati ?-sarvaduHkhAnAmantaM kariSyatIti // prathamAdhyayanavivaraNaM / / 1 // * HORAGANA For Personal & Private Use Only
Page #25
--------------------------------------------------------------------------
________________ dvitIye kiJcillikhyate jahaNaM bhaMte! samaNeNaM jAva saMpatteNaM duhavivAgANaM paDhamassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannatte docassa NaM| bhaMte! ajjhayaNassa duhavivAgANaM samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke aDhe paNNate?, tate NaM se suhamme aNagAre jaMbUM aNagAraM evaM vayAsI-evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vANiyagAme nAma nayare hotthA riddhisthimiyasamiddhe, tassa NaM vANiyagAmassa uttarapuracchime disIbhAe duIpalAse nAma ujANe hotyA, tattha NaM duipalAse suhammassa jakkhassa jakkhAyayaNe hotthA, tattha NaM vANiyagAme mitte nAmaM rAyA hotthA vannao, tassa NaM mittassa ranno sirInAma devI hotthA vaNNao, tattha NaM vANiyagAme kAmajjhayA nAmaM gaNiyA hotthA ahINa jAva surUvA bAvattarikalApaMDiyA causahigaNiyAguNovaveyA egUNatIsavisese ramamANI 1 'ahINe ti ahINapuNNapaciMdiyasarIretyarthaH, yAvatkaraNAt 'lakkhaNavaMjaNaguNovaveyA mANummANappamANapaDipunnasujAyasavvaMhai gasuMdaraMgI'tyAdi draSTavyaM, tatra lakSaNAni-vastikAdIni vyaJjanAni-maSItilakAdIni guNAH-saubhAgyAdayaH mAnaM-jaladroNamAnatA unmAnaM-18 arddhabhArapramANatA pramANaM-aSTottarazatAGgulocchrayateti, 'bAvattarIkalApaMDiya'tti lekhAdyAH zakunarutaparyantAH gaNitapradhAnAH kalAH prAyaH puruSANAmevAbhyAsayogyAH strINAM tu vijJeyA eva prAya iti, 'causadvigaNiyAguNovaveyA' gItanRtyAdIni vizeSataH paNyatrIjanocitAni yAni catuSSaSTirvijJAnAni te gaNikAguNAH athavA vAtsyAyanoktAnyAliGganAdInyaSTau vastuni tAni ca pratyekamaSTabhedatvAccatuHSaSTirbhavazAntIti, catuHSaSTyA gaNikAguNairupapetA yA sA tathA, ekonatriMzadvizeSA ekaviMzatI ratiguNA dvAtriMzacca puruSopacArAH kAmazAstraprasiddhAH, For Personal & Private Use Only
Page #26
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 45 // ekavIsaratiguNappahANA battIsapurisovayArakusalA NavaMgasuttapaDibohiyA aTThArasadesIbhAsAvisArayA 22 ujjhisiMgArAgArucAruvesA gIyaratiyagaMdhabvanadRkusalA saMgayagaya suMdarathaNa. UsiyajjhayA sahassalaMbhA vidi- |takAdhya. paNachattacAmaravAlavIyaNIyA kannIrahappayAyA yAvi hotthA, bahUNaM gaNiyAsahassANaM AhevaccaM jAva viharai kAmava.. jAvezyAka. ... 'navaMgasuttapaDibohiya'tti dve zrotre dve cakSuSI dve ghrANe ekA jihvA ekA tvaka ekaM ca manaH ityetAni navAGgAni 5 sU08 suptAnIva suptAni yauvanena pratibodhitAni-vArthagrahaNapaTutA prApitAni yasyAH sA tathA 'aTThArasadesIbhAsAvisArayatti rUDhigamyaM 'siMgArAgAracAruvesa'tti zRGgArasya-rasavizeSasyAgAramiva cAru veSo yasyAH sA tathA, 'gIyaraigaMdhavanahakusala'tti gItaratizvAsau gandharvanATyakuzalA ceti samAsaH, gandharva nRtyaM gItayuktaM nATyaM tu nRtyameveti, 'saMgayagaya'tti 'saMgayagayabhaNiyavihiyavilAsasalaliyasaMlAvaniuNajuttovayArakusale ti dRzya saGgatAni-ucitAni gatAdIni yasyAH sA tathA, salalitAH-prasannatopetA ye saMlApAsteSu | nipuNA yA sA tathA, yuktAH-saGgatA ye upacArA-vyavahArAsteSu kuzalA yA sA tathA, tataH padatrayasya karmadhArayaH, 'suMdarathaNa'tti etenedaM dRzya-suMdarathaNajaNavayaNakaracaraNanayaNalAvaNNavilAsakaliya'tti vyaktaM navaraM jaghanaM-pUrvakaTIbhAgaH lAvaNyaM-AkArasya spRhaNIyatA vilAsaH-strINAM ceSTAvizeSaH 'Usiyajjhaya'tti UkRtajayapatAkA sahasralAbheti vyaktaM 'vidinnachattacAmaravAlavIyaNIya'tti vi- // 45 // | tIrNa-rAjJA prasAdato dattaM chatraM cAmararUpA vAlavyajanikA yasyAH sA tathA, 'kannIrahappayAyA yAvi hotthatti kIrathaH-pravarNa tena prayAtaM-manaM yasyAH sA tathA 'vA'pIti samuccaye 'hotthati abhavaditi, 'AhevaccaMti Adhipatyam-adhipatikarma, iha yAvatkaraNA For Personal & Private Use Only
Page #27
--------------------------------------------------------------------------
________________ (sU08)tattha NaM vANiyagAme vijayamitte nAma satyavAhe parivasati aDDe0 tassa NaM vijayamittassa sabhA nAma bhAriyA hotthA ahINa, tassa NaM vijayamittassa putte subhaddAe bhAriyAe attae ujjhiyae nAma dArae hotthA ahINa jAva surUve / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosaDhe parisA niggayA rAyA niggao jahA koNio tahA Niggao dhammo kahio parisA paDigayA rAyA ya gao, teNaM kAleNaM teNaM samapaNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeTTe aMtevAsI iMdabhahanAmaM aNagAre jAva lese chaTuMcha?NaM jahA pannattIe paDhama jAva jeNeva vANiyagAme teNeva uvA0 uccanIyaaDamANe jeNeva rAyamagge teNeva ogADhe, tattha hai didaM dRzyaM--'poreva' purovartitvaM-apresaratvamityarthaH 'bhartRtva' poSakatvaM 'svAmitvaM' svasvAmisambandhamAtraM 'mahattaragattaM mahattaratvaM zeSa vezyAjanApekSayA mahattamatAm 'ANAIsaraseNAvaccaM' AjJezvaraH-AjJApradhAno yaH senApatiH-sainyanAyakastasya bhAvaH karma vA AjJezvarasenApatyam AjJezvarasenApatyamiva AjJezvarasenApatyaM 'kAremANA' kArayantI paraiH 'pAlemANA' pAlayantI svayamiti / | 1 'ahINa'tti 'ahINapunnapaMciMdiyasarIre'tti vyaktaM ca, yAvatkaraNAdidaM dRzyaM 'lakkhaNavaMjaNaguNovavee' ityAdi / 2 'iMdabhUI' ityatra yAvatkaraNAt 'nAme aNagAre goyamagotteNa mityAdi 'saMkhittaviulateyaleseM' ityetadantaM dRzyaM / 3 'chaTuMchaTTeNaM jahA pannattIe'tti yathA bhagavatyAM tathedaM vAcyaM, taJcaivaM-'chaTuMchaTeNaM aNikkhitteNaM tavokammeNaM appANaM bhAvamANe viharati, tae NaM se bhagavaM goyame chaTThakkhamaNapAraNagaMsi' 'paDhama' ityatra yAvatkaraNAdidaM dRzyaM paDhamAe porisIe sajjhAyaM kareti bIyAe porisIe jhANaM jhiyAti taiyAe porisIe aturiyamacavalamasaMbhaMte muhapottiyaM paDilehei bhAyaNavatthAI paDilehei bhAyaNANi pamajjati bhAyaNANi uggAhei jeNeva samaNe bhagavaM mahA For Personal & Private Use Only
Page #28
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 46 // gaM bahave hatthI pAsai sannaddhabaddhavammiyaguDiyauppIliyakacche uddAmiyaghaMTe NANAmaNirayaNavivihagevijautta- 2 ujjhirakaMcuijje paDikappie jhayapaDAgavarapaMcAmelaArUDhahatyArohe gahiyAuhappaharaNe anne ya tattha bahave Ase takAdhya. vIre teNAmeva uvAgacchati 2 samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai namasai 2 evaM vayAsI-icchAmi NaM bhaMte! tujjhehiM abbhaNuNNAe samANe ujjhitachaTTakkhamaNapAraNagaMsi vANiyagAme Nagare uccanIyamajjhimakulAI gharasamudANassa bhikkhAyariyAe aDittae' gRheSu bhikSArtha bhikSAcaryayA- kAvasthA bhaikSasamAcAreNATitumiti vAkyArthaH, 'ahAsuhaM devANuppiyA! mA paDibaMdha' skhalanA mA kuvityarthaH, 'tae NaM bhagavaM goyame samaNeNaM 3 abbhaNunnAte samANe samaNassa 3 aMtiyAo paDinikkhamati aturiyamacavalamasaMbhaMte jugatarappaloyaNAe diTThIe purao riyaM sohemaannetti| 1 'saMnaddhabaddhavammiyaguDie'tti saMnaddhAH-sannahatyA kRtasannAhAH tathA baddhaM varma-tvakANavizeSo yeSAM te baddhavarmANasta eva ||baddhavammikAH, tathA guDA-mahAMstanutrANavizeSaH sA saMjAtA yeSAM te guDitAstataH karmadhArayaH, 'uppIliyakacche'tti utpIDitA-gADha-18 tarabaddhA kakSA-urobandhanaM yeSAM te tathA tAna 'uddAmiyaghaMTe'tti uddAmitA-apanItabandhanA pralambitA ityarthaH ghaNTA yeSAM te tathA tAn / 'nANAmaNirayaNavivihagevije'tti nAnAmaNiratnAni vividhAni aveyakAni-zrIvAbharaNAni uttarakaJcukAzca-tanutrANavizeSAH santi yeSAM te tathA, ata eva 'paDikappie'tti kRtasannAhAdisAmagrIkAn 'jhayapaDAgavarapaMcAmela ArUDhahatthArohe' dhvajAH-ruDAdidhvajAH15 patAkA:-ruDAdivarjitAstAbhirvarA yete tathA paJca AmelakAH-zekharakA yeSAM te tathA ArUDhA hastyArohA-mahAmAtrA yeSu te tathA, tataH padatrayasya karmadhArayo'tastAn , 'gahiyAuhappaharaNA' gRhItAni AyudhAni praharaNAya yeSu athavA AyudhAnyakSepyANi praharaNAni // 46 // tu kSepyANIti / RECOR Main Education International For Personal & Private Use Only
Page #29
--------------------------------------------------------------------------
________________ AE. pAsati sannaddhabaddhavammiyaguDie AviddhaguDiosAriyapakkhare uttarakaMcuiyaocUlamuhacaMDAdharacAmarathAsakaparimaMDiyakaDie ArUDhaAsArohe gahiyAuhappaharaNe anne ya tattha bahave purise pAsai saNNaddhabaDava|mmiyakavae uppIliyasarAsaNapaTTIe piNiddhageveje vimalavarabaddhaciMdhapaTTe gahiyAuhappaharaNe, tesiM ca NaM purisANaM majhagayaM purisaM pAsati avauDagabaMdhaNaM ukittakannanAsaM nehatuppiyagattaM bajjhakakkhaDiyajuyaniyatthaM 1 'sannaddhabaddhavammiyaguDie'tti etadeva vyAkhyAti-'AviddhaguDe osAriyapakkhare'tti AviddhA-parihitA guDA yeSAM te tathA, guDA ca yadyapi hastinAM tanutrANaM rUDhA tathA'pi dezavizeSApekSayA'zvAnAmapi saMbhavatIti, avasAritA-avalambitAH pakkharAHtanutrANavizeSA yeSAM te tathA tAna , 'uttarakaMcuiyaocUlamuhacaMDAdharacAmarathAsagaparimaMDiyakaDiya'tti uttarakaJcukaH-tanutrANavizeSa eva yeSAmasti te tathA, tathA'vacUlakairmukhaM caNDAdharaM-raudrAdharauSThaM yeSAM te tathA, tathA cAmaraiH thAsakaizca-darpaNaiH parimaNDitA kaTI yeSAM te tathA, tataH karmadhArayo'tastAn, 'uppIliyasarAsaNapaTTIe'tti utpIDitA-kRtapratyazvAropaNA zarAsanapaTTikA-dhanuryaSTibarbAhupaTTikA vA yaiste tathA tAn , 'piNiddhagevija'tti pinaddhaM-parihitaM aveyakaM yaiste tathA tAn , 'vimalavarabaddhaciMdhapaTTe' vimalo varo baddhazcihnapaTTo-netrAdimayo yaiste tathA tAn , 'avauDagabaMdhaNaM'ti avakoTakena-kRkATikAyA adhonayanena bandhanaM yasya sa tathA tam , 'ukkhittakannanAsaMti utpATitakarNanAsikaM 'nehatuppiyagattaMti snehasnehitazarIraM 'bajjhakakkhaDiyajuyaNiyacchaMti vadhyazcAsau karayo:-hastayoH kaTyAM-kaTIdeze yuga-yugmaM nivasita iva neivasitazceti samAso'tastam, athavA vadhyasya yatkarakaTikAyugaM-nindyacIva| rikAdvayaM tannivasito yaH sa tathA taM / CA4% anu.10 SCE dain Education International For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org
Page #30
--------------------------------------------------------------------------
________________ MIRRIER sU0 10 vipAke kaMTheguNarattamalladAmaM cuNNaguMDiyagattaM cuNNayaM vajjhapANapIyaM tilaMtilaM ceva chinnamANaM kAkaNImaMsAiM khAviyaM- 2 ujjhizruta01 hAta pAvaM khakkharagasaehiM hammamANaM aNeganaranArIsaMparivuDaM caccare caccare khaMDapaDahaeNaM ugghosijamANaM, imaMtakAdhya. ca NaM eyArUvaM ugghosaNaM paDisuNeti-no khalu devA! ujijhayagassa dAragassa kei rAyA vA rAyaputto vA ujjhitk||47|| avarajma appaNo se sayAI kammAI avarajjhanti (sU09) tate zaM se bhagavato moyamassa taM purisaM pA- sya pUrvabhavaH sisA ime ajjhathie 5 aho NaM ime purise jAva narayapaDirUkyiM vedaNaM vedetittikaTu vANiyagAme nayare hai 1 'kaMTheguNarattamalladAma' kaNThe-gale guNa iva-kaNThasUtramiva raktaM-lohitaM malladAma-puSpamAlA yasya sa tathA taM 'cunnaguMDiya-14 gAya' gairikakSodAguNDitazarIraM 'cunnaya'ti saMtrastaM 'bajjhapANapIya'ti vathyA vAhyA vA prANA:-ucchAsAdayaH pratItAH priyA yasya sa tathA taM 'tilaMtilaM caiva chijjamANe ti tilazazchidyamAnamityarthaH 'kAgaNirmasAI khAviyaMta' kAkaNImAMsAni tadehotkRttahaskhamAMsakhaNDAni khAdyamAnaM 'pA'ti pApiSTaM 'khakkharasaehiM hammamA ti kharkharA-azvotrAsanAya carmamayA vastuvizeSAH sphuTitavaMzAvA terhanyamAma-tADyamAnam 'appaNo sesayAIti Atmana:-AtmIyAni 'se' tasya svakAni / 2'ajjhathie' AtmagataH, ihedamanyadapi dRzya 'kappie' kalpito-bhedavAn kalpiko vA-ucitaH 'ciMtie' smRtirUpaH 'patthie' prArthito bhagavaduttaraprArthanAviSayaH 'maNogae'tti aprakAzita ityarthaH saMkalpo-vikalpaH 'samuppajitthA' samutpannavAn 'aho NaM ime purise purAporANANaM ducinnANaM duppaDitANaM asubhANaM pAvANaM kammANaM pAvagaM phalavittivisesaM paJcaNubbhavamANe viharai, na me dihA NaragA kA neraiyA [vA paJcakkhaM khalu ayaM purise nirayapaDirUviyaM veyaNaM veeittika?' ityetatprathamAdhyayanoktaM vAkyamAzrityAdhikRtAkSarANi gamanIyAnIti / // 47 // For Personal & Private Use Only
Page #31
--------------------------------------------------------------------------
________________ uccanIyamajjhimakule jAva aDamANe ahApajjataM samuyANiyaM giNhati 2ttA vANiyagAme nayare majhamajjheNaM jAva paDidaMseti, samarNa bhagavaM mahAvIraM vaMdA namasai 2sA evaM bayAsI-evaM khalu ahaM bhaMte! tujjhohiM anbhaNunAe samANe vANiyagAmaM jAba taheva vedeti, se NaM bhNte| purise puTavabhave ke AsI? jAva paJcaNunbhavamANe viharati !, evaM khalu goymaa| teNaM kAleNaM teNaM samaema iheva jaMbuddIne 2 bhArahe vAse hasthiNAure nAmaM namare hotthA riddha0, tattha NaM hasthiNAure nagare sunaMde nAmaM rAyA hotthA mahayA hi, tattha gaM hathiNAre gare bahumajhadesabhAe ettha NaM mahaM ege gomaMDavae hotthA aNegakhaMbhasayasanniviDhe pAsAIe 4, tastha Na bahabe NagaragorUvANaM saNAhA ya aNAhA ya NagaragAvio ya garavasabhA ya jagarabalivaddA ya gagaraphDyAo ya parataNapANiyA nibbhayA niruvasaggA suhaMsuheNaM parivasaMti, tattha NaM hatthiNAure nagare bhIme 1 'riddhi'tti 'riddhasthimiyasamiddhe' ityAdi dRzya, tatra RddhaM-bhavanAdimirvRddhimupagataM stimitaM-bhayavarjitaM samRddhaM-dhanAdiyuktamiti / 2 'mahayA hi'tti iha 'mahayAhimavaMtamalayamaMdaramahiMdasAre' ityAdi dRzya, tatra mahAhimavadAdayaH parvatAstadvatsAra:-pradhAno yaH sa tathA, 'pAsA' ityatra 'pAsAIe darisaNijje amirUve paDirUvetti dRzyaM, tatra prAsAdIyo-manaHprasannatAhetuH varzanIyo-yaM pazyaJcakSurna zrAmyati abhirUpa:-abhimatarUpaH pratirUpaH-draSTAraM draSTAra prati rUpaM yasyeti / 3 'nagarabalIvahe'tyAdau balIva -varddhitagavAH paDDikAisvamahiSyo haskhagostriyo vA vRSabhAH-sANDagavaH 'kUDagAhe'tti kUTena jIvAn gRhNAtIti kuuttgraahH| For Personal & Private Use Only
Page #32
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 nAma kUDaggAhI hotthA ahammie jAva duppaDiyANaMde / tassa NaM bhImassa kUDaggAhassa uppalA nAma bhA-18| ujjhiriyA hotthA ahINa, tate NaM sA uppalA kUDaggAhiNI annayA kayAI AvannasattA jAyA yAvi hotthA, takAdhya. tate NaM tIse uppalAe kUDagAhiNIe tiNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM ayameyArUve dohale pAunbhUte-dhannAo ujjhitakaNaM tAo ammayAo 4 jAva suladdhe jammajIvie (yaphale) jAo NaM bahUNaM garagoruvANaM saNAhANa ya jAva // 48 // sya parvabhavaH KAARAKAR | 1 'ahammie'tti dharmeNa carati vyavaharati vA dhArmikastanniSedhAdadhAmikaH, yAvatkaraNAdidaM dRzyam-'ahammANue' adhaman-ipApalokAn anugacchatItyadharmAnugaH 'ahammiTTe' atizayenAdharmo-dharmarahito'dhammiSTaH 'ahammakhAI' adharmabhASaNazIlaH adhArmikaprasiddhiko vA 'adhammapaloI' adharmAneva-parasambandhidoSAneva pralokayati-prekSate ityevaMzIlo'dharmapralokI 'ahammapalajaNe' adharma eva-hiMsAdau prarajyate-anurAgavAn bhavatItyadharmaprarajanaH 'ahammasamudAcAro' adharmarUpaH samudAcAraH-samAcAro yasya sa tathA 'ahammeNaM ceva vittiM kappemANe'tti adharmeNa-pApakarmaNA vRtti-jIvikAM kalpayamAnaH-kurvANaH tacchIla ityarthaH 'dussIle'| duSTazIlaH 'dubbae' avidyamAnaniyama iti 'duppaDiyANaMde' duSpratyAnandaH-bahubhirapi santoSakAraNairanutpadyamAnasantoSa ityarthaH / 2'ahINa'tti 'ahINapuNNapaMceMdiyasarIre'tyAdi dRzyam / 3 'Avannasatta'tti garbhe smaapnnjiivetyrthH| 4 'dhannAo NaM tAo ammayAo'tti ambA-jananyaH, iha yAvatkaraNAdidaM dRzya-punnAo NaM tAo ammayAo kayatthAo NaM tAo ammayAo kayalakkhaNAo NaM tAo, tAsiM ammayANaM suladdhe jammajIviyaphale'tti vyaktaM ca / // 48 // dan Education International For Personal & Private Use Only
Page #33
--------------------------------------------------------------------------
________________ vasabhANa ya Uhehi ya thaNehi ya vasaNehi ya chappAhi ya kakuhehi ya vahehi ya kannehi ya acchihi ya nA. sAhi ya jinbhAhi ya uThehi ya kaMbalehi ya sollehi ya taliehi ya bhajiehi ya parisukkehi ya lAvaNehi ya suraM ca mahuMca meragaM ca jAtiM ca sIdhuM ca pasaNNaM ca AsAemANIo visAemANIo paribhujemANIo paribhAemANIo dohalaM viNayaMti, taM jaiNaM ahamavi bahUNaM nagara jAva viNijjAmittika, taMsi dohalaMsi aviNijamANaMsi sukkA bhukkhA nimmaMsA oluggA oluggasarIrA nitteyA dINavimaNavayaNA paMDullaiyamuhA 1'Uhehi yatti gavAdInAM stanoparibhAgaiH 'thaNehi yatti vyaktaM 'vasaNehi yatti vRSaNaiH-aNDaiH 'chappAhi yatti pucchaiH kakudaiH-skandhazikharaiH 'vahehi yatti vahaiH-skandhaiH karNAdIni vyaktAni 'kaMbalehi yatti sAsnAbhiH 'solliehi yatti pakkaiH 'tali-3 ehi yatti snehena pakaiH 'bhajiehi yatti bhraSTaiH 'parisukkehi yatti svataH zoSamupagataiH 'lAvaNehi ya'tti lavaNasaMskRtaiH surAtanduladhavAdichallIniSpannA madhu ca-mAkSikaniSpannaM meraka-tAlaphalaniSpannaM jAtizca-jAtikusumavarNa madyameva sIdhu ca-guDadhAtakIsaMbhavaM prasannA-drAkSAdidravyajanyA manaHprasattiheturiti / 'AsAemANIo'tti ISatsvAdayantyo bahu ca tyajyantya ikSukhaNDAderiva 'visAemAdaNIo'tti vizeSeNa khAdayantyo'lpameva tyajantya kharjUrAderiva 'paribhAemANIo'tti datyaH 'paribhujamANIo'tti sarvamupabhujAnAH alpamapyaparityajyantyaH zuSkA-zuSkeva zuSkA rudhirakSayAt 'bhukkha'tti bhojanAkaraNAddhInabalatayA bubhukSAyukteva bubhukSA ata eva nimAsA 'olugga'tti avarugNA-bhAnamanovRttiH oluggasarIrA' bhagnadehA 'Nitteya'tti gatakAntiH 'dINavimaNavayaNa'tti dInA-dainyavatI | For Personal & Private Use Only
Page #34
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 49 // omaMthiyanayaNavayaNakamalA jahoiyaM pupphavasthagaMdhamallAlaMkArAhAraM aparibhuJjamANI karayalamaliyabda kamalamA- 2 ujjhilA ohaya jAva jhiyAyati / imaM ca NaM bhIme kUDaggAhe jeNeva uppalA kUDaggAhiNI teNeva uvAga-1 |takAdhya. cchati 2ttA ohaya jAva pAsati ohaya jAba pAsisA evaM bayAsI-kiM NaM tume devANuppie! ohy| ujjhitakajhiyAsi, tate NaM sA uppalA bhAriyA bhImaM kUDa0 evaM kyAsI-evaM khalu vevApuppiyA! mamaM liNhaM| mAsANaM bahupaDipunnANaM dohalA pAunbhUyA dhannANaM tAo jAo NaM baraNaMgo0 Uha0 lAvaNapahi ya suraM ca 4 sU010 AsAemANI 3dohalaM viNeti, sate NaM ahaM devANuppiyA! taMsi dohalaMsi aviNijamANaMsi jAva jhiyaami| vimanAH-zUnyacittA hINA ca-bhIteti karmadhArayaH, 'dINavimaNavayaNa'tti pAThAntaraM, tatra vimanasa iva-vigatacetasa iva vadanaM yasyAH sA tathA, dInA cAsau vimanavadanA ceti samAsaH, 'paMDullaiyamuhA' pANDukitamukhI pANDurIbhUtavadanetyarthaH 'omaMthiyaNayaNavayaNakamale'ti 'omaMthiyatti adhomukhIkRtAni nayanavadanarUpANi kamalAni yayA sA tathA, 'ohaya'tti 'ohayamaNasaMkappA vigatayuktAyukta| vivecanetyarthaH, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM karatalapallatthamuhA' karatale paryataM-nivezitaM mukhaM yayA sA tathA 'aTTamANovagayA bhUmIgayadiTThIyA jhiyAItti dhyAyati-cintayati / 1'imaM ca Nati itazcetyarthaH 'bhIme kUDaggAhe jeNeva uppalA kUDaggAhI teNeva uvAgacchati uvAgacchittA uppalaM kUDa- ggAhiNi ohayamANasaMkalpa' ityAdi sUtraM prAguktasUtrAnusAreNa paripUrNa kRtvA'dhyeyaM, sUcAmAtrasvAtpustakasya / // 49 // For Personal & Private Use Only
Page #35
--------------------------------------------------------------------------
________________ CANCE+%A4AA tate NaM se bhIme kUDaggAhI uppalaM bhAriyaM evaM vayAsI-mA NaM tumaM devANuppiyA! oha. jhiyAhi, ahannaM taM tahA karissAmi jahA NaM tava dohalassa saMpattI bhavissati, tAhiM ihAhiM 5 jAya vamyUhi samAsAseti, tate NaM se bhIme kUDaggAhI addharattakAlasamayaMsi ege abIe sannaddha jAva paharaNe sayAo gihAo niggacchai sayAo gihAo niggacchittA hatSiNAure nagare majhamajjheNaM jeNeva gomaMDave teNeva uvAgate bahaNaM NagaragoruvANaM jAva vasabhANa ya appegaiyANaM Ahe chidati jAva appegatiyANaM kaMbale chiMdati appe gaiyANaM aNNamaNNANaM aMgovaMgANaM viyaMgetirajeNeva sae gihe teNeva uvAgacchati 2 uppalAe kUDaggAhiNIe hai uvaNeti, tate NaM sA uppalA bhAriyA tehiM bahUhiM gomaMsehi ya sUlehi ya suraM ca AsAemANI taM dohalaM viNeti, tate NaM sA uppalA kUDaggAhI saMpuMnnadohalA saMmANiyadohalA viNIyadohalA bocchinnadohalA saMpanadohalA taM gambha suhaMsuheNaM parivahai, tate NaMsA uppalA kUDaggAhiNI annayA kayAiM mavaNDaM mAsANaM bahupa tAhi iTAhiM' ityatra paJcakalakSaNAdakAdidaM dRzyaM-'kaitAhiM piyAhiM maNunnAhiM maNAmAhiM' ekArthAzcaite, 'yamgUrhiti vAgbhiH 'ege'tti sahAyAbhAvAt 'abIe'tti dharmarUpasahAyAbhAvAt / 2 'sannaddhabaddhavammiyakavae' pUrvavat yAvatkaraNAt 'uppIliyasarAsaNapaTTIe' ityAdi 'gahiyAuhapaharaNe' ityetadantaM dRzyam / 4 'saMpunnadohala'ti samastavAJchitArthapUraNAt 'sammANiyado. hala'tti bAJchitArthasamAnayanAt 'viNIyadohala'tti vAJchAvinayanAt 'vicchinnadohala'tti vivakSitArthavAJchA'nubandhavicchedAt |'saMpannadohala'tti vivakSitArthabhogasaMpAdyAnandaprApteriti / For Personal & Private Use Only
Page #36
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke DipunnANaM dArayaM payAyA (sU010) tate NaM teNaM dArae NaM jAyametteNaM ceva mahayA mahayA saddeNaM vighuDhe visare 8/2 ujinazruta01 Arasite, tate NaM tassa dAragassa ArasiyasaI socA nisamma hasthiNAure nagare bahave NagaragoruvA jAvatakAdhya. vasabhA ya bhIyA ubviggA savvao samaMtA vippalAitthA, tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro ayameyArUvaM gotrAsa nAmadhenaM kareMti, jamhA NaM amhe imeNaM dAraeNaM jAyametteNaM ceva mahayA mahayA (ciccI) saddeNaM vidhuDhe vissare Ara- nAmahetuH da sie tate NaM eyassa dAragassa ArasiyaM sadaM socA nisamma hasthiNAure bahave NagaragoruvA jAva bhIyA 4 sU0 11 savvao samaMtA vippalAitthA tamhA NaM hou amhaM dArae gottAsae nAmeNaM, tate NaM se gottAse dArae ummukkabAlabhAve jAte yAvi hotyA, tate NaM se bhIme kUDaggAhe annayA kayAI kAladhammuNA saMjutte, tate NaM se gottAse dArae bahUNaM mittaNAiniyagasayaNasaMbaMdhiparijaNeNaM saddhiM saMparibuDe royamANe kaMdamANe vilavamANe bhImassa kUDaggAhissa nIharaNaM kareti nIharaNaM karittA bahUI loiyamayakajAI kareti, tate NaM se sunaMde GARLSARAMM // 50 // 1 'bhIyA' ityatra 'tatthA tasiyA saMjAyabhayA' iti dRzyaM, bhayotkarSapratipAdanaparANyekArthikAni caitAni / 2 'savvao'tti sarvadikSu 'samaMta'tti vidikSu cetyarthaH, 'vipalAitthati vipalAyitavantIti / 3 'ayameyArUvaMti idamevaMprakAraM vakSyamANasvarUpami- tyarthaH / 4 "mahayA 2 ciccI'tti mahatA 2 ciccItyevaM citkAreNetyarthaH / 5 'Arasiya'ti ArasitaM-AraTitam / 6 'soca'tti ta avadhArya / AR For Personal & Private Use Only
Page #37
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4%%% % rAyA gottAsaM dArayaM annayA kayAi sayameva kUDaggAhittAe ThAveti, tate NaM se gottAse dArae kUDaggAhe jAe yAvi hotthA ahammie jAva duppaDiyANaMde, tate NaM se gottAse dArae kUDaggAhittAe kallAkalliM addharattiyakAlasamayaMsi ege abIe sannaddhabaddhakavae jAva gahiAuhapaharaNe sayAto gihAo niggacchati je va gomaMDave teNeva uvAgacchati teNeva uvAgacchittA bahuNaM NagaragoruvANaM saNAhANa ya jAva viyaMgeti 2 jeNeva sae gehe teNeva uvAgate, tate NaM se gottAse kUDa0 tehiM bahahiM gomaMsehi ya sUlehi ya suraM ca majaM ca AsAemANe visAemANejAva viharati, tateNaM se gottAse kUDa0 eyakamme eyavijeeyapa0 eyasamAyAre] subahuM pAvakammaM samajiNittA paMcavAsasayAI paramAuyaM pAlaittA aduhahovagae kAlamAse kAlaM kiccA doccAe puDhavIe ukkosaM tisAgarovamaThiiesu neraiesu NeraiyattAe uvavanne (sU011) tate NaM sA vijayamittassa satyavAhassa subhaddA nAmaM bhAriyA jAyaniMduyA yAvi hotthA jAyA jAyA dAragA viNihAyamAvajaMti, tate NaM se gottAse kUDa0 docAo puDhavIo aNaMtaraM uvvahittA iheva vANiyagAme nagare vijayamittassa sattha % SARANAGAR A 1 'eyakamme' ityatredaM dRzyam-'eyappahANe eyavije eyasamAyAretti / 2 'adRduhaTTovagae'tti Artta-ArtadhyAnaM durghaTa-| duHkhasthaganIyaM durvAryamityarthaH upagataH-prApto yaH sa tthaa| 3 'jAyaNiMduyA yAvitti jAtAni-utpannAnyapatyAni nirvRtAni-niryAtAni mRtAnItyartho yasyAH sA jAtanirdvatA vA'pIti samarthanArthaH, etadevAha-jAtA jAtA dArakA vinighAvamApadyante tasyA iti gamyam / 1 For Personal & Private Use Only
Page #38
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 vAhassa subhaddAe bhAriyAe kucchisi puttattAe uvavanne, tate Ne sA subhaddA satthavAhI aNNayA kayAI navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM dAragaM payAyA, tate NaM sA subhaddA satthavAhItaM dAragaM jAyametayaM ceva egate ukuruDiyAe ujjhAvei ujjhAvettA doccapi giNhAvei 2ttA ANupuvveNaM sArakkhamANI saMgovemANI saMvaDDeti, tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro ThiivaDiyaM caMdasUradasaNaM ca jAgariyaM mahayA iDDIsakArasamudaeNaM kareMti, tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro ikkArasame divase nivvatte saMpatte vArasame divase imameyArUvaM goNNaM guNanipphannaM nAmadhejaM kareMti, jamhA NaM amhaM ime dArae jAyamittae ceva egate ukkuruDiyAe ujjhite tamhA NaM hou amhaM dArae ujjhiyae nAmeNaM, tate NaM se ujjhiyae dArae paMcadhAtIpariggahIe taMjahA-khIradhAIe 1 majaNadhAIe 2 maMDaNadhAIe 3 kIlAvaNadhAIe 4 aMkadhAIe 5 jahA dahapAinne jAva nivvAghAe girikaMda 2 ujjhitakAdhya. agratobhavaH sU0 12 // 51 // / 1 'sArakkhamANI'ti apAyebhyaH 'saMgovemANI'ti vnaacchaadngrbhgRhprveshnaadimiH| 2 'ThiivaDiyaM vatti sthitipatitAM kulakramAgatAM barddhamAnakAdikAM putrajanmakiyAM 'caMdasUrapAsaNiyaM batti anvarthAnusAriNaM tRtIyadivasotsavaM 'jAgariya'ti SaSThIrA|trijAgaraNapradhAnamutsavam / 3 'goNaM guNaniSphana'nti gauNaM apradhAnamapi syAdata ukta-guNaniSpannamiti / 4 'jahA daDhapainnetti || // 51 // aupapAtike yathA dRDhapratijJo varNitastathA'yamapIha vAcyaH, kimavadhikaM tatra tatsUtramityAha-yAvat 'nivvApAtagirikaMdaramallINevva caMpagapAyave suhaM viharaItti / ACEAERAkRA For Personal & Private Use Only
Page #39
--------------------------------------------------------------------------
________________ ramallINe va caMpayapAyave suhaMsuheNaM viharati, tate NaM se vijayamitte satthavAhe annayA kayAI gaNimaM ca 1 dharimaM ca 2 mejjaM ca 3 pAricchejjaM ca 4 caubvihaM bhaMDagaM gahAya lavaNasamuhaM poyavahaNeNaM uvAgate, tate NaM se vijayami se tattha lavaNasamudde poyavivattIya nibuDDubhaMDasAre attANe asaraNe kAladhammuNA saMjutte, tate NaM taM vijayamittaM satthavAhaM je jahA bahave IsaratalavaramADaMbiyakoDuMbiyahanbhasedvisatthavAhA lavaNasamudde poyavivattIe chUTa nibbuDDubhaMDasAraM kAladhammuNA saMjuttaM surNeti te tahA haitthanikkhevaM ca bAhira bhaMDasAraM ca ga hAya egaMte avakkamaMti / tate NaM sA subhaddA satthavAhI vijayamittaM satyavAhaM lavaNasamudde poyavivattIe nibbuDDu kAladhammuNA saMjuttaM suNeti 2ttA mahayA paisoeNaM apphuNNA samANI parasuNiyattAviva caMpagalatA vasatti dharaNItalaMsi savvaMgeNa sannivaDiyA, tate NaM sA subhaddA satyavAhI muhuttaMtareNa AsatthA samANI bahUhiM 1 'kAladhammuNa'tti maraNena / 2 ' lavaNasamuddapoyavivattiyaM' lavaNasamudre potavipattiryasya sa tathA taM, 'nibuDDubhaMDasAraM ' nimagnasArabhANDamityarthaH, 'kAladhammuNA saMjuttaM 'ti mRtamityarthaH zRNvanti te tatheti ye yathetyatadapekSyaM / 3 ' hatthanikkhevaM' ti haste nikSepo-nyAsa: samarpaNaM yasya dravyasya taddhastanikSepaM, 'bAhirabhaMDasAraM ca' hastanikSepavyatiriktaM ca bhANDasAraM sArabhANDaM gRhItvA ekAntadUrama pakrAmanti - vijayamitra sArthavAha bhAryAyAstatputrasya ca darzanaM dadati - tadarthamapaharantItiyAvat / 4 'parasuNiyattA iva'tti parazunikRtteva- kuThAracchinneva ' campakalate 'ti / For Personal & Private Use Only
Page #40
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke mittaM jAva parivuDA royamANI kaMdamANI vilavamANI vijayamittasatthavAhassa loiyAI mayakiccAI kareti, tate 2 ujjhizruta01 NaM sA subhaddA satthavAhI annayA kayAiM lavaNasamuddottaraNaM ca lacchiviNAsaM ca poyaviNAsaM ca patimaraNaM takAdhya. |ca aNuciMtemANI 2 kAladhammuNA saMjuttA (sU012) tate NaM te NagaraguttiyA subhaI satthavAhaM kAlagayaM jA- veshyaagaa||52|| praNittA ujjhiyagaM dAragaM sayAo gihAo nicchubhaMti nicchubhittA taM gihaM annassa dalayaMti, tate NaM se ujjhiyae dArae sayAo gihAo nicchUDhe samANe vANiyagAme Nagare siMghADaga jAva pahesu jUyakhalaesu ve sU013 sitAgharesu pANAgAresu ya suhaMsuheNaM parivati, tate NaM se ujjhiyae dArae aNohaTTie aNivArie sacchaM damatI sairapayAre majjappasaMgI corajUyavesadArappasaMgI jAte yAvi hotthA, tate NaM se ujjhiyate annayA ka-4 dayAI kAmajjhayAe gaNiyAe saddhiM saMpalagge jAte yAvi hotthA, kAmajjhayAe gaNiyAe saddhiM viulAI urA mitA MAHARSAARC CAAAAAC 1 'mitta' ityatra yAvatkaraNAdidaM dRzyaM-'NAiNiyagasaMbaMdhi'tti, tatra mitrANi-suhRdaH jJAtayaH-samAnajAtayaH nijakAHhai pitRvyAdayaH sambandhinaH-zvazurapAkSikAH, 'royamANI'tti aNi muJcantI 'kaMdamANI'ti AkrandaM mahAdhvani kurvANA 'vilavamA NI'tti ArtasvaraM kurvntii| 2'aNohaTTae'tti yo balAddhastAdau gRhItvA pravarttamAnaM nivArayati so'paghaTTakastabhAvAdanapaghaTTakaH, 'aNivArie'ti niSedhakarahitaH, ata eva 'sacchaMdamai'tti svacchandA svavazena vA matirasya svacchandamatiH, ata eva 'sairappayAre' khairaManivAritatayA pracAro yasya sa tathA 'vesadArapasaMgIti vezyAprasaGgI kalatraprasaGgI cetyarthaH, athavA vezyArUpA ye dArAstatprasaGgIti / // 53 // For Personal & Private Use Only
Page #41
--------------------------------------------------------------------------
________________ lAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharati, tate NaM tassa vijayamittassa ranno annayA kayAiM sirIe devIe joNisUle pAunbhUe yAvi hotthA, no saMcAei vijayamitte rAyA sirie devIe saddhiM urAlAI mANussamAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharisae, tatte se vijayamite rAyA annayA kayAI ujjhibadArayaM kAmajjhayAe gaNiyAe gihAo nicchubhAveti 2ttA kAmajjhayaM gaNiyaM abhitariyaM ThAgheti 2sA kAmajha-I yAe maNiyAe saddhiM urAlAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharati / tate NaM se ujjhiyae dArae kAmajhayAe gaNiyAe gihAo nicchubhemANe kAmajjhayAe gaNiyAe mucchie giddhe gaDhie ajjhovavanne annattha katthai suI carahaM ca ghiiMca aviMdamANe taccittetammaNe tallese tadajjhavasANe tadahovautte tayappiyakaraNe tabbhAvaNAbhAvie 1'bhogabhogAIti bhojanaM bhogaH-paribhogaH bhujyanta iti bhogAH-zabdAdayo bhogArhAH bhogA bhogabhogA-manojJAH zabdAdaya ityrthH| 2'mucchitetti mUJchito-mUDho doSeSvapi guNAdhyAropAt 'giddhe'tti tadAkADAvAn 'gaDhie'tti prathitastadviSayanetantusaMdarbhitaH 'ajjhovavanne'tti Adhikyena tadekAgratAM gato'dhyupannaH, ata evAnyatra kutrApi vastvantare 'suI coti smRti smaraNaM 'raIsa catti rati-AsaktiM 'dhiI ca'tti dhRti vA cittasvAsthyam 'aviMdamANe'tti alabhamAnaH 'taccitte'tti tasyAmeva cittaM-bhAvamanaH sAmAnyena vA mano yasya sa tathA 'tammaNetti dravyamanaH pratItya vizeSopayogaM vA 'tallesa'tti kAmadhvajAgatAzubhAtmapariNAmavizeSaH, |lezyA hi kRSNAdidravyasAcivyajanita AtmapariNAma iti, 'tadajjhavasANetti tasyAmevAdhyavasAnaM-bhogakriyAprayatnavizeSarUpaM yasya sa lA tathA, 'tadaTThovautte'tti tadartha-tatprAptaye upayuktaH-upayogavAn yaH sa tathA, 'tayappiyakaraNe'tti tasyAmevArpitAni-DhaukitAni karamaNAni indriyANi yena sa tathA, 'tabhAvaNAbhAvie'ci tadbhAvamayA-kAmadhvajAcintayA bhAktio-bAsino yAsa tathA, Alam anu.11 Jain Education Interational For Personal & Private Use Only
Page #42
--------------------------------------------------------------------------
________________ sana vipAke kAmajjhayAe gaNiyAe bahaNi aMtarANi ya chiddANi ya vivarANi ya paDijAgaramANe 2viharati, tate NaM se 2 ujjhizruta01 ujjhiyae dArae annayA kayAI kAmajjhayaM gaNiyaM aMtaraM lanbheti, kAmajjhayAe gaNiyAe gihaM rahasiyaM a- takAdhya. Nuppavisai 2ttA kAmajjhayAe gaNiyAe saddhiM urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharati / ima | veshyaavy||53|| ca NaM mitte rAyA hAte jAva pAyacchitte savvAlaMkAravibhUsie maNussavAgurAparikkhitte jeNeva kAmajjhayAe gihe teNeva uvAgacchati 2ttA tattha NaM ujjhiyae dArae kAmajjhayAe gaNiyAe saddhiM urAlAI bhogabhogAI sU0 13 jAva viharamANaM pAsati 2ttA Asurutte tivaliyabhiDiM niDAle sAhava ujjhiyayaM dArayaM purisehiM giNhAvei 1 kAmadhvajAyA gaNikAyA bahUnyantarANi ca-rAjagamanasyAntarANi 'chiddANi yatti chidrANi rAjaparivAraviralatvAni 'vivarANi hai yatti zeSajanavirahAna 'paDijAgaramANe'tti gaveSayanniti / 2 'imaM ca Natti itazcetyarthaH / 3 'hAe' ityatra yAvatkaraNAdidaM dRzyaM 'ka-dU yabalikamme devatAnAM vihitabali vidhAnaH 'kayakouyamaMgalapAyacchittetti kRtAni-vihitAni kautukAni ca-maSIpuNDrAdIni maGgalAni / ca-siddhArthakadhyakSatAdIni prAyazcittAnIva duHkhapnAdipratighAtahetutvenAvazyakaraNIyatvAdyena sa tthaa| 4 'maNussavaggurAparikkhitte'tti manuSyA vAgureva-mRgabandhanamiva sarvato bhavanAt tayA parikSipto yaH sa tthaa| 5 'Asurutte'tti Azu-zIghraM ruptaH-krodhena vimohito yaH sa AzuruptaH AsuraM vA-asurasatkaM kopena dAruNatvAduktaM bhaNitaM yasya sa AsuroktaH ruSTaH-roSavAn 'kuvie'tti manasA kopavAn 'caMDikkie'tti cANDikyito-dAruNIbhUtaH 'misimisImANe'tti krodhajvAlayA jvalan 'tivaliyabhiuDiM NiDAle sAhaTu'tti trivalIkAM8/ Azuta bhRkuTi locanavikAravizeSa lalATe saMhRtya-vidhAyeti 'avauDagabaMdhaNaM avakoTanena ca-grIvAyAH pazcAdbhAganayanena bandhanaM yasya sa tathA taM / dan Education International For Personal & Private Use Only
Page #43
--------------------------------------------------------------------------
________________ XHAUSSURES 2ttA advimuTThijANukopparapahArasaMbhaggamahitagattaM kareti karettA avauDagabaMdhaNaM kareti 2ttA eeNaM vihANaNaM vajjhaM ANAveti, evaM khalu goyamA! ujjhiyate dArae purAporANANaM kammANaM jAva paccaNubhavamANe viharati / (sU013) ujjhiyae NaM bhaMte! dArae io kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gacchihiti? kahiM uvavajihiti?, gotamA! ujjhiyate dArae paNavIsaM vAsAiM paramAuyaM pAlaittA ajeva tibhAgAvasese divase sUlIbhinne kae samANe kAlamAse kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe raiyattAe uvavajihiti, se NaM tato aNaMtaraM udhvadvittA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse veyaDagiripAyamUle vAnarakulaMsi vANarattAe uvavanjihiti, se NaM tattha ummukkabAlabhAve tiriyabhogesu mucchite giddhe gaDhite ajjhovavanne jAte jAte vAnarapellae vahei taM aiyakamme [eyappahANe eyavije eyasamudAyAre] kAlamAse kAlaM kiccA iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse iMdapure Nagare gaNiyAkulaMsi puttattAe paccAyAhiti, tate NaM taM dArayaM ammApiyaro jAyamitta vaddhehiti napuMsagakammaM sikkhAvehiMti, tate NaM tassa dArayassa ammApiyaro NivattabArasAhassa imaM eyArUvaM NAmadhenaM kareMti taM0-hoU NaM piyaseNe NAmaM NapuMsae, tate NaM se piyaseNe NapuMsae ummukkabAlabhAve 1 'purAporANANaM' ityatra yAvatkaraNAt 'duccinnANaM duSpaDikaMtANaM' ityAdi dRzyam / 2 'vAnarapellae'tti vAnaraDimbhAn / / |3 'taM eyakamme'tti taditi-tasmAt etatkarmA, ihedamaparaM dRzyam-'eyappahANe eyavije eyasamudAcAre'tti / 4 'vaddhehiMti'tti 4 varddhitakaM krissytH| CCCCCESSSSSSROCESSESSAGA CAUSA Jain Education Intematonal For Personal & Private Use Only
Page #44
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta0 1 // 54 // jovvaNagamaNuppatte viNNayapariNayamitte rUveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukkiTThe ukkihasarIre bhavissaha, tate NaM se piyaseNe NapuMsae iMdapure Nagare bahave rAIsara jAba pabhiio bahUhi ya vijApaogehi ya maMtacunnehi yahiyeuDDAvaNAhi ya niNhavaNehi ya paNhavaNehi ya vasIkaraNehi ya Abhiogiehi ya abhiogittA urAlAI mANussAI bhoga bhogAI bhuMjamANe viharissati, tate NaM se piyaseNe NapuMsae eyakamme0 subahuM pAvakammaM samajjiNittA ekavIsaM vAsasayaM paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe raiyattAe uvavajjihiti, tatto sirisivesu suMsumAre taheva jahA paDhamo jAva puDhavi0 se NaM tao 1 'ukkiTThetti utkarSavAn, kimuktaM bhavati ? - 'ukviTTasarIre 'ti / 2 vidyAmantracUrNaprayogaiH, kiMvidhaiH ? ityAha- 'hiyayuDDAvaNehi yatti hRdayoDDApanaiH - zUnyacittatAkArakaiH 'niNhavaNehi ya'tti adRzyatAkArakaiH kimuktaM bhavati ? - apahRtadhanAdirapi paro dhanApahArAdikaM yairapahute-na prakAzayati tadapahavatA atastai: 'paNhavaNehi ya'tti prasnavanaiH yaiH paraH prastutiM bhajate prahRtto bhavatItyarthaH ' vasIkaraNehi ya'tti vazyatAkArakaiH kimuktaM bhavati ? - ' AbhiogiehiM 'ti abhiyogaH - pAravazyaM sa prayojanaM yeSAM te AbhiyogikAH atastaiH, abhiyogazca dvedhA, yahAha - "duviho khalu abhiogo davve bhAve ya hoi nAyavvo / dubbaMmi hoMti jogA vijjA maMtA ya- bhAbaMmi // 1 // " [ dvividhaH khalvabhiyogo dravye bhAve ca bhavati jJAtavyaH / dravye bhavanti yogAH vidyA mantrA bhAve // 1 // ] 'abhitogitta'zci vazIkRtya / For Personal & Private Use Only 2 ujjhitakAdhya. ujjhitaka= bhavAH sU0 14 // 54 //
Page #45
--------------------------------------------------------------------------
________________ aNaMtaraM ubvahittA ihave jaMbuddIbe dIve bhArahe vAse caMpAe nayarIe mahisattAe paJcAyAhiti, se NaM tatya annayA kayAiM gohillaehiM jIviAo vavarovie samANe tattheSa caMpAe nayarIe seDikulasi puttasAe paJcAyAhiti, se NaM tattha ummukkabAlabhAve tahArUvANaM therANaM aMtite kevalaM bohiM aNagAre sohamme kappe jahA paDhame jAva aMtaM karehiti / nikkhevo|| (sU014) bitiyaM ajjhayaNaM sammattaM // 2 // DOE 1 'nikkhevo'tti nigamanaM vAcyaM, tadyathA-evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA jAva saMpatteNaM duhavivAgANaM biiassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannattettibemi' atra ca itizabdaH samAptau 'bemI ti bravImyahaM bhagavata upazrutya na yathAkathaJciditi // vipAkazrute 3 dvitIyAdhyayanavivaraNam // For Personal & Private Use Only
Page #46
--------------------------------------------------------------------------
________________ 3 amanasenAdhya. zAlAcau. rapallI ANUSAKA vipAke atha tRtIyamabhagnasenAdhyayanam / zruta01 atha tRtIye kiJcillikhyatetecassa ukkhevo-evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM purimatAle NAmaM Nagare hotthA, riddha0, tassa NaM purimatAlassa Nagarassa uttarapuracchime disIbhAe ettha NaM amohadaMsaNe ujANe tattha NaM amohadaMsissa jakkhassa jakkhAyayaNe hotthA, tattha NaM purimatAle mahabbale nAmaM rAyA hotyA, tattha NaM purimatAlassa da nagarassa uttarapuracchime disIbhAe desappaMte aDavI saMThiyA, ettha NaM sAlAnAmaM aDavI corapallI hotthA visamagirikaMdarakolaMbasaNNiviTThA vaMsIkalaMkapAgAraparikkhittA chiNNaselavisamappavAyapharihovagUDhA | 1 'taccassa ukkhevo'tti tRtIyAdhyayanasyotkSepaH-prastAvanA vAcyA, sA caivaM-'jai NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA jAva saMpatteNaM duhRvivAgANaM doccassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannatte taccassa NaM bhaMte ! ke aDhe pannatte / 'evaM khalu'tti 'evaM vakSyamANaprakAreNArthaH prajJaptaH 'khalu' vAkyAlaGkAre 'jaMbu'tti AmatraNaM / 2 'desappaMte'tti maNDalaprAnte / 3 'visamagirikaMdarakolaMbasanniviTThA' viSamaM yadreiH kandaraM-kuharaM tasya yaH kolambaH-prAntastatra sanniviSTaH-sannivezitA yA sA tathA, kolaMbo hi loke avanataM vRkSazAkhApramucyate ihopacArataH kandaraprAntaH kolambo vyAkhyAtaH, 'vaMsIkalaMkapAgAraparikkhittA' vaMzIkalaGkA-vaMzIjAlImayI vRttiH saivaprAkArastena parikSiptA-veSTitA yA sA tathA, 'chinnaselavisamappavAyapharihovagUDhA' chinno-vibhakto'vayavAntarApekSayA yaH zailastasya sambandhino ye viSamAH prapAtA:-sti eva parikhA tayopagUDhA-veSTitA yA sA tathA, sU015 POSSESEGENERA kaa||55|| L For Personal & Private Use Only
Page #47
--------------------------------------------------------------------------
________________ abhitarapANIyA sudullabhajalaperaMtA aNegakhaMDIviditajaNadinnaniggamapavesA subahuyassavi kuviyassa jaNassa duSpahaMsA yAvi hotthA, tattha NaM sAlADavIe corapallIe vijae NAmaM coraseNAvaI parivasati ahammie jAva (haNachinnabhinnaviyattae) lohiyapANI bahuNagaraNiggayajase sUre daDhappahAre sAhasie saddavehI parivasai aha 1 'abhitara pANIye 'ti vyaktaM, 'sudullabhajalaperaMtA' suSThu durlabhaM jalaM paryanteSu yasyAH sA tathA, 'aNegakhaMDI' anekA nazyatAM narANAM mArgabhUtAH khaNDayaH - apadvArANi yasyAM sA'nekakhaNDIti 'vidiyajaNadinnaniggamappavesA' viditAnAmeva - pratyabhi - jJAtAnAM janAnAM datto nirgamaH pravezazca yasyAM sA tathA, 'subahussavi' subahorapi 'kuviyajaNassavi' moSavyAvarttakalokasya duSpradhvasyA cApyabhavat 2 'ahammie'tti adharmeNa caratItyAdhammikaH, yAvatkaraNAt 'adhammiTTe' atizayena nirddharmmaH adharmiSTo nistUMzakarmmakAritvAt 'adhammakkhAI' adharmmamAkhyAtuM zIlaM yasya sa tathA 'adhammANue' adharmmakarttavyam anujJA - anumodanaM yasyAsAvadharmAnujJaH adharmAnugo vA 'adhammappaloyaI' adharmmameva pralokayituM zIlaM yasyAsAvadharmmapralokI 'adhammapalajjaNe' adharmmaprAyeSu karmmasu prakarSeNa rajyate iti adharmmaprarajanaH, ralayoraikyamiti kRtvA rasya sthAne lakAraH, 'adhammasIlasamudAyAre' adharma eva zIlaM - svabhAvaH samudAcAraca-yatkiJcanAnuSThAnaM yasya sa tathA 'adhammeNaM caiva vittiM kappemANe viharai' adharmeNa - pApena sAvadyAnuSThAnenaiva dahanAGkananirlAJchanAdinA karmmaNA 'vRttiM' varttanaM 'kalpayana' kurvANo 'viharatI 'ti Aste sma, 'haNachiMdarbhidaviyattae' 'hana' vinAzaya 'chindhi' dvidhA kuru 'minda' kuntAdinA bhedaM vidhehItyevaM parAnapi prerayan prANino vikRntatIti hanachiMdabhindavikarttakaH, hanetyAdayaH zabdAH saMskRte'pi na viruddhAH anukaraNarUpatvAdeSAM, 'lohiyapANI' prANivikarttanena lohitau raktaraktatayA pANI - hastau yasya sa tathA For Personal & Private Use Only
Page #48
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke mammie0 asilahipaDhamamalle, se NaM tattha sAlADavIe corapallIe paMcaNhaM corasatANaM AhevacaM jAva viharati zruta01 (sU015) tate NaM se vijae coraseNAvaI bahaNaM corANa ya pAradAriyANa ya gaMThibheyANa ya saMdhiccheyANa ya khaMDapahANa ya annesiM ca bahUNaM chinnabhinnabAhirAhiyANaM kuDaMge yAvi hotthA, tate NaM se vijae coraseNAvaI purimatAlassa Nagarassa uttarapuracchimilaM jaNavayaM bahUhiM gAmaghAtehi ya nagaraghAtehi ya goggahaNehi ya 3 abhagnasenAdhya. abhagnasenasyAparAdhaH phalaMca AAAAAA 'bahuNagaraNiggayajase' bahuSu nagareSu nirgataM-vizrutaM yazo yasya sa tathA, ito vizeSaNacatuSkaM vyaktam , 'asilaTThipaDhamamalle' asi| yaSTiH-khaDgalatA tasyAM prathama:-AdyaH pradhAna ityarthaH mallo-yoddhA yaH sa vathA, 'AhevaJcati adhipatikarma yAvatkaraNAt 'porevaccaM sA|mittaM bhaTTittaM mahattaragattaM ANAIsaraseNAvaJcati dRzya, vyAkhyA ca pUrvavat / | 1 'gaThibheyagANa yeti ghughurAdinA ye granthIH chindanti te pranthibhedakAH 'saMdhiccheyagANa yeti ye bhittisandhIna mindanti / |te sanchicchedakAH 'khaMDapaTTANa yatti khaNDaH-aparipUrNaH paTTaH-paridhAnapaTTo yeSAM madyadyUtAdivyasanAmibhUtatayA paripUrNaparidhAnAprApteH |te khaNDapaTTA:-yUtakArAdayaH, anyAyavyavahAriNa ityanye, dhUrtA ityapare, 'khaMDapADiyANa'miti kaciditi, 'chinnabhiNNabAhirAhiyANaM'ti |chinnA hastAdiSu minnA nAsikAdiSu 'bAhirAhiya'tti nagarAderbAhyakRtAH, athavA 'bAhira'tti bAhyAH svAcAraparibhraMzAdviziSTajanabahirvartinaH 'ahiya'tti ahitA prAmAdidAhakatvAd ato dvandvastatasteSAM 'kuDaMga' vaMzAdigahanaM tadvadyo durgamatvena rakSArthamAzrayaNIyatvasAdharmyAtsa tthaa| For Personal & Private Use Only
Page #49
--------------------------------------------------------------------------
________________ vaja baMdiggahaNehi ya paMthakohehi ya khattakhaNaNehi ya ucIlemANe 2 viddhaMsemANe tajemANe tAlemANe nitthANe niddhaNe nikaNe kappAyaM karemANe viharati, mahabbalassa ranno abhikkhaNaM 2 kappAyaM geNhati, tassa NaM vijayassa coraseNAvaissa khaMdasirinAma bhAriyA hotthA ahINa, tassa NaM vijayacoraseNAvaissa putte khaMdasirIe bhAriyAe attae abhaggaseNe NAmaM dArae hotthA ahINapunnapaMceMdiyasarIre viNNAyapariNayamitte jovvaNagamaNupatte / teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre purimatAle nayare samosaDhe parisA niggayA rAyA niggao dhammo kahio parisA rAyA ya paDigao, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa jeTTe aMtevAsI goyame jAva rAyamaggaM samogADhe, tattha NaM bahave hatthI pAsati bahave Ase purise sannaddhabaddhakavae tesiMNaM purisANaM majhagayaM egaM purisaM pAsati avauDaya jAva ugghosejamANaM, tate NaM taM dhammo taNaM samaeNaM samasyA ahINapunnapaM. vicAraseNAvaisa KASSASSUOSTOSOSLASHES NaM purisA, jAva rAyamagaMgao, teNaM kAletAle / | 1 'uvIlemANe'tti upapIDayan 'vihammemANe'tti vidharmayan-vigatadharma kurvan , arthApahAre hi dAnAdidhAbhAvaH syAdeveti, 'tajjamANe'tti tarjayana jJAsyasi re ityAdi bhaNanataH 'tAlemANe'tti tADayan kaSAdighAtaiH 'NicchANe'tti prAkRtatvAt niHsthAnaM -sthAnavarjitaM 'niddhaNe' nirddhanaM gomahiSyAdirahitaM kurvanniti, kalpaH-ucito ya AyaH-prajAto dravyalAbhaH sa kalpAyo'tastam / / |2 'ahINa' ityatra 'ahINapunnapaMceMdiyasarIrA lakkhaNavaMjaNaguNovavee'yAdi drssttvym| 3 'avauDaya' ityatra yAvatkaraNAt 'avauDagaba|dhaNabaddhaM ukkhattakannanAsaM nehuttuppiyagatta' ityAdi draSTavyaM vyAkhyA ca prAgvaditi / For Personal & Private Use Only
Page #50
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 57 // senAdhya. abhagnasenasyAparAdhaH phalaMca sU0 16 purisaM rAyapurisA paDhamaMmi caccaraMsi nisiyAti nisiyAvettA aTTha cullappiyae aggao ghAeMti aggao ghAettA kasappahArehiM tAlemANA 2 kailuNaM kAkaNimaMsAI khAveMti khAvettA ruhirapANIyaM ca pAyaMti tadA- NaMtaraM ca NaM docaMsi caccaraMsi aTTa cullamAuyAo aggao'ghAyaMti eNvaM tacce caccare aTTha mahApiue cautthe aTTha mahAmAuyAo paMcame putte chaThe suNhA sattame jAmAuyA aTTame dhUyAo Navame NattuyA dasame NattuIo| ekkArasame NattuyAvaI bArasame NatuiNIo terasame piussiyapatiyA coddasame piusiyAo paNNarasame 1 'paDhamaMmi caccaraMsi' prathame carcare-sthAnavizeSe 'nisiyAvaMti'tti nivezayanti, 'aTTa cullapiue'tti aSTau laghupitRRn-piturlaghubhrAtUna ityarthaH / 2 'kaluNaM'ti karuNaM-karuNAspadaM taM puruSaM, kriyAvizeSaNaM cedaM, 'kAkaNimasAIti mAMsazlakSNakhaNDAni / 3 'doccaMsi caccaraMsi'tti dvitIye carcare 'cullamAuyAto'tti pitRlaghubhrAtRjAyAH athavA maaturlghusptniiH| 4 'evaM tacca'tti | tRtIye carcare 'aTTha mahApiue'tti aSTau mahApitRRn-pitujyeSThabhrAtRRn , evaM yAvatkaraNAt 'aggao ghAyatIti vAcyam , 'cautthe'tti caturthe carcare 'aTTha mahAmAuyAo'tti pitujyeSThabhrAtRjAyAH, athavA mAtujyeSThAH sapatnIH, paJcame catvare putrAnaprato ghAtayanti, SaSThe 'snuSAH' vadhUH saptame 'jAmAtRkAn' duhiturbhartRn aSTame 'dhUyAo'tti duhitaH navame 'nattue'tti naptRnpautrAn dauhitrAn vA dazame 'nattuIo'tti naptaH-patriIdauhitrIrvA ekAdaze 'nattuyAvaI'tti naptakApatIn dvAdaze 'nattuiNI o'tti nakinIH pautradauhitrabhAryAH, trayodaze "piusiyapaiya'tti pitRSvasApatikAn tatra pituH khasAro-bhaginyastAsAM pataya eva pa-18 tikA-bhAraH 'cauddase piusiyAo'tti pitRSvasRH-janakabhaginIH paJcadaze // 57 // For Personal & Private Use Only
Page #51
--------------------------------------------------------------------------
________________ RASSHOLEHOGRAPHIGORA mAsiyApatiyA solasame mAussiyAo sattarasame mAsiyAo aTThArasame avasesaM mittanAiniyagasayaNasaMbaMdhipariyaNaM aggao ghAteMti 2ttA kasappahArehiM tAlemANe 2 kaluNaM kAkaNimaMsAI khAveMti ruhirapANIyaM ca paaeNti| (sU016) tate NaM se bhagavaM goyame taM purisaM pAsei 2ttA ime eyArUve ajjhathie patthie samuppanne jAva taheva niggate evaM vayAsi-evaM khalu ahannaM bhaMte! taM ceva jAva se NaM bhaMte! purise putvabhave ke AsI? jAva viharati, evaM khalu goyamA! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse purimatAle nAma nagare hotthA riddha0, tattha NaM purimatAle nagare udiodie nAma rAyA hotthA mahayA0, tatthA NaM purimatAle ninnae nAma aMDayavANiyae hotthA aDDe jAva aparibhUte ahammie jAva duppaDiyANaMde, tassa NaM NiNNayassa aMDayavANiyagassa bahave purisA digNabhatibhattaveyaNA kallAkalliM kohAliyAo ya 1 'mAusiyApaiya'tti mAtRSvasuHpatikAn-jananIbhaginIbhartRn SoDaze 'mAusiyAo'tti mAtRSvasaH-jananIbhaginIH saptadaze 'mAsiyAo'tti mAtulabhAryAH, aSTAdaze avazeSa 'mittaNAiNiyagasaMbaMdhipariyaNa'ti mitrANi-suhRdaH jJAtayaHsamAnajAtIyAH nijakA:-svajanAH mAtulaputrAdayaH sambandhinaH-zvazurazAlakAdayaH parijano-dAsIdAsAdiH, tato dvandvo'tastat / 2 'aDDe' iha yAvatkaraNAt 'ditte vicchaDDiyaviulabhattapANe ityAdi 'bahujaNassa aparibhUte' ityetadantaM dRzyam / 3 'disabhaibhattaveyaNa'tti dattaM bhRtibhaktarUpaM vetana-mUlyaM yeSAM te tathA, tatra bhRtiH-drammAdivarttanaM bhaktaM tu ghRtakaNAdi 'kallAkaliMti kalye ca kalye ca kalyAkalyi-anudinamityarthaH 'kuddAlikAH' bhuukhnitrvishessaaH| CCCCCCCCCCCCESCACASS For Personal & Private Use Only
Page #52
--------------------------------------------------------------------------
________________ C vipAke zruta01 abhagnasenAdhya. pUrvabhavaH sU017 // 58 // ApatthiyApiDae geNhaMti, purimatAlassaNagarassa pariperaMtesubahave kAiaMDae ya ghUghUaMDae ya pArevaiTihibhi3 Dae ya khaggia0mayUri0kukkuDiaMDae ya aNNasiMca bahUNaM jalayarathalayarakhayaramAINaM aMDAiM geNhaMti geNhettA patthiyapiDagAiM bhareMti jeNeva ninnayae aMDavANiyae teNAmeva uvAgacchaha 2 ninnayagassa aMDavANiyassa uvaNeti, tate NaM se tassa ninnayassa aMDavANiyassa bahave purisA diNNabhati. bahave kAiaMDae ya jAva kukuDiaMDae ya annesiM ca bahUNaM jalayarathalayarakhahayaramAINaM aMDayae tevaesu ya kavallIsu ya kaMDuesu ya bhajjaNaesu ya iMgAlesu ya taliMti bhabjeti solliMti taletA bhajaMtA soltA rAyamagge aMtarAvaNaMsi aMDayaehi ya paNigaeNaM vitiM kappemANA viharaMti, appaNAvi ya NaM se ninnayae aMDavANiyae tehiM bahahiM kAiyaaMDaehi ya jAba kukkuDiaMDaehi ya sollehi ya taliehi ya bhajjehi ya suraMca AsAemANe visAemANe ORSICA COSTESSA Cles ___ 1 'patthikApiTakAni ca vaMzamayabhAjanavizeSAH, kAkI ghUkI TiTibhI bakI mayUrI kurkuTI ca prasiddhA, aNDakAni ca prtiitaanyeveti| 2 'tavaesu yatti tavakAni-sukumArikAditalanabhAjanAni 'kavallIma yatti kavalyo-guDAdipAkabhAjanAni 'kaMDusu'tti kandavo-maNDakAdipacanabhAjanAni, 'bhajaNaesu yatti bharjanakAni karparANi dhAnApAkabhAjanAni, aGgArAzca pratItAH, 'taliMti' agnau | snehena, bhajanti-dhAnAvatpacanti 'solliMti yatti odanamiva rAdhyanti khaNDazo vA kurvanti 'antarAvarNasi'tti raajmaargmdhy-18||58|| bhAgavartihaTTe 'aMDayapaNieNaM'ti aNDakapaNyena / 3 5 'suraM ce'tyAdi prAgvat / For Personal & Private Use Only
Page #53
--------------------------------------------------------------------------
________________ GORAA5% viharati, tate NaM se ninnae aMDavANiyae eyakamme 4.subaha pAvakammaM samanjiNittA egaM vAsasahassaM paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA taccAe puDhavIe ukkosasattasAgarovamaThitIesu raiesu NeraiyattAe uvavanne (sU017) se NaM tao aNaMtaraM uvvahittA iheva sAlADavIe corapallIe vijayassa coraseNAvaissa khaMdasirIe bhAriyAe kucchisi puttattAe uvavanne, tate NaM tIse khaMdasirIe bhAriyAe annayA kayAI tiNhaM mAsANaM bahupaDipuNNANaM ime eyArUve dohale pAubbhUe-dhaNNAoNaM tAo ammayAo jAo NaM bahUhiM mittaNAiNiyagasayaNasaMbaMdhipariyaNamahilAhiM aNNAhi ya coramahilAhiM saddhiM saMparibuDA pahAyA kayabalikammA jAva pAyacchittA savvAlaMkAravibhUsiyA vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM suraM ca AsAemANI visAemANI viharaMti jimiyabhuttuttarAgayAo purisanevatthiyA sannaddhabaddha jAva paharaNAvaraNA bhariehi ya phali-18 ehiM NikiTThAhiM asIhiM aMsAgatehiM toNehiM sajIvahiM dhaNUhiM samukkhittehiM sarehiM samullAliyAhi ya 1 'jimiyabhuttuttarAgayAo'tti jemitAH-kRtabhojanAH bhuktottaraM-bhojanAnantaramAgatA ucitasthAne yAstAstathA / 2 'purisanevatthijja'tti kRtpurussnepthyaaH| 3 'sannaddha' ityatra yAvatkaraNAdidaM dRzyaM sannaddhabaddhavammiyakavaiyA uppIliyasarAsaNapaTTiyA piNaddhage vijjA vimalavaraciMdhapaTTA gahiyAuhapaharaNAvaraNatti vyAkhyA tu prAgiveti, 'bhariehiMti hastapAzitaiH 'phaliehiMti sphaTikeH 'nikkahAhiMti kozakAdAkRSTaiH 'asIhiMti khaGgaiH 'aMsAgaehiMti skandhamAgataiH pRSThadeze bandhanAt 'toNehiMti zaradhIbhiH 'sajIvahiti sa. | jIvaiH-koTyAropitapratyaJcaiH 'dhaNUhiM'ti kodaNDakaiH samukkhittehiM sarehiti nisargArthamutkSiptairbANaiH 'samullAsiyAhiM'ti samullAsitAbhiH anu.12 For Personal & Private Use Only
Page #54
--------------------------------------------------------------------------
________________ - - vipAke zruta01 senAdhya. // 59 // ta se vijae corasegAva jAva jhiyAsi?, tate sAvaMzApranyastadAtrarUpaiH 'osAra sU018 dAmAhiM laMbiyAhi ya osAriyAhiM UrughaMTAhiM chippatUreNaM vajamANeNaM 2 mahayA ukkiTTha jAva samuharava-12 |3 abhannabhUyaMpiva karemANIo sAlADavIe corapallIe savvao samaMtA oloemANIo 2 AhiMDamANIo 2 dohalaM viNeti, taM jai NaM ahaMpi jAva viNijjAmittikaTTa taMsi dohalaMsi aviNijamANaMsi jAva jhiyAti / dohado tate NaM se vijae coraseNAvaI khaMdasiribhAriyaM ohaya jAva pAsati, ohayajAvapAsittA evaM vayAsI-1 janma ca kiNNaM tumaM devANuppiyA! ohaya jAva jhiyAsi?, tate NaM sA khaMdasirI vijayaM evaM vayAsI-evaM khalu 1 'dAmAhiti pAzakavizeSaiH 'dAhAhiM'ti kvacit tatra praharaNavizeSaiH dIrghavaMzAnanyastadAtrarUpaiH 'osAriyAhiM'ti pralambitAbhiH 'UrughaMTAhiM'ti jaGghAghaNTikAbhiH 'chippatUreNaM vajamANeNaM' drutatUryeNa vAdyamAnena, 'mahatA ukkihi' ityatra yAvatkaraNAdidaM | dRzyaM'mahayA ukkiTisIhanAyabolakalayalaraveNaM' tatra utkRSTizca-AnandamahAdhvaniH siMhanAdazca prasiddhaH bolazva-varNavyaktivarjito dhvaniH kalaMkalazca vyaktavacanaH sa eva tallakSaNo yo ravaH sa tathA tena 'samuharavabhUyaMpiva'tti jaladhizabdaprAptamiva tanmayamivetyarthaH gaganamaNDalamiti gamyate / 2 'taM jai ahaMpitti tat-tasmAdyadyahamapi, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM-'bahUhiM mittaNAiNiyagasayaNasaMbaM| dhipariyaNamahilAhiM annAhi yetyAdi, 'dohalaM viNiejAmI'tti dohadaM vyapanayAmittikaTTa-itikRtvA-itihetoH 'taMsi dohalaMsi'tti | tasmin dohade, iha yAvatkaraNAt 'aviNijamANaMmi sukkA bhukkhA olaggA' ityAdi 'aTTajjhANovagayA jhiyAI' ityetadantaM dRzyamiti / / 3 'tate NaM se vijayazcaurasenApatiH skandazriyaM bhAryAmupahatamanaHsaMkalpAM bhUmigatadRSTikAmArtadhyAnopagatAM dhyAyantIM pazyati, dRSTvA | |evamavAdIt-kiM NaM tvaM devAnAMpriye ! upahatamanaHsaGkalpetyAdivizeSaNA dhyAyasIti, idaM vAkyamanuzritya sUtraM gamanIyam / Jain Educatioal l ronal For Personal & Private Use Only
Page #55
--------------------------------------------------------------------------
________________ SANSAR devANappiyA! mama tiNhaM mAsANaM jAva jhiyAmi, tate NaM se vijae coraseNAvaI khaMdasirIe bhAriyAe aMtie eyamaDhe socA jAva nisamma0 khaMdabhAriyaM evaM vayAsI-ahAsuhaM devANuppiyatti eyamaEUR paDisuNeti, tate NaM sA khaMdasiribhAriyA vijaeNaM coraseNAvatiNA anbhaNuNNAyA samANI hahatuTTha. bahahiM mitta jAva|5|| aNNAhi ya bahUhiM coramahilAhiM saddhiM saMparikhuDA NhAyA jAva vibhUsiyA vipulaM asaNaM 4 suraM ca AsAemANA visAemANA 4 viharai jimiyabhuttuttarAgayA purisanevatthA sannaddhabaddha jAva AhiMDamANI dohalaM viNeti, tate NaM sA khaMda0 bhAriyA saMpunnadohalA saMmANiyado. viNIyadohalA vocchinnadohalA saMpannadohalA taM gambhaM suhaMsuheNaM parivahati, tate NaM sA khaMdasirI coraseNAvatiNI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM dAragaM payAyA, tate NaM se vijayae coraseNAvatI tassa dAragassa mahayA iMDDisakArasamudaeNaM dasarataM Thiiva|DiyaM kareti, tate NaM se vijae coraseNAvaI tassa dAragassa ekkArasame divase vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAveti mittaNAti0 AmaMteti 2 jAva tasseva mittanAi0 purao evaM vayAsI-jamhA NaM amhaM imaMsi dAragaMsi gabbhagayaMsi samANaMsi ime eyArUve dohale pAunbhUte tamhA NaM hou amhaM dArage abhaggaseNe NAmeNaM, 1-'iDDisakkArasamudaeNaM'ti RddhyA-vastrasuvarNAdisampadA satkAraH-pUjAvizeSastasya samudAyo yaH sa tathA tena, 'dasarataM jAThiipaDiya'ti dazarAtraM yAvat sthitipatitaM-kulakramAgataM putrajanmAnuSThAnaM tattathA / Jain Education Intemanona For Personal & Private Use Only
Page #56
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 tate NaM se abhaggaseNe kumAre paMcadhAtIe jAva parivaDDai (sU0 18) tate NaM se abhaggaseNe kumAre ummukkabA-18 3 abhagnalabhAve yAvi hotthA aTTa dAriyAo jAva aTThao dAo uppi pAsAe bhuMjamANe viharai, tate NaM se vi-16 senAdhya. jae coraseNAvaI annayA kayAI kAladhammuNA saMjutte, tate NaM se abhaggaseNe kumAre paMcahiM corasatehiM saddhiM abhagnasesaMparivuDe royamANe kaMdamANe vilavamANe vijayassa coraseNAvaissa mahayA iDDisakArasamudaeNaM NIharaNaM nasya pallIkareti 2ttA bahaI loiyAiM mayakiccAI karetira kevaikAleNaM appasoe jAe yAvi hotthA, tate gaM te paMca co- patitA rasayAI annayA kayAI abhaggaseNaM kumAraM sAlADavIe corapallIe mahayA 2 coraseNAvaittAe abhisiM sU0 19 FACRETRACTORS pA 1 'aTThadAriyAo'tti, asyAyamarthaH-'tae NaM tassa abhaggaseNassa kumArassa ammApiyaro abhaggaseNaM kumAraM sohaNaMsi | tihikaraNaNakkhattamuhuttaMsi aTrahiM dAriyAhiM saddhiM egadivaseNaM pANiM giNhAviMsutti, yAvatkaraNAdidaM dRzyaM-'tae NaM tassa abhaggase. prANassa kumArassa ammApiyaro imaM eyArUvaM pIIdANaM dalayaMti'tti 'aTrao dAo'tti aSTa parimANamasyeti aSTako dAyo-dAnaM vAcya / iti zeSaH, sa caivam-'aTTha hiraNNakoDIo aTTha suvaNNakoDIoM' ityAdi yAvat 'aTTha pesaNakAriyAo annaM ca vipuladhaNakaNagarayaNa maNimottiyasaMkhasilappavAlarattarayaNamAiyaM saMtasArasAvaeja'miti, 'uppiM bhuMjai'tti asthAyamarthaH-'tae NaM se abhaggaseNe kumAre| da uppi pAsAyavaragate phuTTamANehiM muyaMgamatthaehiM varataruNisaMpauttehiM battIsaibaddhehiM nADaehiM uvagijjamANe viule mANussae kAmabhoge paJca gubbhavamANe viharaItti / // 6 // For Personal & Private Use Only
Page #57
--------------------------------------------------------------------------
________________ hai caMti / tate NaM se abhaggaseNe kumAre coraseNAvaI jAte ahammie jAva kappAyaM geNhati, tate NaM se jANa vayA purisA abhaggaseNeNaM coraseNAvaiNA bahugAmaghAtAvaNAhiM tAviyA samANA aNNamannaM saddAveMti 2 tsA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! abhaggaseNe coraseNAvaI purimatAlassa Nagarassa uttarillaM jaNavayaM bahahiM gAmaghAtehiM jAva niddhaNaM karemANe viharati, taM seyaM khalu devaannuppiyaa| purimatAle gare mahabbalassa ranno eyama8 vinavittate, tate gaM te jANavayA purisA eyamaDhe annamapaNeNaM paDisuNeti 2 mahatthaM mahagdhaM maharihaM rAyarihaM pAhuDaM geNheMti 2ttA jeNeva purimatAle Nagare teNeva uvAgate 2 jeNeva mahabbale rAyA | teNeva uvAgate 2 mahabbalassa ranno taM mahatthaM jAva pAhuDaM uvaNeti karayalaaMjaliM kahu mahabbalaM rAyaM evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! sAlADavIe corapallIe abhaggaseNe coraseNAvaI amhe bahUhiM gAmaghAtehi ya jAva niddhaNe karemANe viharati, taM icchAmi NaM sAmI! tujjhaM bAhucchAyApariggahiyA ninbhayA niruvasaggA suheNaM parivasittaettikaDe pAdapaDiyA paMjaliuDA mahabbalaM rAyaM etamahaM viNNaveMti, tate NaM se mahabbale rAyA tesiM jaNavayANaM purisANaM aMtie eyamahUM socA nisamma Asurutte jAva misimisemANe tivaliyaM |bhiDiM nilADe sAhava daMDaM saddAveti 2ttA evaM vayAsI-gacchaha NaM tuma devANuppiyA! sAlADaviM corapalliM __1 'mahatthaMti mahAprayojanaM 'mahagya'ti bahumUlyaM 'mahariha ti mahato yogyamiti / 2 'daMDa ti daNDanAyakam / in Education International For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org
Page #58
--------------------------------------------------------------------------
________________ A vipAke vilupAhi 2 abhaggaseNaM coraseNAvaI jIvaggAhaM geNhAhi 2 mamaM uvaNehi, tate NaM se daMDe tahatti eyamahU~ / 3 abhagnazruta01 paDisuNeti, tate NaM se daMDe bahUhiM purisehiM saNNaddhabaddha jAva paharaNehiM saddhiM saMparibuDe maggaitehiM phala senAdhya. ehiM jAva chippatUreNaM vajamANeNaM mahayA jAva ukkihi~ jAva karemANe purimatAlaM NagaraM majhamajjheNaM nigga- abhgnse||61|| icchati 2ttA jeNeva sAlADavIe corapallIe teNeva pahArettha gamaNAte, tate NaM tassa abhaggaseNassa corase- nasya pallI NAvatiyassa cArapurisA imIse kahAe laTThA samANA jeNeva sAlADavI corapallI jeNeva abhaggaseNe co-8 patitA * raseNAvaI teNeva uvAgacchaMti 2ttA karayala jAva evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA ! purimatAle gare sU0 19 mahabbaleNaM rannA mahAbhaDacaDagareNaM DaMDe ANatte-gacchahaNaM tume devANuppiyA! sAlADaviM corapalliM vilupAhira abhaggaseNaM coraseNAvatiM jIvagAhaM geNhAhi 2ttA mama uvaNehi, tate NaM se daMDe mahayA bhaDacaDagareNaM jeNeva sAlADavI corapallI teNeva pahAretya gamaNAe, tate NaM se abhaggaseNe coraseNAvaI tesiM cArapurisANaM aMtie eyamahUM socA nisamma paMca corasatAI saddAveti saddAvettA evaM vayAsI-evaM khalu devANuppiyA! purimatAle gare mahabbale jAva teNeva pahArettha gamaNAe Agate, tate NaM se abhaggaseNe tAI paMca corasatAI evaM vayAsI-taM seyaM khalu devANuppiyA! amhaM taM daMDaM sAlADaviM corapalliM asaMpatte aMtarA ceva pa // 61 // 1 'jIvagAhaM geNhAhitti jIvantaM gRhaannetyrthH| 2 'bhaDacaDagareNaM ti yodhavRndena / ACARRIAAAAAA For Personal & Private Use Only Jain due on Internet
Page #59
--------------------------------------------------------------------------
________________ Disehittae, tae NaM tAI paMca corasatAI abhaggaseNassa coraseNAvaissa tahatti jAva paDisurNeti, tate NaM se abhaggaseNe coraseNAvaI vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAveti 2 ttA paMcahiM corasaehiM saddhiM hAte jAva pAyacchitte bhoyaNamaMDavaMsi taM vipulaM asaNaM 4 suraM ca 6 AsAemANA 4 viharati, jimiyamuttutta| rAgatevi a NaM samANe AyaMte cokkhe paramasuibhUe paMcahiM corasaehiM saddhiM alaM cammaM durUhati alaM cammaM durUhaittA saNNabaddha jAva paharaNehiM maggaiehiM jAva raveNaM puvvAvaraNhakAlasamayaMsi sAlADavIo corapallIo Niggacchaha corapallIo NigacchattA visaMmaduggagahaNaM Thite gahiyabhattapANe taM daMDaM paDivAlemANe ciTThati, tate NaM se daMDe jeNeva abhaggaseNe coraseNAvaI teNeva uvAgacchati teNeva uvAgacchittA abha ggaseNeNaM coraseNAvatiNA saddhiM saMpalagge yAvi hotthA, tate NaM se abhaggaseNe coraseNAvaI taM daMDaM khippAmeva hayamahiya jAva paDisehie, tate NaM se daMDe abhaggaseNeNa coraseNAvaiNA haiya jAva paDisehie sa1 ' maggaite hiM' hastapAzitaiH, yAvatkaraNAt 'phaliehI tyAdi dRzyam / 2 'visamaduggagahaNaM' ti viSamaM - nimnonnataM durgaMduSpravezaM gahanaM - vRkSagahvaram / 3 'saMpalagge'tti yoddhuM samArabdhaH / 4 'hayamahiya'ti yAvatkaraNAdevaM dRzyam --'yama hiyapavaravIraghAiyavivaDiyaciMdhadhayapaDAgaM' hataH sainyasya hatatvAt mathito mAnasya mathanAt pravaravIrAH - subhaTAH ghAtitAH - vinAzitA yasya sa tathA, vipatitAH cihnayukta ketavaH patAkAzca yasya sa tathA tataH padacatuSTayasya karmmadhArayaH, 'disodisiM vippaDisehiti'tti sarvato raNAn nivarttayati / For Personal & Private Use Only
Page #60
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke mANe athAme avale avIrie apurisakkAraparakkame adhAraNijjamitikaTu jeNeva purimatAle nagare jeNeva mahabba-II 3 abhannazruta01 le rAyA teNeva uvAgacchati 2 karayala evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! abhaggaseNe coraseNAvaI visamadu- senAdhya. ggagahaNaM Thite gahitamasapANIte no khalu se sakkA keNati subahueNAvi AsabaleNa vA hatthivaleNa vA | abhgnse||62|| johabaleNa vA rahabaleNa vA cAuriMgiNipi0 raMureNaM giNhittae tAhe sAmeNa ya bhedeNa ya uvappadANeNa ya nasya pallIvisaMbhamANe upayate yAvi hotthA, 'jevi ya se abhitaragA sIsagabhamA mittanAtiNiyagasayaNasaMbaMdhipari- patitA yaNaM ca vipuladhaNakaNagarayaNasaMtasArasAvaijjeNaM bhiMdati abhaggaseNassa ya coraseNAvaissa abhikkhaNaM 2 sU. 19 1'athAme'tti tathAvidhasthAvamarjitaH 'abale'tti zArIrabalavarjitaH 'avIriya'tti jIvavIryarahitaH 'apurisakkAraparakkameti 6 puruSakAraH-pauruSAbhimAnaH sa eva niSpAditasvaprayojanaH parAkramaH tayoniSedhAdapuruSakAraparAkramaH 'adhAraNijamitikaTu'tti adhAraNIyaM |-dhArayitumazakyaM sthAtuM vaa'shkymitikRtvaa-hetoH| 2 'uraureNaM'ti saakssaadityrthH| 3 'sAmeNa ya'si sAma-premotpAdaka vacanaM 'bhedeNa yatti bhedaH-svAminaH padAtInAM ca svAminyavizvAsotpAdanam 'uvappayANeNa yati upapradAna-amimatArthadAna / |4 'jevi ya se abhitaragA sIsagabhama'tti ye'pi ca se tasyAbhagnasenasyAbhyansarakA:-AsannA maniprabhRtayaH, kiMbhUtAH // 62 // HI'sIsagabhama'tti ziSyA eva ziSyakAsteSAM bhramA-bhrAntiryeSu te ziSyakabhramAH, vinItatayA ziSyatulyA ityarthaH, athavA zIrSaka-zira eva ziraHkavacaM vA tasya bhramaH-avyabhicAritayA zarIrarakSatvena vA te zIrSabhramAH, iha sAniti zeSaH, minattIti yogH| 5 tathA| dA"mittanAiNiyage'tyAdi pUrvavat 'bhiMdaItti corasenApatau snehaM minatti, Atmani pratibaddhAn karotItyarthaH / dain Education International For Personal & Private Use Only
Page #61
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahatvAiM mahagyAiM maharihAI pAhuDAiM pesei abhaMgaseNaM coraseNAvatiM visaMbhamANeti (sU019) tate NaM se mahabbale rAyA annayA kayAI purimatAle gare egaM mahaM mahatimahAliyaM kUDAgArasAlaM kareti aNegakkhaMbhasayasanniviTe pAsAie darasaNijje, tate NaM se mahabbale rAyA annayA kayAI purimatAle Nagare ussukkaM jAva 1'mahatthAI ti mahAprayojanAni 'mahagyAIti mahAmUlyAni 'maharihAI ti mahatA yogyAni mahaM vA-pUjAmarhanti mahAn vA'rhaH -pUjyo yeSAM tAni tathA, evaMvidhAni ca kAnicitkeSAzcidyogyAni bhavantItyata Aha-(rAyArihAIti rAjJAmucitAni ) / 2 'mahaM mahaimahAliyaM kUDAgArasAlaM'ti mahatI-prazastA mahatI cAsau atimahAlikA ca-gurvI mahAtimahAlikA tAm, atyantagurukAmityarthaH 'kUDAgArasAlaM'ti kUTasyeva-parvatazikharasyevAkAro yasyAH sA tathA sa cAsau zAlA ceti samAso'tastAm , 'aNegakhaMbhasayasanniviDaM pAsAIyaM darasaNijaM abhirUvaM paDirUvaM'ti vyAkhyA prAgvat / 3 'ussukka'ti avidyamAnazulkagrahaNaM, yAvatkaraNAdidaM dRzyam-'ukaraM' kSetragavAdi prati avidyamAnarAjadeyadravyam 'abhaDappavesaM' kauTumbikageheSu rAjavarNavatAM bhaTAnAmavidyamAnapravezam 'aDaMDimakudaMDima' daNDo-nigrahastena nirvRttaM rAjadeyatayA vyavasthApitaM daNDimaM kudaNDa:-asamyagnigrahastena nirvRttaM dravyaM kudaMDimaM te avidyamAne yatra pramode'sAvadaNDimakudaNDimo'tastam 'adharimaM ti avidyamAnaM dharimaM-RNadravyaM yatra sa tathA tam 'adhAraNija' avidyamAnAdhamarNam 'aNuduyamuiMgaM' anubhRtA-AnurUpyeNa vAdanArthamutkSiptA anubhRtA vA-vAdanArthameva vAdakairatyaktA mRdaGgA yatra sa tathA 'amilAyamalladAma' amlAnapuSpamAlaM 'gaNiyAvaranADaijakaliya' gaNikAvarairnATakIyaiH-nATakapAtraiH kalito yaH sa tathA tam 'aNegatAlAcarANucariya' anekaiH prekSAkArimirAsevitamityarthaH, 'pamuiyapakkIliyAbhirAma' pramuditaiH prakrIDitaizca janairabhiramaNIyaM 'jahArihaMti yathAyogyam / ********=*EASCAIRKRY For Personal & Private Use Only
Page #62
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta0 1 // 63 // dasarattaM pamoyaM ghosAveti 2 koDuMbiyapurisaM saddAveti 2 evaM vayAsI - gacchaha NaM tubhe devANuppiyA ! sAlADavIe corapallIe tattha NaM tumhe abhaggaseNaM coraseNAvaI karayala jAva evaM vayAsI - evaM khalu devANuppiyA ! purimatAle Nayare mahAbalassa ranno ussukke jAva dasarate pamode ugghoseti taM kinnaM devANuppiyA ! viulaM asaNaM 4 puSkavatthamallAlaGkAraM te ihaM havvamANijjau udAhu sayameva gacchittA ?, tate NaM koDuMbiyapurisA mahabbalassa ranno karayala jAva paDisurNeti 2 purimatAlAo NagarAo paDi0 NAtivikaTThehiM addhANehiM suhehiM vasahiM pAyarAsehiM jeNeva sAlADavI corapallI teNeva uvAgacchaMti abhaggaseNaM corasenApatiM karayala jAva evaM vayAsI -- evaM khalu devANuppiyA ! purimatAle nagare mahabalassa ranno ussrukke jAva udAhu sayameva gacchittA ?, tate NaM se abhaggaseNe coraseNAvaI te koTuMbiyapurise evaM vayAsI - ahannaM de vANupiyA ! purimatAlanagaraM sayameva gacchAmi, te koDuMbiyapurise sakkAreti paDivisajjeti tate NaM se abha ggaseNe cora0 bahUhiM mitta jAva paribuDe pahAte jAva pAyacchite savvAlaMkAravibhUsie sAlADavIo cora| pallIo paDinikkhamati 2 ttA jeNeva purimatAle nagare jeNeva mahabbale rAyA teNeva uvAgacchati 2 ttA kara 1 'udAhu sayaMmeva gacchattA' utAho svayameva gamiSyasItyarthaH / 2 'nAivigiTThehiM'ti anatyantadIdhai: 'addhANehiM' ti prayANakaiH 'suhehiM 'ti sukhai:- sukhahetubhiH, 'basahipAyarA se hiM'ti vAsikaprAtarbhojanaiH / For Personal & Private Use Only 3 abhagnasenAdhya. abhagnase nasya graho mRtirgatyAdi ca sU0 20 // 63 //
Page #63
--------------------------------------------------------------------------
________________ SALAAMSAROSAUGARCISE yala0 mahabbalaM rAyaM jaeNaM vijaeNaM vaddhAveMti 2ttA mahatthaM jAva pAhuDaM uvnneti| tate NaM se mahabbale rAyA abhaggaseNassa coraseNAvaissa taM mahatthaM jAva paDicchati, abhaggaseNaM coraseNAvati sakAreti sammANeti paDivisajjeti kUDAgArasAlaM ca se AvasahaM dalayati, tate NaM abhaggaseNe coraseNAvatI mahabbaleNaM rannA visajjie samANe jeNeva kUDAgArasAlA teNeva uvAgacchai, tate NaM se mahabbale rAyA koDuMbiyapurise saddAveti 2ttA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA! vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAveha 2taM viulaM asaNaM 4 suraM ca 6 subahuM phupphagaMdhamallAlaMkAraM ca abhaggaseNassa coraseNAvaissa kUDAgArasAlaM uvaNeha tate NaM te koDuMbiyapurisA karayala jAva uvaNeti, tate NaM se abhaggasaNe coraseNAvaI bahahiM |mittanAi saddhiM saMparivuDe pahAte jAva savvAlaMkAravibhUsie taM viulaM asaNaM 4 suraM ca 6 AsAemANA pa-13 matte viharaMti, tate NaM se mahabbale rAyA koDuMbiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tumhe devANuppiyA! purimatAlassa Nagarassa duvArAI piheha abhaggaseNaM coraseNAvatiM jIvagAhaM giNhaha mamaM uvaNeha, tate NaM te koDuMbiyapurisA karayala jAva paDisuNeti 2 purimatAlassa garassa duvArAI piheMti abhaggaseNaM coraseNAvaI jIvagAhaM giNhati mahabbalassa raNNo uvaNeti, tate NaM se mahabbale rAyA abhaggaseNaM corase0 eteNaM vihANeNaM vajjhaM ANaveti, evaM khalu gotamA! abhaggaseNe coraseNAvaI purApurANANaM jAva viharati / 1 'jaeNaM vijaeNaM vaddhAveitti jayena vijayena ca ripUNAM varddhaskhetyevamAziSaM prayuGkte ityarthaH / For Personal & Private Use Only
Page #64
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke abhaggaseNe NaM bhaMte! coraseNAvaI kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gacchihiti? kahiM uvavajihiti?, goyamA 3 abhagnazruta01 abhaggaseNe coraseNAvaI sattattIsaM vAsAI paramAuyaM pAlaittA ajeva tibhAgAvasese divase sUlabhinne kae senAdhya. samANe kAlamAse kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe ukkosaneraiesu uvavajihiti, se NaM tato aNaM- abhgnse|| 64 ||iitrN uvvahittA evaM saMsAro jahA paDhamo jAva puDhavIe, tato uvvahittA vANArasIe nayarIe sUyarattAe paJcA-121 nasya graho tayAhiti, se NaM tattha sUyariehiM jIviyAo vavarovie samANe tattheva vANArasIe nayarIe seTTikulaMsi pu mRtirgattattAe pacAyAhiti, seNaM tattha ummukabAlabhAve evaM jahA paDhame jAva aMtaM kaahiti| nikkhevo // (sU020) tyAdi ca 4 // tatiyaM ajjhayaNaM sammattaM // 3 // sU0 20 | 1 nanu tIrthakarA yatra viharanti tatra deze paJcaviMzateryojanAnAmAdezAntareNa dvAdazAnAM madhye tIrthakarAtizayAt na vairAdayo'narthA bhavanti, yadAha-"puvvuppannA rogA pasamaMti iiveramArIo / aibuTThI aNAvuTThI na hoi dubhikkha DamaraM ca // 1 // " iti [ pUrvotpannA rogAH prazAmyanti itivairamAryaH / ativRSTiranAvRSTirna bhavati durbhikSaM DamaraM ca // 1 // ] tatkathaM zrImanmahAvIre bhagavati puri-18 matAle nagare vyavasthita evAbhagnasenasya pUrvavarNito vyatikaraH saMpannaH ? iti, atrocyate, sarvamidamananarthajAvaM prANinAM svakRtakarmaNaH sakAzAdupajAyate, karma ca dvedhA-sopakrama 1 nirupakramaM ca 2, tatra yAni vairAdIni sopakramakarmasaMpAdyAni tAnyeva jinAtizayAdupazAmyanti sadoSadhAt sAdhyavyAdhivat , yAni tu nirupakramakarmasaMpAdyAni tAni avazyaM vipAkato vedyAni nopakramakAraNaviSa pANi |asAdhyavyAdhivat , ata eva sarvAtizayasampatsamanvitAnAM jinAnAmapyanupazAntavairabhAvA gozAlakAdaya upasargAn vihitavantaH // iti vipAkazrute abhaGgasenAkhyatRtIyAdhyayanavivaraNam // 3 // SARKASCARRIE ARASANGALORE R For Personal & Private Use Only
Page #65
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha caturthaM zaTakAkhyamadhyayanam / 9-000 atha caturthe kiJcillikhyate jaiNaM bhaMte! cautthassa ukkhevo, evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAhaMjanInAmaM nayarI hotthA rithimiyasamiddhA, tIse NaM sAhaMjaNIe bahiyA uttarapuracchime disIbhAe devaramaNe NAmaM ujANe hotthA, tattha NaM amohassa jakkhassa jakkhAyayaNe hotthA purANe, tattha NaM sAhaMjaNIe NayarIe mahacaMde nAmaM rAyA hotthA mahayA0, tassa NaM mahacaMdassa rano suseNe nAmaM amace hotthA sAmabheyadaMDa. niggahakusale, tattha NaM 1'jai NaM bhaMte! cautthassa ukkhevautti 'jai NaM bhaMte!' ityAdi caturthAdhyayanasyotkSepakaH-prastAvanA vAcyA iti gamyaM, sa cAyaM-'jaha NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA jAva saMpatteNaM duhavivAgANaM taccassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannatte cautthassa NaM bhaMte! ke ahe pannatte 'tti, 'mahatA' ityanena 'mahatAhimavatamahaMtamalayamaMdaramahiMdasAre ityAdi rAjavarNako dRzyaH, 'sAma 1 bheda 2 daNDa 3' ityeta padamevaM dRzyaM, 'sAmabhedadaMDavappayANanIIsupauttanayavinnU' sAmaH-priyavacanaM 1 bhedaH-nAyakasevakayozcittabhedakaraNaM 2 daNDaH-zarI|radhanayorapahAraH 3 upapradAna-abhimatArthadAnam 4 etAnyeva nItayaH suprayuktA yena sa tathA ata eva nayeSu vidhAjJa:-prakAraveditA ya ityAdiramAtyavarNako dRzyaH / anu.13 For Personal & Private Use Only ww.jainelibrary.org
Page #66
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 4 zakaTA. chaNikabhava: sU018 CHARACARROS sAhaMjaNIe nayarIe sudaMsaNANAmaM gaNiyA hotthA vannao, tattha NaM sAhaMjaNIe nayarIe subhadde nAma sattha|vAhe parivasai aDDe0, tassa NaM subhaddassa satthavAhassa bhaddAnAmaM bhAriyA hotthA ahINa, tassa NaM subha-13 isattha0 putte bhaddAe bhAriyAe attae sagaDe nAmaM dArae hotthA ahINa, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosaraNaM parisA rAyA ya niggae dhammo kahio parisA paDigayA, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa0 jeThe aMtevAsI jAva rAyamaggamogADhe tattha NaM hatthI Ase purise tesiM ca NaM purisANaM majjhagae pAsati egaM saitthIyaM purisaM avauDagabaMdhaNaM ukkhitta jAva ghoseNaM ciMtA taheva jAva bhagavaM vAgareti, evaM khalu goyamA! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse chagalapure nAma gare hotthA, tattha sIhagirinAmaM rAyA hotthA mahayA, tattha NaM chagalapure Nagare chaNie nAmaM chagalIe parivasati aDhe0 ahammie jAva duppaDiyANaMde,tassa NaM chaNiyassa chagaliyassa bahave ayANa ya elANa ya rojjhANa ya vasabhANa ya sasayANa ya sUyarANa ya pasayANa ya siMghANa ya hariNANa ya mayUrANa ya mahisANa ya satabaddhANa ya sahassabaddhANa ya jUhANi vADagaMsi sanniruddhAI ciTThati, anne ya tattha bahave purisA dinnabhaibhattaveyaNA bahave ya ae jAva mahise ya sArakkhamANA saMgovemANA ciTThati, aNNe ya se bahave purisA ayANa ya jAva gihaMsi niruddhA ciTuMti, anne ya se bahave purisA dinabhai bahave sayae ya sahasse ya jIviyAo vavaroviMti maMsAIkappiNIkappiyAI kareMti chaNIyassa chagalIyassa uvaNeti, anne ya se bahave purisA % 25A For Personal & Private Use Only
Page #67
--------------------------------------------------------------------------
________________ sAI bahayAI ayamaMsAI jAva mahisamasAI tavaesu ya kavallIsu ya kaMdUesu ya bhajaNesu ya iMgAlesa yatalaMti ya bhajeMti ya sollayaMti ya 2 tato rAyamaggaMsi vittiM kappemANA viharaMti, appaNAviya NaM se channiyae chAgalIe tehiM bahuviha0 maMsehiM jAva mahisamaMsehiM sollehi yatalehi ya bhajjehi ya suraM ca 6AsAemANe viharati, tate NaM se channIe ya chagalIe eyakamme pa0vi0 sa0subahuM pAvakammaM kalikalusaM samajiNittA sattavAsasayAI paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA cotthIe puDhavIe ukkoseNaM dasasAgarovamaThiiesu neraiyattAe uvavanne (sU021) tate NaM tassa subhaddasatyavAhassa bhaddA bhAriyA jAva niMduyA yAvi hotthA, jAyA jAyA dAragA vinihAyamAvajaMti, tate NaM se channIe chAgale cotthIe puDhavIe aNaMtaraM uvvahittA iheva sAhaM|jaNIe nayarIe subhaddassa satthavAhassa bhaddAe bhAriyAe kucchisi puttattAe uvavanne, tate NaM sA bhaddA satthavAhI annayA kayAiM navaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM dAragaM payAyA, tae NaM taM dAragaM ammApiyaro jAyamettaM ceva sagaDassa heTAto ThAveMti docaMpi giNhAveMti aNupuvveNaM sArakkhaMti saMgoveti saMvaDDeti jahA ujjhiyae jAva jamhANaM amhaM ime dArae jAyamette ceva sagaDassa heTThA ThAvie tamhA NaM hoU NaM amhaM esa dArae sagaDe nAmeNaM, sesaM jahA ujjhiyate, subhadde lavaNasamudde kAlagate mAyAvi kAlagayA, sevi sayAo gihAo ni ACCARRCACACAMAC 1 'subhadde lavaNe kAla'tti ayamarthaH-'subhadde satyavAhe lavaNasamudde kAladhammuNA saMjutte yAvi hottha'tti / dan Education International For Personal & Private Use Only
Page #68
--------------------------------------------------------------------------
________________ % vipAke zruta01 % 4 zakaTA. vezyAto nAzA sU0 19 10 // 66 // %%%%% %%%% cchUDhe tate NaM se sagaDe dArae sayAto gihAo nicr3he samANe saMghADagataheva jAva sudarisaNAe gaNi- yAe sahiM saMpalagge yAvi hotyA, tate NaM se suseNe amace taM sagaDaM dAragaM annayA kayAI sudarisaNAe ga|NiyAe gihAo nicchubhAveti sudaMsaNiyaM gaNiyaM abhitariyaM ThAveti 2 sudarisaNAe gaNiyAe saddhiM urAlAI mANussagAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharati, tate NaM se sagaDe dArae sudarisaNAo gihAo nicDhe samANe annastha katthavi surti vA alabha0 annayA kayAI rahasiyaM sudarisaNAgehaM aNuppavisai 2 sudarisiNAe saddhiM urAlAI bhogabhogAI muMjamANe viharai, imaM ca NaM suseNe amace pahAte jAva vibhUsAe maNussabaragurAe jeNeva sudarisaNAgaNiyAe gehe teNeva uvAgacchati teNeva uvAgacchaittA sagaDaM dArayaM sudaMsaNAe gaNiyAe saddhiM urAlAI bhogabhogAiM bhuMjamANaM pAsaha 2 Asurutte jAva misamisemANe tivaliyaM miurdi niDAle sAiha sagaDaM dArayaM purisehiM giNDAviti ahi jAca mahiyaM kareti apauDagapaMdhaNagaM kareti 2 jeNeva mahacaMde rAyA teNeva uvAgacchada uvAgacchittA karayalajAva evaM bayAsI-evaM khalu sAmI! sagaDe dArae mama aMtepuraMsi avaraddhe, tate NaM se mahacaMde rAyA suserNa amacaM evaM bayAsI-tuma.ceSa NaM devANuppiyA! sagaDassa dAragassa daMDa basehi, tae NaM se suseNe amace mahacaMdeNaM ranA ammaNunAe samANe sagaDaM dArayaM sudarisaNaM ca gaNiyaM eeNaM bihANeNaM vajjhaM ANati, taM evaM khalu goyamA! sagaDe dArage porApurANANaM pacaNubhabamANe viharati (sU0 22) sagaDeNaM bhaMte! dArae kAlagae kahiMgacchihiti? kahiM uva %%%% 66 // For Personal & Private Use Only
Page #69
--------------------------------------------------------------------------
________________ vajihiha, sagaDe NaM dArae goyamA! sattAvapaNaM vAsAiM paramAuyaM pAlaittA ajeva tibhAgAvasese divase ega mahaM aomayaM tattasamajohabhUyaM itthipaDimaM avayAsAvite samANe kAlamAse kAlaM kiccA imIse rayaNa-3 ppabhAe puDhavIe raiyattAe uvavajihiti, se NaM tato aNaMtaraM uccahittA rAyagihe Nagare mAtaMgakulaMsi da jugalattAe pacAyAhiti, tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro NivattabArasagassa imaM eyArUvaM goNNaM nA madhenaM karissaMti, taM hoUNaM dAragaM sagaDe nAmeNaM hoU NaM dAriyA sudarisaNAnAmeNaM, tate NaM se sagaDe dArae ummukkabAlabhAve jovvaNa [gamaNupatte.] bhavissai, tae NaM sA sudarisaNAvi dAriyA ummukkabAlabhAvA (viNNaya) jovvaNagamaNuppattA sveNa ya jovvaNeNa ya lAvaNeNa ya ukiTThA ukiTThasarIrA yAvi bhavissai, tae NaM se sagaDe dArae sudarisaNAe sveNa ya jovaNeNa ya lAvaNeNa ya muchie sudarisaNAe saddhiM urA. lAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharissati, tate NaM se sagaDe dArae annayA kayAI sayameva kUDagAhittaM uvasaMpajisANaM viharissati, tate NaM se sagaDe dArae kUDagAhe bhavissai ahammie jAva duppaDiyANaMde eya SHESHWASNA 1 'aomayaM' ti ayomayIM 'tatvaM' vaptAM, katham ? ityAha 'samajoibhUyaMti samA-tulyA jyotiSA-vahinA bhUtA yA sA tathA vAm / 'avayAsAvie'tti avyaasitH-aalinggitH| 2 'jovaNa bhavissai'tti 'jovvaNagamaNupatte alaM bhogasamatthe yAvi bhavissati' ityevaM draSTavyam / 3 'ta sati 'tae NaM sA' ityevaM dRzyam / 'vinnaya'tti etadevaM dRshy-vinnnnyprinnymettaa'| Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #70
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 kamme0 subahuM pAvakammaM samajiNittA kAlamAse kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe raiyattAe uvavanne, saMsAro taheva jAva puDhavIe, seNaM tato aNaMtaraM uvvahittA vANArasIe nayarIe macchattAe uvavajihiti, se NaM tattha NaM macchabaMdhiehiM vahie tattheva vANArasIe nayarIe sehikulaMsi puttattAe paccAyAhiti bohiM bujjhe0 pavva0 sohamme kappe mahAvidehe vAse sijjhihiti nikkhevo duhavivAgANaM cotthassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannatte // (sU023) cotthaM ajjhayaNaM sammattaM // 4 // 4 zakaTA. bhavAnta rANi | sU020 AAAAASAASAASAASAS RAMA 1 'niklevo'tti evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM cautthassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannatte' ityevaMrUpaM nigamanaM vaa-13||67 // cyamiti / zeSamupayujya prathamAdhyayanAnusAreNa vyAkhyeyamiti caturthAdhyayanavivaraNam // 4 // dain Education International For Personal & Private Use Only
Page #71
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha bRhaspatidattAkhyaM paJcamamadhyayanam / CUSSAGESAACARAMA - atha paJcame kiJcillikhyate jai NaM bhaMte! paMcamassa ajjhayaNassa ukkhevo, evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM kosaMbInAma nayarI hotthA riddhatthimiya0 bAhiM caMdotaraNe ujjANe seyabhadde jakkhe, tattha NaM kosaMbIe nayarIe sayANIe nA gayA hotthA mahatA miyAvatI devI, tassa NaM sayANIyassa putte miyAdevIe attae udAyaNe NAmaM kamAre hotthA ahINa. juvarAyA, tassa NaM udAyaNassa kumArassa paumAvatInAmaM devI hotthA, tassa NaM sayANIyassa somadatte nAma purohie hotthA riuveya0, tassa NaM somadattassa purohiyassa vasudattA nAma bhAriyA hotthA, tassa NaM somadattassa putte vasudattAe attae vahassatidatte nAmaM dArae hotthA ahINa, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosaraNaM, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM bhagavaM goyame taheva jAva rAyamaggamogADhe taheva pAsai hatthI Ase purisamajjhe purisaM ciMtA taheva pucchati puvvabhavaM bhagavaM! vAgareti, evaM khalu goyamA! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse savvatobhadde nAma nayare hotthA riddhatthimiyasamiddhe, tatthaNaM savvatobhadde nagarejiyasattU nAmaM rAyA, tassa NaM jiyasattussa ranno mahesaradatte nAmaM puro FACANA For Personal & Private Use Only
Page #72
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke hie hotthA riubveya 4 jAva athavvaNakusale Avi hotyA, tate NaM se mahesaradatte purohie jiyasattussa ranno 45 bRhaspazruta01 rajabalavivaddhaNaaTThaAe kallAkalliM egamegaM mAhaNadArayaM egamegaM khattiyadArayaM egamegaM vaissadArayaM ega- ti.mahezva megaM suddadAragaM giNhAveti ratesiM jIvaMtagANaM ceva hiyauMDae giNhAveti jiyasattussa ranno saMtihomaM kareti, rabhavaH // 68 // tae NaM se mahesaradatte purohie ahamIcoddasIsu duve mAhaNa 1 khattiya 2 besa 3 mudde4 coNhaM mAsANaM ca sU0 21 dUttAri 2 chapahaM mAsANaM aha 2 saMvaccharassa solasa 2 jAhe jAhe'viya NaM jiyasatU rAyA parabaleNaM abhijuMjai sAhe tAheviya NaM se mahesaradatte purohie aTThasayaM mAhaNadAragANaM aTThasayaM khasiyadAragANaM aDhasayaM suddadAragANaM aTThasayaM vesadAragANaM purise giNhAveti giNhAvettA tesiM jIvaMtANaM ceva hiyaDIo gihAbeti 2 jiyasattussa raNo saMtihomaM kareti, tate NaM se parabale khippAmeva viddhasijai vA paDisehilai vA (sU024)sate NaM se mahesaradatte purohie eyakamme subahuM pAvakammaM samajiNisA tIsaM vAsasayaM paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kicA paMcamAe puDhavIe ukkoseNaM sattarasasAgarovamaDieenarage uvayanne, seNaM sato aNNaMtaraM unvadvittA iddeva kosaMbIe nayarIe somadattassa purohiyassa vasudattAe puttattAe uvavanne, tate NaM tassa hai Restartettent CASSAGACra skAra 1 'riubveya'tti etenedaM dRzya-riubveyajajubveyasAmaveyaathavvaNaveyakusale ti dRzyaM vyaktaM ca / 2 'hiyayauMDIo'tti hRdayamAMsapiNDAn / dain Education International For Personal & Private Use Only
Page #73
--------------------------------------------------------------------------
________________ C*XXUPIGA CALIPASCHICA dAragassa ammApiyaro nivvattabArasAhassa imaM eyArUvaM nAmadhenaM kareMti, jamhA NaM amhaM ime dArae somadattassa purohiyassa putte vasudattAe attae tamhA NaM hou amhaM dArae vahassaidatte nAmeNaM, tate NaM se vahassatidatte dArae paMcadhAtipariggahie jAva parivahai, tate NaM se vahassati0 ummukkabAlabhAve jubvaNa viNNaya hotthA se NaM udAyaNassa kumArassa piyabAlavayassae yAvi hotthA sahajAyae sahavaDDIyae saha-II |paMsukIliyae, tate pAM se sayANIe rAyA annayA kayAiM kAladhambhuNA saMjutte, tate NaM se udAyaNakumAre bahu rAIsara jAva satyavAhappabhihahiM saddhiM saMparikhuDe royamANe kaMdamANe vilavamANe sayANIyassa ranno mahayA ta iDDIsakkArasamudaeNaM nIharaNaM kareti, bahUI loiyAI mayakiccAI kareti, tate NaM te bahave rAIsara jAva satya-14 pravAha udAyaNaM kumAraM mahayA rAyAbhiseeNaM abhisiMcA, tate NaM se udAyaNe kumAre rAyA jAte mahayA0, tate NaM se vahassalidatte dArae udAyaNassa ranno purohiyakammaM karemANe savvaTThANesu savvabhUmiyAsu aMteudAre ya dinaviyAre jAe yAvi hotyA, tate NaM se vahassatIdatte purohie udAyaNassa rapaNo aMDaraMsi velAsu ya avelAsu ya kAle ya akAle ya rAo ya viyAle ya pavisamANe annayA kayAI paumAvaIe devIe saddhiM 1 'velAsu'tti avasareSu-bhojanazayanAdikAleSvityarthaH 'avelAsuci anavasareSu 'kAle' tRtIyaprathamapraharAdau 'akAle ca' madhyAhnAdau, akAlaM vizeSeNAha-rAo'tti rAtrau 'viyAle'tti sandhyAyAM 'saMpalaggo'tti AsaktaH // paJcamAdhyayanaM bRhaspatidattasyeti // 5 // 81 For Personal & Private Use Only
Page #74
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 AASHASANCHAR saMpalagge yAvi hotthA paumAvaIe devIe saddhiM urAlAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharai, imaM ca NaM udAyaNe 5 bRhaspa. rAyA pahAe jAba vibhUsie jeNeva paumAvaI devI teNeva uvAgacchai, vahassatidattaM purohiyaM paumAvatIdevIe | parastrItosaddhiM urAlAI bhogabhogAI bhuMjamANaM pAsati Asurutte tivaliM bhiuDi sAhaDavahassatidattaM purohiyaM pu nAzaH risehiM giNhAveti jAva eeNaM vihANeNaM vajjhaM ANAvie, evaM khalu goyamA! vahassatidatte purohie sU022 purAporANANaM jAva viharai / vahassatidatte NaM bhaMte! dArae io kAlagae samANe kahiM gacchihiti kahiMda uvavajihiti?, goyamA! vahassatidatte NaM dArae purohie cosahi vAsAiM paramAuyaM pAlaittA ajeva tibhAgAvasese divase sUlIyabhinne kae samANe kAlamAse kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe saMsAro taheva puDhavI, tato hathiNAure nagare migattAe paJcAyAissati, se NaM tattha vAuritehiM vahie samANe tattheva hatthiNAure nagare seDhikulaMsi puttattAe0, bohiM. sohamme kappe vimANe0 mahAvidehe vAse sijjhihiti nikkhevo / (suu025)|| paMcamaM ajjhayaNaM sammattaM // 5 // MANESACRECACANCEX // 69 // For Personal & Private Use Only
Page #75
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha nandivardhanAkhyaM SaSThamadhyayanam // atha SaSThe kiJcillikhyate jaha NaM bhaMte! chahassa ukkhevo, evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM mahurA nAma nayarI, bhaMDIre ujANe sudaMsaNe jakkhe sirIdAme rAyA baMdhusirI bhAriyA putte zaMdivaddhaNe kumAre ahINe juvarAyA, tassa hai| sirIdAmassa subandhu nAma amacce hotthA sAmadaMDa0, tassa NaM subandhussa amaccassa bahumittaputte nAma dArae hotthA ahINa, tassa NaM siridAmassa raNNo citte nAma alaMkArie hotthA, siridAmassa ranno citta bahuvihaM alaMkAriyakammaM karemANe savvaTThANesu ya savvabhUmiyAsu ya aMteure ya dinaviyAre yAvi hotthA, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAmI samosaDhe parisA niggayA rAyAvi niggao jAva parisA paDigayA, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNassa jeTTe jAva rAyamaggaM ogADhe taheva hatthI Ase purise, tesiM ca NaM purisANaM 1'cittaM bahuvihati AzcaryabhUtaM bahuprakAraM cetyarthaH 'alaMkAriyakammati kSurakarma 'savvaTThANesu'tti zayyAsthAnabhojanasthAnamatrasthAnAdiSu AyasthAneSu vA zulkAdiSu 'savvabhUmiyAsu'tti prAsAdabhUmikAsu saptamabhUmikAvasAnAsu padeSu vA-amAtyAdiSu / hai.2 'dinaviyAre'tti rAjJA'nujJAtasaMcaraNaH anujJAtavicAraNo vA / SCSSSSSSSSSAGACASSA Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #76
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 7 // majhagayaM egaM purisaM pAsati jAva naranArisaMparikhuDaM, tate NaM taM purisaM rAyapurisA caccaraMsi tattaMsi ayoma- nandivardhayasi samajoIbhUyasihAsaNaMsi nivisAveMti, tayANaMtaraM ca NaM purisANaM majjhagayaM bahuvihaM ayakalasehiM ta- nA. kumAttehiM samajohabhUehiM appegaiyA taMbabhariehiM appegaiyA tauyabhariehiM appega0 sIsagabhariehiM appegaralobhaH kalakalabhariehiM appega khAratellabhariehiM mahayArarAyAbhiseeNaM abhisiMcite, tayANaMtaraMca NaM tattaM ayo sU0 23 mayaM samajoibhUyaM ayomayasaMDAsaeNaM gahAya hAraM piNaddhati tayANaMtaraM ca NaM aDahAraM jAva pada mauDaM ciMtA taheva jAva vAgareti, evaM khalu goyamA! teNe kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse sIhapure nAma / 1'kalakalabhariehiMti kalakalAyata iti kalakalaM-cUrNAdimizrajalaM tadbhutaiH, taptaM ayomayamityAdi vizeSaNam / 2 'hAradA piNaddhati'tti paridhApayanti, kiM kRtvA ? ityAha-ayomayaM saMdaMzakaM gRhItveti, tatra hAraH assttaadshsrikH| 3 'aDDahAra'ti navasarikaH, yAvatkaraNAt 'tisariyaM pimaddhati pAlaMbaM piNaddhati kaDisuttayaM piNaddhati' ityAdi, trisarikaM pratItaM prAlambo-jhumbanakaM kaTIsUtraM vyakta dipaTTa'ti lalATAbharaNaM mukuTa-zaikhaskaH 'ciMtA taheva'tti taM puruSaM dRSTvA gautamasya vikalpastathaivAbhUt yathA hi prathame'dhyayane, tathAhi | 'na me dihA narayA vA neraiyA vA, ayaM puNa purise nirayapaDirUviyaM veyaNaM veeitti, yAvatkaraNAdevaM dRzyam-'ahApajattaM bhattapANaM paDigAheti 2 jeNeva samaNaM bhagavaM teNeva uvAgacchaI' ityAdi vAcyaM 'vAgareti'tti ko'sau 'janmAntare AsIdityevaM gautamaH pRcchati // 70 // bhagavAMstu vyAkaroti-kathayati / For Personal & Private Use Only
Page #77
--------------------------------------------------------------------------
________________ nagare hotthA riddha0, tattha NaM sIhapure nayare sIharahe nAmaM rAyA hotthA, tassa NaM sIharahassa ranno dujohaNe nAme cAragapAlae hotthA ahammie jAva duppaDiyANaMde, tassa NaM dujohaNassa cAragapAlagassa imeyArUve cAragabhaMDe hotthA bahave ayakuMDIo appegaiyAo taMbabhariyAo appegaiyAo tauyabhariyAo appega0 sIsagabhariyAo appega0 kalakalabhariyAo appega khAratellabhariyAo agaNikAyaMsi addahiyA ciTThati, tassa NaM dujohaNa. cAraga0 bahave uhiyAo AsamuttabhariyAo appega0 hatthimuttabhariAo appega. gomuttabhariyAo appega0 mahisamuttabhariyAo appega umuttabhariyAo appega. ayamuttabhariyAo appega0 elamuttabhariyAo bahupaDipunnAo citttthti| tassa NaM dujohaNa cAragapAlagassa. bahave hatthuDuyANa ya pAyaMduyANa ya haDINa ya niyalANa ya saMkalANa ya puMjA nigarA ya sannikkhittA ciTThati, tassa NaM dujohaNa cAraga0 ssa bahave veNulayANa ya vettalayANa ya ciJcAlayANa ya chiyANaM kasANa ya vAyarAsINa ya puMjA girA bhAraAo appegA punnAo ciTThatimuttabhariyAo | 1'cAragapAle'tti guptipAlakaH / 2 'cAragabhaMDe'tti gupyupakaraNam / 3 'hatdhuMDuyANa'tti aNDUni-kASThAdimayabandhanavizeSAH, & evaM pAdAndukAnyapi, 'haDINa yatti haDayaH-khoTakAH 'puMja'tti sazikharo rAziH 'nigara'tti rAzimAtram / 4 'veNulayANa yatti sthUlavaMzalatAnAM 'vettalayANa yatti jalajavaMzalatAnAM 'ciMca'tti ciJcAlatAnAm ambilikAkambAnAM 'chiyANa'tti zlakSNacarmakazAnAM kasANa yatti carmayaSTikAnAM 'vAyarAsINaM'ti valkarazmayo baTAditvagamayasiMdurANi tADanaprayojanAni teSAM pujAstiSThantIti yogaH / na anu.14 dain Education International For Personal & Private Use Only
Page #78
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta0 1 // 71 // citi, tassa NaM dujjohaNa0 cAraga.ssa bahave silANa ya lauDANa ya moggarANa ya kanagarANa ya puMjA NigarA citi, tassa NaM (tae NaM se) dujjohaNa0 cAraga. ssa bahave taMtANa ya varatANa ya vAgarajANa ya vAlayasutarajjUNa ya puMjA nigarA ta ciTTheti, tassa NaM dujjohaNa0 cAraga0 ssa bahave asipattANa ya karapattANa ya khura pattANa ya kalaMbacIrapattANa ya puMjA NigarA citi, tassa NaM dujjohaNa0 cAraga0ssa bahave lohakhIlANa ya | kaiDagasakkarANa ya cammapaTTANa ya allapallANa ya puMjA nigarA citi, tassa NaM dujjohaNa0 cAraga0ssa bahave sUtINa ya DaMbhaNANa ya kohillANa ya puMjA nigarA cidvaMti, tassa NaM dujjohaNa0 cAragassa bahave saMsthA ( pacchA )Na ya pippalANa ya kuhADANa ya nahaccheyaNANa ya dagbhatiNANa ya puMjA nigarA ciTThati, tate NaM se dujjohaNe 1 'silANa yati dRSadAM 'laulANa ya'tti laguDAnAM 'muggarANa ya'tti vyaktaM 'kanaMgarANa ya'ti kAya - pAnIyAya naGgarAH - bodhisthanizcalIkaraNapASANAste kanaGgarAH kAnaMgarA vA- ISannaMgarA ityarthaH / 'tae NaM se'tti etasya sthAne 'tassa NaM'ti manyAmahe etasyaiva saGgatatvAt pustakAntare darzanAcceti / 2 'asipattANa ya'tti asInAM 'karapattANa ya'tti krakacAnAM 'khurapattANa ya'tti kSurANAM 'kalaMbacIrapattANa ya'tti kaDu (la)mbacIraH - zastravizeSaH / 3 'kaDi ( kaDaga ) sakkarANa ya' vaMzazalAkAnAM 'cammapaTTANa yatti varddhANAm 'allapallANa ya'tti alInAM - vRzcikapucchAkRtInAM 'DaMbhaNANa ya'tti yairagnipratApitairlohazalAkAdibhiH parazarIre'Gka utpAdyate tAni dambhakAni 'kohillANaM 'ti hrasvamudgaravizeSANAM / 4 ' pacchANa ya'tti pracchanakAnAM 'pippalANa ya'tti hrasvakSurANAM kuThArA nakhachedanakAni darbhAca pratItAH / For Personal & Private Use Only 6 nandivadhanA. ku mAralobhaH sR0 26 1162 11
Page #79
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAA cAragapAle sIharathassa ranno bahave core ya pAradArie ya gaMThibhede ya rAyAvakArI ya aNadhArae ya bAlaghAtae |ya visaMbhaghAte ya jutikare ya khaMDapaTTe ya purisehiM giNhAveti 2sA uttANae pADiti lohadaMDeNaM muhaM vihADei appegatie tattataMba pajeti appegatiyA tayaM pajeti appegatie sIsagaM pa0 appega kala.2 appe0 khAratellaM appegaiyANaM teNaM ceva abhiseyagaM kareti, appe0 uttANae pADeti Asamu0 pajeti appe0 hatthimuttaM pajeti jAva elamuttaM pajeti, appegatie heTThAmuhe pADeti, chaDachaDassa vammAveti, appega0 teNaM| ceva uvIlaM dalayati appe0 hatthuDuyAI baMdhAveti appe0 pAyaMduDiyaM baMdhAveti appe0 haDibaMdhaNaM kareti ampeniyaDabaMdhaNaM kareti appe0 saMkoDiyamoDiyayaM kareti appega0 saMkalabaMdhaNaM kareti appega hatthachinae kareti jAva satthovADiyaM kareti appega vegulayAhi ya jAva vAyarAsIhi ya haNAveti appega0 uttA AAAAAAAA 1'aNahArae yatti RNadhArakAn 'saMDapaTTe yatti dhUrtAn / 2 'appegaiya'tti apyekakAn kAMzcidapItyarthaH 'pajeti'tti pAyayati 'appegaiyANaM teNaM ceva ovIlaM dalayati' tenaiva avapIDaM-zekharaM mastake tasyAropaNAt upapIDAM vA-vedanA dalayati-ka18/roti 'saMkoDiyamoDie'tti saGkoTitAzca-saGkocitAGgA moTitAzca-calitAGgAH iti dvandvo'tastAna 'appegaie hatthacchinnae kareti'3 ityatra yAvatkaraNAdidaM dRzyaM-'pAyacchinnae evaM nakkaudvajinbhasIsachinnae' ityAdi, 'satthovADiyae'tti zastrAvapATitAn-khaDgAdinA vidAritAn 'appegaiyA veNulayAhiM' ityatra yAvatkaraNAt 'vettalayAhi ya ciMcalayAhi' ityAdi dRzyam , dan Education International For Personal & Private Use Only
Page #80
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 6nandiva. dhanA. kumAralobhasU0 26 // 72 // AAAAAAAAC Nae kAraveti ure silaM dalAveti tao laulaM chubhAvei 2 purisehiM ukaMpAveti appega taMtIhi ya jAva suttarajjUhi ya hatthesu pAesu ya baMdhAveti agaDaMsi ocUlayAlagaM pajeti appega asipattehi ya jAva kalaMbacIrapatte hi ya pacchAti khAratelleNaM abhigAveti appe0 nilADesu ya avadUsu ya kopparesu ya jANusu ya khaluesu a lohakIlae ya kaDasakkarAo ya davAveti alae bhaMjAti appega0 sutIo ya daMbhaNANi ya hatthaMguliyAsu ya pAyaMguliyAsu ya kohillaehiM AuDAveti 2 bhUmi kaMDyAveti appega satthehi ya jAva nahacchedaNehi ya aMgaM pacchAvei dabbhehi ya kusehi ya ullavaddhehi ya veDhAveti AyavaMsi dalayati sukke samANe caDacaDassa uppADeMti / tate NaM se dujohaNe cAragapAlae eyakamme subahuM pAvakammaM samajiNittA egatIsaM . 1 'ure silaM dalAve' ityAdi, urasi pASANaM dApayati tadupari laguDaM dApayati tatastaM puruSAbhyAM laguDobhayaprAntaniviSTAbhyAM laguDamutkampayati-atIva calayati yathA'parAdhino'sthIni dalyanta iti bhAvaH / 'taMtIhi ya' ityatra yAvatkaraNAdidaM dRzya-'varattAhi ya vAgarajUhi' ityAdi, 'agaDaMsitti kUpe 'ucUlayAlagati adhaHzirasa upari pAdasya kUpajale bolaNAkarSaNaM 'pajei'tti pAyayati khAdayatItyAdilaukikIbhASA kArayatIti tu bhAvArthaH, "avasu yatti kRkATikAsu khaluesutti pAdamaNibandheSu 'alie bhaMjAvei'tti vRzcikakaNTakAn zarIre pravezayatItyarthaH 'sUIo'tti sUcIH 'DaMbhaNANi yatti sUcIprAyANi DambhakAni hastAGgalyAdiSu 'kohillaehiMti mudgarakaiH 'AoDAveItti AkhoTayati pravezayatItyarthaH 'bhUmi kaMDuyAvei'tti aGgulIpravezitasUcIkaiH hastaiH bhUmi kaNDUyate, mahAduHkhamutpadyate itikRtvA bhUmikaNDUyanaM kArayatIti / 'danbhehi yatti darbhAH-samUlAH 'kusehi yatti kuzAH-nirmUlAH / // 72 // For Personal & Private Use Only
Page #81
--------------------------------------------------------------------------
________________ ECORRIGANGACASSACACANCARNA vAsasayAI paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA chaTThIe puDhavIe ukkoseNaM bAvIsasAgarovamaThitI-1 esu NeraittAe uvavanne (sU. 26) se NaM tato aNaMtaraM uvvahittA iheva mahurAe NagarIe sirIdAmassa raNNo baMdhusirIe devIe kucchisi puttattAe uvavanne, tate NaM baMdhusirI NavaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM jAva dAragaM payAyA, tate NaM tassa dAragassa ammApiyaro nivvattabArasAhe imaM eyANurUvaM nAmadheja kareMti hoU NaM amhaM dAragANaM naMdiseNe nAmeNaM, tate NaM se naMdiseNe kumAre paMcadhAtIparikhuDe jAva parivuDai, tate NaM se naMdiseNe kumAre ummukkabAlabhAve jAva viharati jovva0 juvarAyA jAte yAvi hotthA, tate NaM se gaMdiseNe kumAre rajje ya jAva aMteure ya mucchite icchati siridAmaM rAyaM jIviyAto vavarovittae sayameva rajasiriM kAremANe pAlemANe viharittae, tate NaM se NaMdiseNe kumAre sirIdAmassa ranno bahUNi aMtarANi ya chidANi ya vivarANi ya paDijAgaramANe viharati, tate NaM se naMdiseNe kumAre sirIdAmassa ranno aMtaraM alabhamANe a nayA kayAI cittaM alaMkAriyaM saddAveti 2 evaM kyAsI-tumhe NaM devANuppiyA! sirIdAmassa rano savva8 hANesu ya savvabhUmIsu ya aMteure diNNaviyAre sirIdAmassa ranno abhikkhaNaM 2 alaMkAriyaM kammaM karemANe viharasi, taNNaM tumhaM devANuppiyA! sirIdAmassa ranno alaMkAriyaM kammaM karemANe gIvAe khuraM nivesehi to NaM ahaM tumheM addharajjayaM karessAmi tumhaM amhehiM saddhiM urAlAI bhogabhogAI bhuMjamANe viharissasi, 1 'kumAre'tti kumaarH| 2 'aMtarANi yatti avasarAn 'chiDDANi yatti alpaparivAratvAni, 'virahANi yatti vijanatvAni / Jan Education Internal For Personal & Private Use Only
Page #82
--------------------------------------------------------------------------
________________ sU027 vipAke tate NaM se citte alaMkArie naMdiseNassa kumArassa vayaNaM eyamadvaM paDisuNeti, tae NaM tassa cittassa alaM- 6 nandiSezruta01 4 kAriyassa imeyArUve jAva samuppajitthA-jai NaM mama sirIdAme rAyA eyamaI Agameti sateNe mamamaNa-18 NA. purato hai| jati keNati asubheNaM kumaraNarNa mArissatittikaha bhIe jeNeva sirIdAme rAyA teNeva uvAgacchati sirI- bhavAH dAmaM rAyaM rahassiyagaM karayala0 evaM vayAsI-evaM khatu sAmI! disaNe kumAre rajeya jAva mucchite icchati 8 tumbhe jIviyAto vavarovittA sayameva rajasiriM kAremANe pAlemANe viharittae, tate se siridAme rAyA cittassa alaM0 aMtie eyamaDhe socA nisamma Asurutte jAva sAhava NaMdiseNaM kumAraM purisehiM saddhiM giNhA-dA veti, eeNaM vihANeNaM bajjhaM ANaveti, taM evaM khalu goyamA! disaNe putte jAva viharati, mandiseNe kumAre | PI ibhI cue kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gacchihii kahiM uvavajihii, goyamA ! NaMdiseNe kumAre sahi vaa-6|| sAI paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kicA imIse rayaNappabhAe puDhavIe saMsAro taheva lato hasthiNAkA ure gare macchattAe uvavajihiti, se NaM tattha macchIehi vadhie samANe tatva saiTTikule bohiM sohamme kappe mahAvidehe vAse sijjhihiti bujhihiti mucihiti parinivyihiti savvadukkhANamaMta karehiti, evaM khalu jNbuu| nikkhevo chaTThassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannattesibemi (sU027) chahamanjhayaNe sammata // 6 // 1'evaM khalu jaMbU!' ityAdi 'nikSepo' nigamanam SaSTAdhyayanasya yAvat 'ayamaH'tyAdi 'bemitti bravIbhyaha bhagavataH samIpe // 73 // aM vyatikara viditvetyarthaH // SaSThAdhyayanavivaraNaM, nandivarddhanasyAdhikAro hi smaaptH||3|| / . . SARAKHAND For Personal & Private Use Only
Page #83
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha saptamamumbaradattAkhyamadhyayanam / 6 atha saptame kiJcikhyite jati NaM bhaMte / ukkhevo sattamassa evaM khalu jaMbU / teNaM kAleAM teNaM samaeNaM pADalasaMDe Nagare vaNasaMDe bAma ujjANe uMbaradatto jakkho, tattha NaM pADalasaMDe Nagare siddhatthe rAyA tattha NaM pADalasaMDe Nagare sAgaradatte satthavAhe hotthA aDDe0 gaMgadattA bhAriyA, tassa NaM sAgaradattassa putte gaMgadattAe bhAriyAe attae baradatte nAmaM dArae hotthA ahINa0 jAva paMciMdiyasarIre, teNaM kAleNaM teNaM sa0 samosaraNaM jAva parisA paGigayA, teNaM kAleNaM teNaM sama0 bhagavaM goyame taheva jeNeva pADalasaMDe pAgare teNeva jabAgacchati pAbalasaMDa nagaraM purathimilleNaM duvAreNaM aNuppavisati tattha NaM pAsati evaM purisaM kecchulaM koDhiyaM doDayariyaM bhagaMdariyaM arisilaM kAsilaM sAsilaM sogilaM suyamuhasuyahatthaM suyapAyaM suyahatthaMguliyaM saDiyapAyaMguliyaM saDiyaka 1 'jai NaM bhaMte!" ityAdirutkSepaH saptamasyAdhyayanasya vAcya iti / 2 'kacchula' ti kaNDUmantaM 'doSa, yariyaM ti jaladarikaM 'bhadaliyaM 'ti bhagandaravantaM 'sogila' nti zophavantaM etadeva savizeSamAha - 'suyamuhasuyahatthe 'ti zUnamukhazUnahataM / For Personal & Private Use Only
Page #84
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta0 1 45 nanAsiyaM rasIyAe vA pUIeNa ya thivithivitavaNamuhakimiuttayaMtapagalaMtapUyaruhiraM lAlApagalaMtakannanAsaM a-157 umbarabhikkhaNaM 2 pUyakavale ya ruhirakavale ya kimiyakavale ya vamamANaM kaTThAI kaluNAI visarAI kuvamANaM macchi- dattA-dhanvayAcaDagarapahakareNaM aNNijamANamaggaM phuhaDAhaDasIsaM daMDikhaMDavasaNaM khaMDamallagakhaMDaghaDahatthagayaM gehe deha-IN ntarIbhavaH baliyAe vittiM kappemANaM pAsati, tadA bhagavaM goyama uccanIya jAva aDati ahApajjataM giNhati sU0 28 pADa paDinikkhamati jeNeva samaNe bhagavaM0 bhattapANaM Aloeti bhattapANaM paDidaMseti samaNeNaM anbhaNu // 74 // SSASSAUSAMSUSA 1'thivithiviMta'tti anukaraNazabdo'yaM 'vaNamuhakimiuttayaMtapagalaMtapUyaruhiraMti vraNamukhAni kRmibhiruttudyamAnAni-UrddhavyathyamAnAni pragalatpUyarudhirANi ca yasya sa tathA tam / 2 'lAlApagalaMtakannanAsaMti lAlAbhiH-chedatantubhiH pragalantau kareM nAsA ca yasya sa tathA tam, 'abhikkhaNaM'ti punaH punaH 'kaTThAIti kezahetukAni 'kaluNAI'ti karuNotpAdakAni 'vIsarAI'ti | virUpadhvanInIti gamyate, 'kRyamANa'ti kUjantam-avyaktaM bhaNantaM, zeSaM sarva prathamAdhyayanavat navaraM 'dehaMbaliyAe' dehabalimityasyAbhidhAnaM prAkRtazailyA dehaMbaliyA tIe dehabaliyAe 'pADa'tti pAilisaMDAo nagarAo 'paDiNi'tti paDinikkhamaItti dRzya, S | 'jeNeva samaNe bhagavaM mahAvIre teNAmeva uvAgacchati 2 gamaNAgamaNAe paDikamaI' ryApathikI pratikrAmatItyarthaH 'bhattapANaM Aloei 2 bhattapANaM paDidaMsei 2 samaNeNaM bhagavayA abbhaNunAeM' yAvatkaraNAt 'samANe ityAdi dRzya, en dain Education International For Personal & Private Use Only
Page #85
--------------------------------------------------------------------------
________________ nAe samANe jAva bilamiva pannagabhUte ( appANeNaM ) saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharati / tate NaM se bhagavaM goyame docaMpi chaTThakkhamaNapAraNagaMsi paDhamAe porasIe sajjhAe jAva pADalisaMDa nagaraM dAhipilleNaM duvAreNaM aNuSpavisati taMceva purisaM pAsati kacchullaM taheva jAva saMjameNaM tavasA viharati, tate NaM se goyame tacca0 cha0 taheva jAva paJcatthimilleNaM duvAreNaM aNupavisamANe taMceva purisaM kacchullaM pAsati cotthachaTTa0 uttareNaM0 imIse ajjhatthie samutpanne aho NaM ime purise purAporANANaM jAva evaM vayAsIevaM khalu ahaM bhaMte! chaTThassa pAraNa0 jAva rIyaMte jeNeva pADalasaMDe nagare teNeva uvAgacchai 2 tA pADali0 puracchimilleNaM duvAreNaM paviTThe, tattha NaM egaM purisaM pAsAmi kacchullaM jAva kappemANaM taM ahaM docachaTThapAraNagaMsi dAhiNileNaM duvAreNaM taccachaTThakkhamaNa0 paccatthimeNaM taheva taM ahaM cotthachaTTa0 uttaraduvAreNa aNuppavisAmi taM caiva purisaM pAsAmi kacchullaM jAva vittiM kappemANe viharati ciMtA mama puvvabhavapucchA vAgareti / evaM khalu goyamA / teNaM kAleNaM teNaM sama0 iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse vijayapure nAma nagare hotthA riddha0, tattha NaM vijayapure nagare kaNagarahe nAmaM rAyA ho0, tassa NaM kaNagarahassa ranno dhannaMtarI nAmaM vijje 1 'bilamiva pannagabhUe appANeNaM AhAramAhArei'tti AtmanA AhArayati, kiMbhUtaH san ? ityAha- ' pannagabhUtaH' nAgakalpo bhagavAn AhArasya rasopalambhArthamacarvaNAt kathambhUtamAhAram ? - bilamiva asaMsparzanAt, nAgo hi bilamasaMspRzan AtmAnaM tatra pravezayati, evaM bhagavAnapyAhArama saMspRzan rasopalambhAnapekSaH sannAhArayatIti / 2 ' dopi ttidvirapi dvitIyAM vArAm / For Personal & Private Use Only
Page #86
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta0 1 1104 11 ho, aTuMgAuvveyapADhae, taMjahA - kumArabhirca 1 sAlAge 2 sallakahate 3 kAyatigicchA 4 jaMgole 5 bhUyavijje 6 | rasAyaNe 7 vAjIkaraNe 8 sivahatthe suhahatthe lahuhatthe, tate NaM se dhannaMtarI vijje vijayapure nagare kaNagarahassa ranno 1 'a/gAubveyapADhae'tti Ayurvedo - vaidyakazAstraM 'kumArabhiccaM 'ti kumArANAM - bAlakAnAM bhRtau-poSaNe sAdhu kumArabhRtyaM, taddhi zAstraM kumArabharaNasya-kSIrasya doSANAM saMzodhanArthaM duSTastanyanimittAnAM vyAdhInAmupazamanArthaM ceti 1 'salAga' tti zalAkAyAH karma zAlAkyaM tatpratipAdakaM tatramapi zAlAkyaM taddhi UrddhajantugatAnAM rogANAM zravaNavadanAdisaMzritAnAmupazamanArthamiti 2 'sallahatte' ti zalyasya hatyA hananamuddhAra ityarthaH zalyahatyA tatpratipAdakaM zAstraM zalyaddatyamiti 3 'kAyatigicchi'ti kAyastha - jvarAdirogagrasta zarIrasya cikitsA - rogapratikriyA yatrAbhidhIyate tatkAyacikitsaiva tattatraM hi madhyAGgasamAzritAnAM jvarAtIsArAdInAM zamanArthamiti 4 'jaMgole 'tti viSaghAtakriyA'bhidhAyakaM jaGgolaM- agadaM tattanaM taddhi sarpakITalUtAdRSTavinAzArthaM vividhaviSasaMyogopazamanArthaM ceti 5 'bhUyavejja' tti bhUtAnAM nigrahArthA vidyA - zAstraM bhUtavidyA, sA hi devAsuragandharvvayakSarAkSasAdyupasRSTacetasAM zAntikarmmabalikaraNAdibhi - hopazamanArthA 6 ' rasAyaNe' tti rasaH - amRtarasastasyAyanaM - prAptiH rasAyanaM tadvidhayaH - sthApanamAyurmedhAkaraM rogopaharaNasamarthaM ca tadamidhAyakaM tatramapi rasAyanam 7 'vAIkaraNe'tti avAjino vAjinaH karaNaM vAjIkaraNaM - zukravarddhanenAzvasyeva karaNamityarthaH tadabhidhAyakaM zAstram, alpakSINavizuSkareta sAmApyAyanaprasAdopajanananimittaM praharSajananArthaM ceti 8 / 'sivahatthe'tti ArogyakarahastaH 'suhahatthe 'ti zubhahastaH- prazastakaraH sukhahetuhasto vA 'lahuhatthe 'ti dakSahastaH / For Personal & Private Use Only 7 umbara dattA. dhanvantarIbhavaH sU0 28 // 75 //
Page #87
--------------------------------------------------------------------------
________________ GAR LOCIRSCIEOSAROGRECORN aMteure ya annesiM ca bahUNarAIsara jAva satthavAhANaM annesiM ca bahuNaM dubbalANa ya 1 gilANANa ya2 vAhiyANa ya rogiyANa ya aNAhANa ya saNAhANa yasamaNANa yamAhaNANa ya bhikkhAgANa ya karoDiyANa ya kappaDiyANa ya AurANa ya appegatiyANaM macchamaMsAiM uvadaMseti appe0 kacchapamaMsAI appe0 gAhAmaM appe0 magarama0 a0 suMsumAramaM0 appe0 ayamaMsAiM evaM elArojjhasuyaramigasasayagomaMsamahisamaMsAiM appe0 tittaramaMsAI appe0 vaha kalAva0 kapota0 kukkuDa0mayUra0 annesiMca bahUNaM jalayarathalayarakhahayaramAdINaM maMsAI uvadaMseti appaNAviya NaM se dhannaMtarIvije tehiM bahUhiM macchamaMsehi ya jAva mayUramaMsehi ya annehi ya bahUhiM jalayarathalayara-I 1 'rAIsara' ityatra yAvatkaraNAt 'talavaramADaMbiyakoDuMbiyaseTThI ti dRzyaM, 'dubbalANa yatti kRzAnAM hInabalAnAM vA 'gilANANa ya'tti kSINaharSANAM zokajanitapIDAnAmityarthaH 'vAhiyANa yatti vyAdhiH-cirasthAyI kuSThAdirUpaH sa saMjAto yeSAM te vyAthitA | vyathitA vA-uSNAdibhirabhibhUtA atasteSAM 'rogiyANa'ti saMjAtAcirasthAyijvarAdidoSANAM, keSAmevaMvidhAnAm ? ityAha-'saNAhANa ya'tti sakhAminAm 'aNAhANa yatti niHsvAminAM 'samaNANa yatti gairikAdInAM 'bhikkhagANa yatti tadnyeSAM 'karoDiyANa yatti kApAlikAnAm 'AurANati cikitsAyA aviSayabhUtAnAm 'appegaiyANaM macchamaMsAI uvaisati' ityetasya vAkyasyAnusAreNAretanAni vAkyAni UhyAni, matsyAH kacchapA pAhAH makarAH suMsumArAH ajAH elakAH rojjhAH zUkarAH mRgAH zazakAH gAvaH mahiSAH tittirAH vartakAH lAvakAH kapotAH kurkuTAH mayUrAzca pratItAH / OUR AREA SPAISAGOPAG For Personal & Private Use Only
Page #88
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke 7 umbara zruta01 dattA.dhanvantarIbhavaH sU0 28 // 76 // AGRECREGA khahayaramaMsehi ya sollehi ya talehi ya bhijehiM suraM ca 6 AsAemANe visAemANe viharati / tate NaM se dhannaMtarI vije eyakamme subahuM pAvaM kammaM samajiNittA battIsaM vAsasayAI paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA chaDIe puDhavIe ukkoseNaM bAvIsasAgarovamA0 uvavaNNe / tate NaM gaMgadattA bhAriyA jAyaNiM duyA yAvi hotthA jAyA jAyA dAragA vinighAyamAvajaMti, tate NaM tIse gaMgadattAe satthavAhIe annayA 4kayAI pubvarattAvarattakAlasamayaMsi kuTuMbajAgariyaM jAgaramA0 ayaM anbhasthie. samuppanne-evaM khalu ahaM sAgaradatteNaM satthavAheNaM saddhiM yahUI vAsAiM urAlAI maNussagAI bhogabhogAI bhuMjamANI viharAmi, No ceva NaM ahaM dAragaM vA dAriyaM vA payAmi, taM dhaNNAo NaM tAo ammayAo sapunnAo kayatthAo kayalakkhadUNAo suladdhe NaM tAsiM ammayANaM mANussae jammajIviyaphale jAsiM manne niyagakucchisaMbhUgAI thaNaduddhaluddha gAI mahurasamullAvagAiM mammaNaM payaMpiyAI thaNamUlakakkhadesabhAgaM atisaramANagAti muddhagAI puNo ya komalakamalovamehi ya hatthehiM giNheUNa ucchaMgaM nivesiyAti diti samullAvae sumahure puNo 2 maMjulappabha 1 'manne'tti ahamevaM manye 'niyagakucchisaMbhUtAIti nijApatyAnItyarthaH, stanadugdhe lubdhakAni yAni tAni tathA, madhurasamullA|pakAni-manmanaprajalpitAni stanamUlAt kakSAdezabhAgamabhisaranti mugdhakAnIti, punazca komalaM yatkamalaM tenopamA yayostau tathA tAbhyAM hastAbhyAM gRhItvA utsaGganivezitAni dadati samullApakAn sumadhurAn zabdataH punaH punarma julaprabhaNitAn-ma julAni-komalAni prabhaNitAni-bhaNanArambhA yeSu te tathA tAn , R CASSA // 76 // dain Education International For Personal & Private Use Only
Page #89
--------------------------------------------------------------------------
________________ anu. 15 Nite, ahaM NaM adhannA apunnA akayapunnA etto egamavi na pattA, taM seyaM khalu mama kalle jAva jalate sAgaradattaM satthavAhaM ApucchittA subahuM puSkavatthagaMdha mallAlaMkAraM gahAya bahumittaNAiNiyagasayaNasaMbaMdhiparijana mahilAhiM saddhiM pADalasaMDAo NagarAo paDinikkhamittA bahiyA jeNeva uMbaradattassa jakkhassa jakkhAyataNe teNeva | uvAgacchai uvAgacchittA tattha NaM uMbaradattassa jakkhassa mahArihaM puSphaJcaNaM kareittA jANupAyavaDiyAe oyAvittae - jati NaM ahaM devANuppiyA ! dAragaM vA dAriyaM vA payAmi to NaM ahaM tunbhaM jAyaM ca dAyaM ca bhAyaM ca akkhayaNihiM ca aNuvahassAmittikahu ovAiyaM ovAiNittae, evaM saMpehei 2 tA kallaM jAva jalate jeNeva sAgaradante satthavAhe teNeva uvAgacchati 2 ttA sAgaradattaM satyavAhaM evaM vayAsI - evaM khalu ahaM devANu 1 'apunna'tti avidyamAnapuNyA yataH 'akayapunna'tti avihitapuNyA athavA 'apunna'tti apUrNamanorathatvAt 'etto 'ti eteSAM bAlakaceSTitAnAm ' egayaramavi' ekataramapi - anyataradapIti, 'kalaM' ityatra yAvatkaraNAt 'pAuppabhAyAe rayaNIe phuDuppala kamalakomalummilie ahapaMDure pabhAe' ityAdi dRzyam 'uTTie sahassarassimi diNayare teyasA jalate' ityetadantaM, tatra prAduH prabhAtAyAM - prakAzena prabhAtAyAM phulaM vikasitaM yadutpalaM - padmaM tasya kamalasya ca - hariNasya komalaM - akaThoram unmIlitaM-dalAnAM nayanayozvonmeSo yatra tattathA tatra, zeSaM vyaktam / 2 'jAyaM ca'tti yAgaM pUjAM yAtrAM vA 'dAyaM ca' dAnaM 'bhAyaM ca' lAbhasyAMzam 'akkhayaNihiM ca'tti devabhANDAgAram 'aNuvahissAmi'tti vRddhiM neSyAmi, 'itikahu' evaM kRtvA 'ovAiyaM'ti upayAcitam / For Personal & Private Use Only %%%%%%%%%% brary.org
Page #90
--------------------------------------------------------------------------
________________ // 77 // vipAke piyA ! tumbhehiM saddhiM jAva na pattA, taM icchAmi NaM devANuppiyA! tunbhehiM agbhaNuNNAyA jAva uvAiNizruta0 1 1 tae, tae NaM se sAgaradatte gaMgadattaM bhAriyaM evaM vayAsI-mamaMpiNaM devANu esa ceva maNorahe, kahaM NaM * tumaM dAragaM vA dAriyaM vA payAejasi ?, gaMgadattAe bhAriyAe eyamahaM aNujANati, tate NaM sA gaMgadattA bhAriyA sAgaradattasatthavAheNaM eyamahaM anbhaNunnAyA samANI subahuM puppha jAva mahilAhiM saddhiM sayAo gihAo paDinikkhamai paDinikkhamaittA pADalasaMDaM nagaraM majjhaMmajjheNaM niggacchati 2 jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchati 2 pukkhariNIe tIre subahuM pupphavatthagaMdhamallAlaMkAraM uvaNeti 2 pukkhariNIM ogAheti 2 jalamajjaNaM kareti 2 jalakIDaM karemANI vhAyA kayakouyamaMgalapAyacchittA ullagapaDasADiyA pukkhariNIo pacuttarati 2taM puSka0 giNhati 2 jeNeva uMbaradattassa jakkhassa jakkhAyayaNe teNeva uvAgacchati 2 uMbaradattassa jakkhassa Aloe paNAmaM kareti 2 lomahatthaM parAmusati 2 uMbaradattaM jakkhaM lomahattheNaM pamajjati 2 dagadhArAe abhokkheti 2 pahala0 gAyalaTThI olUheti 2 seyAtiM vatthAiM pariheti maharihaM pupphAruhaNaM vatthAruhaNaM mallAruhaNaM gaMdhAruhaNaM cunnAruhaNaM kareti 2 dhUvaM Dahati jANupAyavaDiyA evaM vayati - jai NaM ahaM devANu 1 'uvAiNittae'tti upayAcitumiti, 'kayakouya maMgala'tti kautukAni - maSIpuNDrakAdIni maGgalAni - dadhyakSatAdIni 'ullapaDasADiya'tti paTa:- prAvaraNaM sATako - nivasanaM 'pamhala'tti 'pamhalasukumAlagaMdhakA sAiyAe gAyalaTThI olUhaiti draSTavyam ' evaM vatti evaM vayAsItyarthaH / For Personal & Private Use Only 7 umbaradattAdhya. umbaradatta prAguttara bhavAH sU0 28 // 77 //
Page #91
--------------------------------------------------------------------------
________________ SALAMAUSAMROCCASSAUR piyA! dAragaM vAdAriyaM vA payAmi te NaM jAva uvAtiNati 2ttA jAmeva disi pAunbhUyA tAmeva disaM paDi-da gyaa| tate NaM se dhannaMtarI vije tAo narayAo aNaMtaraM uvvahittA iheva jaMbuddIve 2 pADalasaMDe nagare gaMgadattAe bhAriyAe kuJchisi puttattAe uvavanne, tate NaM tIse gaMgadattAe bhAriyAe tiNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM ayameyArUve dohale pAunbhUte-dhannAo NaM tAo jAva phale jAo NaM viulaM asaNaM pANaM khAima sAimaM uvakkhaDAti 2 bahahiM jAva parivuDAo taM vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM suraM ca 6 puSpha jAva gahAya pADalasaMDaM nagaraM majjhaMmajjheNaM paDinikkhamai paDinikkhamittA jeNeva pukkhariNI teNeva uvAgacchati teNeva uvAgacchittA pukkharaNI ogAhiMti pahAtA jAva pAyacchittAo taM vipulaM asaNaM pANaM khAima sAimaM bahahiM mittaNAi jAva saddhiM AsAdeMti dohalaM viNayaMti, evaM saMpehei 2 kallaM jAva jalaMte jeNeva sAgaradatte satthavAhe teNeva uvAgacchati 2 sAgaradattaM satyavAhaM evaM vayAsI-dhannAo NaM tAo jAva viNeti taM icchAmi NaM jAva viNittae, tate NaM se sAgaradatte satthavAhe gaMgadattAe bhAriyAe eyamaDhe aNujANati, tate NaM sA gaMgadattA sAgaradatteNaM satthavAheNaM abbhaNunnAyA samANI vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM uvakkhaDAveti taM vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM suraM ca 6 subahuM puppha0 parigiNhAvei bahUhiM jAva pahAyA kayabalikammA jeNeva uMbaradattassa jakkhAyayaNe jAva dhRvaM Dahai jeNeva pukkharaNI teNeva uvAgacchati, tate NaM tAto mitta jAva mahilAo gaMgadattaM satthavAhaM savvAlaMkAravibhUsiyaM kareMti, tate NaM sA gaMgadattA bhA For Personal & Private Use Only
Page #92
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 78 // riyA tAhi mittanAIhiM annAhiM bahUhiM NagaramahilAhiM saddhiM taM vipulaM asaNaM pANaM khAimaM sAimaM suraM ca 6 7umbaradohalaM viNeti 2 jAmeva disiM pAunbhUtA tAmeva disiM paDigayA, sA gaMgadattA satthavAhI pasatthadohalA taM dattAdhya. ganbhaM suhaMmuheNaM parivahati, tate NaM sA gaMgadattA bhAriyA NavaNhaM mAsANaM bahupaDipunnANaM jAva payAyA Thii013 umbaradatta. yA jAva jamhA NaM ime dArae uMbaradattassa jakkhassa uvavAtiyaladdhate taM hoU NaM dArae uMbaradatte nAmeNaM, prAguttaratatate NaM se uMbaradatte dArae paMcadhAtipariggahie parivaDDai, tate NaM se sAgaradatte satthavAhe jahA vijayamitte bhavAH jAva kAlamAse kAlaM kiccA, gaMgadattAvi, uMbaradatte nicchuDhe jahA ujjhiyate, tate NaM tassa uMbaradattassa dAra sU028 yassa annayA kayAvi sarIragaMsi jamagasamagameva solasa rogAyaMkA pAunbhUyA, taMjahA-sAse khAse jAva koDhe, tate NaM se uMbaradatte dArae solasahiM rogAyaMkehiM abhibhUe samANe saDiyahatthaM jAva viharati, evaM khalu goyamA! uMbaradatte purA porANANaM jAva pacaNunbhavamANe viharati, tate NaM se uMbaradatte dArae kAlamAse 8 kAlaM kiccA kahiM gacchihiti kahiM uvavajihiti?, goyamA! uMbaradatte dArae bAvattari vAsAiM paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyattAe uvavanne saMsAro taheva jAva puDhavI, tato hatthiNAure gare kukkuDattAe paJcAyAyAhiti godvivahie taheva hathiNAure Nagare sehikulaMsi uvavajihiti bohi sohamme kappe mahAvidehe vAse sijjhihiti nikkhevo||(suu028) saMttamaM ajjhayaNaM sammattaM // 7 // // 78 // 1 saptamAdhyayanasya vivaraNaM baradattAkhyasya // 7 // CACACANAGAR Jan Education International For Personal & Private Use Only
Page #93
--------------------------------------------------------------------------
________________ // atha nandivardhanAkhyaM aSTamamadhyayanam // AGUSTUSGARLOS CASO4% athASTame kiJcillikhyate jai NaM bhaMte! aTThamassa ukkhevo, evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM sama0 soriyapuraM NagaraM soriyavaDeMsagaM| ujANaM soriyo jakkho soriyadatto rAyA, tassa NaM soriyapurassa garassa bahiyA uttarapuracchime disIbhAge ettha NaM ege macchaMdhavADae hotthA, tattha NaM samuddadatte nAmaM macchaMdhe parivasati ahammie jAva duppaDiyANaMde, tassa NaM samuddadattassa samuddadattA nAma bhAriyA hotthA ahINa. paMceMdiyasarIre, tassa NaM samuddadattassa putte samuddadattAbhAriyAe attae soriyadatte nAmaM dArae hotthA, ahINa, teNaM kAleNaM teNaM sama0 sAmI samosaDhe jAva parisA paDigayA, teNaM kAleNaM teNaM sama0 jeTe sIse jAva soriyapure Nagare uccanIyamajjhimakulAiM ahApajjattaM samudANaM gahAya soriyapurAo nagarAo paDinikkhamati, tassa macchaMdhapADagassa adUrasAmaMteNaM vIIvayamANe mahatimahAliyAe maNussaparisAe majjhagayaM pAsati egaM purisaM sukkaM bhukkhaM nimmaMsaM aDhicammAvaNaddhaM kiDikiDIbhUyaM NIlasADagaNiyacchaM macchakaMTaeNaM galae aNulaggeNaM kaTThAI kaluNAI 1 'macchaMdhe'tti mtsybndhH| For Personal & Private Use Only
Page #94
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta0 1 // 79 // visarAI kuvemANaM abhikkhaNaM abhikkhaNaM pUyakavale ya ruhirakavale ya kimikavale ya vammamANaM pAsati, ime ajjhathie 5 purA porANANaM jAva viharati, evaM saMpeheti jeNeva samaNe bhagavaM jAva pugvabhavapucchA jAva vAgaraNaM, evaM khalu goyamA ! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse naMdipure nAmaM nagare hotthA mitte rAyA, tassa NaM mittassa ranno sirIe nAmaM mahANasie hotthA ahammie jAva duSpaDiyANaMde, tassa NaM sirIyassa mahANasiyassa bahave macchiyA ya vAguriyA ya sAuNiyA ya dinnabhati0 kallAkallaM bahave sahamacchA ya jAva paDAgAtipaDAge ya ae ya jAva mahise ya tittire ya jAva mayUre ya jIviyAo vavaroveMti sirIyassa mahANasiyassa uvarNeti, anne ya se bahave tittirA ya jAva mayUrA ya paMjaraMsi saMniruddhA ciTThati, anne ya bahave purise dinnabhati0 te bahave tittire ya jAva mayUre ya jIviyAo caiva niSpakkheti sirIyassa mahANasiyassa uvarNeti, tate NaM se sirIe mahANasie bahUNaM jalayarathalayarakhahayarANaM maMsAI 1 'sahamacchA' ityatra yAvatkaraNAt 'khavallamacchA vijjhiDimacchA halimacchA' ityAdi 'laMbhaNamacchA paDAgA' ityetadantaM dRzyaM, matsyabhedAzcaite rUDhigamyAH / 'ae ya aha' yAvatkaraNAt 'elae ya rojjhe ya sUyare ya mige ya' iti dRzyam / 'tittire ya' ityatra yAva- 4 // 79 // tkaraNAt 'vaTTae ya lAvae ya kukuDe ya' iti dRzyam / 8 nandivardhanAdhya. nandivardha naprAgutta rabhavAH sU0 29 For Personal & Private Use Only
Page #95
--------------------------------------------------------------------------
________________ AMERASES kappaNIyakappiyAiM kareMti, taMjahA-saNhakhaMDiyANi ya vaTTa0 dIha0 rahassa.himapakkANi ya jammaghamma(vega)mAruyapakkANi ya kAlANi ya heraMgANi ya mahiTTANiya AmalarasiyANi ya mudiyA. kaviTTa dAlimarasiyA0 maccharasi0 taliyANi ya bhajiya0 solliya0 uvakkhaDAveMti anne ya bahave maccharase ya eNejarase ya tittirarase ya jAva mayUrarase ya annaM viulaM hariyasAgaM uvakkhaDAveMti 2ttA mittassa ranno bhoyaNamaMDavaMsi bhoyaNavelAe uvaNeti appaNAvi ya NaM se sirie mahANasite tesiM ca bahahiM jAva ja. tha0 kha0 sehiM ca rasatehi ya hariyasAgehi ya sollehi ya talehi ya bhijehi ya suraM ca 6 AsAemANe 4 viharati, tate NaM se sirie mahANasite eyakamme0 subahuM pAvakammaM samajiNittA tettIsaM vAsasayAI paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM 1 'saNhakhaMDiyANi ya' sUkSmakhaNDIkRtAni 'vaTTatti vRttakhaNDitAni ca 'dIha'tti dIrghakhaNDitAni ca 'rahassa'tti hasvakha|NDitAni ca / 'himapakkANi yatti zItapakkAni 'jammapakkAni vegapakkANi yatti rUDhigamyaM, 'mAruyapakkANi yatti vAyupakAni 'kAta lANi yatti heraMgANi yatti rUDhigamyaM, 'mahihANi yatti takrasaMsRSTAni 'AmalarasiyANi ya' AmalakarasasaMsRSTAni 'muddiyAra siyANi ya'tti mRdvIkArasasaMsRSTAni evaM kapittharasikAni dADimarasikAni maccharasikAni talitAni-tailAdinA'nau saMskRtAni 'bha6 jiyANi yatti agninA bhraSTAni 'solliyANi yatti zUle pakkAni 'maccharasae'tti matsyamAMsarasasya sambandhino rasAn 'eNijjarasa e yatti mRgamAMsarasAn 'tittira'tti tittarasatkarasAn yAvatkaraNAt 'vaTTayarasae ya lAvayarasae ya' ityAdi dRzyaM, 'hariyasAgaM'ti patrazAkaM 'ja'ityasyAyamarthaH-jalayaramaMsehiM thalayaramaMsehiM khayaramaMsehiM 'taliM bhaji ca' ayamarthaH-'taliehiM bhajiehiM / For Personal & Private Use Only
Page #96
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 kicA chaTThIe puDhavIe uvvnno|tte NaM sA samuddadattA bhAriyA niMdU yAvi hotthA jAyA 2 dAragA viNihAya-18 8 nandimAvajaMti jaha gaMgadattAe ciMtA ApucchaNA uvAtiyaM dohalA jAva dAragaM payAtA, jAva jamhA NaM amhaM| vardhanAdhya. ime dArae soriyassa jakkhassa uvAiyaladdhe tamhA NaM hou amhaM dArae soriyadatte nAmeNaM, tae NaM se sori- nandivardha. yadatte dArae paMcadhAi jAva ummukkabAlabhAve viNNayapariNayamitte jovvaNa hotthA, tate NaM se samuhadatte naprAguttaannayA kayAI kAladhammuNA saMjutte, tate NaM se soriyadatte bahahiM mittaNAi0 royamANe samuddadattassa NIha- rabhavAH . raNaM kareMti loiyamayAiM kiccAI kareMti, annayA kayAI sayameva macchaMdhamahattaragattaM uvasaMpajjittANaM viharati, sU0 29 tae NaM se soriyae dArae macchaMdhe jAte ahammie jAva duppaDiyANaMde, tate NaM tassa soriyamacchaMdhassa bahave purisA dinabhati. kallAkallaM egaTThiyAhiM jauNAmahAnadI ogAhiMti pahUhiM dahagAlaNAhi ya dahama 1 ciMta'tti manorathotpattirvAcyA, 'dhaNNAo NaM tAbho ammayAo kayatthAoM' ityAdirUpA yathA gaGgadattAyAH saptamAdhyayanoktAyAH, 'ApucchaNa'tti bharturApRcchA 'taM icchAmi NaM tubbhehiM abbhaNunAyA' ityAdikA, "ovAiyaM ti upayAcitaM vAcyaM, doha| do'pi gaGgadattAyA iva vAcya iti / 'egaThiyAhiMti naubhiH 'dahagalaNehi yetyAdi egaTThiyaM bhareMtItyetadantaM rUDhigamyaM, tathA'pi |kiJcillikhyate-hadagalanaM-hadasya madhye matsyAdigrahaNArtha bhramaNaM jalaniHsAraNaM vA hadamalanaM-idasya madhye pInaHpunyena paribhramaNaM | // 8 // jale vA niHsArite paGkamaInaM thoharAdiprakSepeNa ijalasya vikriyAkaraNaM hadamathanaM-hadajalasya taruzAkhAbhirviloDanaM idavahanaM-khata eva idAjalanirgamaH idapravahaNaM-idajalasya prakRSTaM vahanaM prapaJcapulAdayo matsyabandhanavizeSAH galAni-baDizAni dain Education International For Personal & Private Use Only
Page #97
--------------------------------------------------------------------------
________________ 9A%ARGARHGAAKASGANAGARIKA laNehi ya dahamahaNehiM dahavahaNehiM dahapavahaNehi ya ayaMpulehi ya paMcapulehi ya macchaMdhalehi ya macchapucchehi ya jaMbhAhi ya tisirAhi ya bhisirAhi ya dhisarAhi ya visirAhi ya hillIrihi ya jhillirIhi ya jAlehi ya galehi ya kUDapAsehi ya vakkabaMdhehi ya suttabaMdhaNehi ya vAlabaMdhaNehi ya bahave sohamacche ya jAva paDAgAtipaDAge ya giNhaMti egaTThiyAo nAvA bharaMti kUlaM gAhaMti macchakhalae kareMti AyavaMsi dalayaMti, anne ya se bahave purisA dinnabhaibhattaveyaNA AyavatattaehiM solehi ya talehi ya bhajehi ya rAyamaggaMsi vitti kappemANA viharaMti, appaNAviya NaM se soriyadatte bahUhi saNhamacchehi ya jAva paDAga sollehi ya bhajehi *ya suraM ca 6 AsAemANe 4 viharati, tate NaM tassa soriyadattassa macchaMdhassa annayA kayAiM te macchasolle tale bhaje AhAremANassa macchakaMTae galae lagge Avi hotthA, tae NaM se soriyamacchaMdhe mahayAe veyaNAe abhibhUte samANe koDubiyapurise saddAveti 2 evaM vayAsI-gacchaha NaM tumhe devANuppiyA! soriyapure nagare saMghADaga jAva pahesu ya mahayA 2 saddeNaM ugghosemANA 2 evaM vayaha-evaM khalu devANuppiyA! soriyassa macchakaMTae gale lagge taM jo NaM icchati vijjo vA 6 soriyamacchiyassa macchakaMTayaM galAo niharittate tassa NaM soriya0 viulaM atthasaMpayANaM dalayati, tate NaM te koDaMbiyapurisA jAva ugdhosaMtiM, tae NaM te bahave vijA ya 6imeyArUvaM ugghosaNaM ugghosijamANaM nisAmeti 2 je. soriya0 gehe je0 soriyamacchaMdhe teNeva uvAga 1'vakkabaMdhehi yatti valkabandhanaiH-sUtrabandhanairvAlabandhanaizceti vyaktaM, macchakhalae kareMtitti sthaNDileSu matsyapukhAn kurvanti / ARRRRRRRORAGAR-40 For Personal & Private Use Only
Page #98
--------------------------------------------------------------------------
________________ vardhanAdhya. cchaMti bahahiM uppattiyAhiM 4 buddhIhi ya pariNamamANA vamaNehi ya chaDaNehi ya uvIlaNehi ya kavalaggAhehi ya 8 nandizruta01 salladdharaNehi ya visallakaraNehi ya icchaMti soriyamacchaMdhe macchakaMTayaM galAo nIharittae, no ceva NaM saMcAeMti nIharittae vA visohittae vA, tate NaM bahave vijA ya 6 jAhe no saMcAeMti soriyassa macchakaMTagaM galAo | nandivardhaH . // 81 // nIharittae tAhe saMtA jAva jAmeva disiM pAunbhUyA tAmeva disaM paDigayA, tate NaM se soriya0 maccha0 vija. naprAgutta. paDiyAraniviNNe teNaM dukkheNaM mahayA abhibhUte sukke jAva viharati, evaM khalu goyamA! soriyadatte purA- rabhavAH porANANaM jAva viharati, sorie NaM bhaMte! macchaMdhe io ya kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gacchihiti ? kahiM sU. 29 uvaya0?, goyamA! sattari vAsAiM paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kicA imIse rayaNappabhAe puDhavIe 6 saMsAro taheva puDhavIo hatthiNAure Nagare macchattAe uvavanne, se NaM tato macchiehiM jIviyAo vavarovie 8 tattheva seDhikulaMsi bohiM sohamme kappe mahAvidehe vAse sijjhihiti / nikkhevo // (sU0 29) aTThamaM ajjhayaNaM soriyadattassa sammattaM // 8 // 1 'vamaNehi yatti vamanaM svataH saMbhUtaM 'chaDDuNehi yatti chardanaM ca vAtAdidravyaprayogakRtam , 'uvIlaNehi yatti avapIDanaM, kavalagrAhaH-galakaNTakApanodAya sthUlakavalagrahaNaM mukhavimardanArtha vA daMSTrAdhaH kASThakhaNDadAnaM, zalyoddharaNaM-yaprayogakaH kaNTakoddhAraH vizalyakaraNaM auSadhasAmarthyAditi 'nIharittae'tti niSkAzayituM visohittae'tti pUyAdyapanetum |assttmaadhyynsy vivaraNaM zaurikamAtsyikasya smaaptm||8|| SAASANGANAGAR // 81 / / For Personal & Private Use Only
Page #99
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha bRhaspatidattAkhyaM navamamadhyayanam / occcco atha navame kiJcillikhyate jaiNaM bhaMte! ukkhevo Navamassa, evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rohIDae nAma nagare hotthA riddha0, puDhavIvaDeMsae ujjANe dharaNo jakkho vesamaNadatto rAyA sirI devI pUsanaMdI kumAre juvarAyA, tattha NaM rohIDae nagare datte NAma gAhAvatI parivasati aDDe0 kaNhasirI bhAriyA, tassa NaM dattassa dhUyA kannasirIe attayA devadattA nAma dAriyA hotthA ahINa. jAva ukiTThA uphiTasarIrA, teNaM kAle0 teNaM sama| sAmI samosaDhe jAva parisA niggayA, teNaM kA0 teNaM samaeNaM jeTe aMtevAsI chaTThakkhamaNa taheva jAva rAyamaggaM ogADhe hatthI Ase purise pAsati,tesiM purisANaM majjhagayaM pAsati egaM itthiyaM avauDagavaMdhaNaM ukkhittakannanAsaM jAva sUle bhijamANaM pAsati, ime anbhatthie taheva niggae jAva evaM vayAsI-esA NaM bhaMte! itthiyA puvvabhave kA AsI?, evaM khalu goyamA! teNaM kA. teNaM sa0 iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse supaiTe nAma nagare hotthA riddha0, mahaseNe rAyA, tassa NaM mahAseNassa ranno dhAraNIpAmokkhANaM devIsahassaM orohe yAvi hotthA, tassa NaM mahAseNassa ranno putte dhAraNIe devIe attae sIhaseNe nAmaM kumAre hotthA a 4%ACACANC For Personal & Private Use Only
Page #100
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta0 1 // 82 // hINa0 juvarAyA, tate NaM tassa sIhaseNassa kumArassa ammApiyaro annayA kayAiM paMca pAsAyavarDisayasayAtiM kareMti, abbhuggata0, tae NaM tassa sIhaseNassa kumArassa annayA kayAvi sAmApAmokkhANaM paMcanhaM rAyavarakannagasayANaM egadivase pANiM givhAveMsu paMcasayao dAo, tate NaM se sIhaseNe kumAre sAmApAmokkhAhiM paMcahiM sayAhiM devIhiM saddhiM upiM jAva viharati, tate NaM se mahaseNe rAyA annayA kayAi kAladhammuNA saMjutte nIharaNaM rAyA jAe mehatA, tae NaM se sIhaseNe rAyA sAmAe devIe mucchite 4 avasesAo devIo no ADhAti no parijAnAti aNADhAijamANe apa0 viharati, tate NaM tAsiM egUNagANaM paMcaNhaM devIsayANaM egUNAI paMcamA [dhAI]sayAI imIse kahAe laddhaTThAI samANAI evaM khalu sAmI ! sIhaseNe rAyA sAmAe devIe mucchie 4 amhaM dhUyAo no ADhAyaMti no parijAnaMti aNA0 apa0 viharati, taM seyaM khalu amhaM sAmaM devIM aggipaogeNa vA visappaogeNa vA satyappaogeNa vA jIviyAto vavarovittae, 1 'abbhuggaya'tti idamevam - 'abbhuggayamUsiyapahasie ceva' abhyudgatocchritAni - atyantocAni prahasitAni ca - hasitumAra - bdhAni cetyarthaH, 'maNikaNagarayaNacitte' ityAdi, 'egaM ca NaM mahaM bhavaNaM kariti aNegakhaMbhasaya sanniviTTha' mityAdi bhavanavarNakasUtraM dRzyam / 2 'paMcasayao dAo'ti hiraNyakoTisuvarNakoTiprabhRtInAM preSaNakArikAntAnAM padArthAnAM paJcapaJcazatAni siMhasenakumArAya pitarau dattavantAvityarthaH, sa ca pratyekaM svajAyAbhyo dattavAniti / 3 'mahayA' ityanena mahayAhimavaMtamahaMtamalayamaMdarama hiMdusAre' ityAdi rAjavarNako dRzyaH / For Personal & Private Use Only 9 bRhasa tidattAdhya. bRhaspati dattabhavata prAguttara bhavAH sU0 30 // 82 //
Page #101
--------------------------------------------------------------------------
________________ evaM saMpehenti sAmAe devIe aMtarANi ya chihANi ya vivarANi ya paDijAgaramANIo 2 viharaMti, tate NaM sA sAmA devI imIse kahAe laddhaTThA samANI evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! mama paMcaNhaM savattIsayANaM: paMca mAisayAI imIse kahAe laddha0 samA0 annamannaM evaM vayAsI-evaM khalu sIhaseNe jAva paDijAgaramANIo viharaMti, taM na najati NaM mama keNavi kumaraNaNaM mArissatittika bhIyA jeNeva kovaghare teNeva uvAgacchati 2ttA ohaya jAva jhiyAti, tate NaM se sIhaseNe rAyA imIse kahAe laDaDhe samANe jeNeva kovagharae jeNeva sAmA devI teNeva uvAgacchati 2ttA sAmaM deviM oha. jAva pAsati 2ttA evaM vayAsI-kinnaM devANuppiyA! jAva oha.jhiyAsi ?, tate NaM sA sAmA devI sIhaseNeNa raNA evaM vuttA samANA uppheNa opheNIyaM sIhaseNaM rAyaM evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! mama egaNapaMcasavattIsayANaM eguunnpNc[dhaaimaai| 1 'bhIyA jeNa'tti 'bhIyA tatthA jeNeve'tyarthaH / 2 'ohayajAva' iha yAvatkaraNAdidaM dRzyam-ohayamaNasaMkappA bhUmIgayadiTThiyA karatalapalhatyamuhI aTTajmANovagaya'tti / 3 'uppheNauppheNiya'ti sakopoSmavacanaM yathA bhavatItyarthaH / 4 ito'nantaravAkyasvakaikamakSaraM pustakeSUpalabhyate, tazcaivamavagantavyam-evaM khalu sAmI! mamaM egUNagANaM paMcaNhaM savattIsayANaM egaNapaMcamAisayAI imIse kahAe laddhaTThAI savaNayAe annamagnaM saddAveMti annamannaM saddAvettA evaM vayAsI-evaM khalu sIhaseNe rAyA sAmAe devIe mucchie amhaM dhUyAo no ADhAi no pariyANAi aNADhAemANe apariyANamANe vihri| 'jA' iti yAvatkaraNAt , taccedaM dRzyaM-'taM seyaM khalu amha sAmaM devIM aggipaogeNa vA [visappaogeNa vA satthappaogeNa vA jIviyAo vavarovittae, evaM saMpehei saMpehittA mamaM aMtarANi chiddANi paDijAgaramANIoviharaMti,taM na najjai sAmI.! mamaM keNai kumaraNeNaM mArissatittika? bhIyA' yAvatkaraNAt 'tatthA tasiyA ubbiggA ohayamaNasaMkappA bhUmIgayadiTThIyA' ityAdi dRzya, anu.16 dan Education International For Personal & Private Use Only
Page #102
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke 9devadattA. zyAmAyAH Antists mRtiH zvazvAmAraNa sU0 31 ARRIORRRRRRRAKAKAR sayANaM imIse kahAe laddha0 samA0 annamanne saddAveMti 2 evaM vayAsI-evaM khalu sIhaseNe rAyA sAmAe 8| devIe uvari mucchie amhA NaM dhUA No ADhAti jAva aMtarANi a chiddANi. paDijAgaramANIo viha- raMti taM na najjati bhIyA jAva jhiyAmi, tate NaM se sIhaseNe rAyA sAmaM devi evaM vayAsI-mA NaM tuma devANuppiyA! oha. jAva jhiyAisi, ahannaM taha pattihAmi jahA NaM tava Natthi kattovi sarIrassa AbAhe vA pabAhe vA bhavissatittikaTu tAhiM iTAhiM 6 samAseti, tato paDinikkhamati 2ttA koDuMbiyapurise saddAvei 2ttA evaM vayAsI-gacchaha NaM tumbhe devANuppiyA! supaihassa garassa bahiyA egaM mahaM kUDAgArasAlaM kareha aNegakkhaMbhasayasanniviTuM0 pAsA04 kareha 2 mama eyamANattiyaM paJcappiNaha, tate NaM te koDaMbi. yapurisA karayala jAva paDisuNeti 2 supaiTThanagarassa bahiyA pacatthime disIvibhAe egaM mahaM kUDAgArasAlaM jAva kareMti aNegakkhaMbhasa0 pAsA04 jeNeva sIhaseNe rAyA teNeva uvAgacchaMti 2ttA tamANattiyaM pacappiNaMti, tate NaM se sIhaseNe rAyA annayA kayAti egUNagANaM paMcaNhaM devIsayANaM egUNAI paMcamAisayAI AmaMteti, tate NaM tAsiM egaNApaMcadevIsayANaM egaNapaMcamAisayAI sIhaseNeNaM rannA AmaM 1 'ghattihAmi'tti yatiSye 'nasthitti na bhavatyayaM pakSo yaduta 'kattoi'tti kutazcidapi zarIrakasya AbAdhA kA bhaviSyati, tatra AbAdhaH-ISatpIDA prabAdhaH-prakRSTA pIDaiva 'itikaTTa'tti evamabhidhAya / 2'aNegakkhaMbhiya'tti anekastambhazatasanniviSTAmityarthaH, 'pAsA' ityanena 'pAsAIyaM darisaNijaM abhirUvaM paDirUva miti dRzyam / teti, tatesAhaseNe rAyA annAva sIhaseNe yA disI dan Education International For Personal & Private Use Only
Page #103
--------------------------------------------------------------------------
________________ tiyAI samANAtiM savvAlaMkAravibhUsiyAI jahAvibhaveNaM jeNeva supaTTe nagare jeNeva sIhaseNe rAyA teNeva uvAgacchaMti, tate NaM se sIhaseNe rAyA egUNapaMcadevIsayANaM egUNagANaM paMcaNha mAisayANaM kUDAgArasAlaM A vAse dalayati, tate NaM se sIhaseNe rAyA koTuMbiyapurise sahAveti 2ttA evaM vayAsI - gacchaha NaM tumhe devANapiyA ! viulaM asaNaM 4 uvaNeha subahuM pupphavatthagaMdhamallAlaMkAraM ca kUDAgArasAlaM sAharaha ya, tate NaM te koDuMbiyapurisA taheva jAva sAhareMti, tate NaM tAsiM egUNagANaM paMcanhaM devIsayANaM egUNapaMcamAisayAI savvAlaMkAravibhUsiyAI kareMti 2 taM viulaM asaNaM 4 suraM ca 6 AsAemANAI 4 gaMdhavvehi ya nADaehi ya uva | gIyamANAI 2 viharaMti, ta0 se sIha0 rAyA addharattakAlasamayaMsi bahUhiM purisehiM saddhiM saMparivuDe jeNeva kUDAgArasAlA teNeva uvAgacchati 2ttA kUDAgArasAlAe dubArAI piheti kUDAgArasAlAe savvao samaMtA agaNikArya dulayati, tate NaM tAsiM egUNagANaM paMcanhaM devIsayANaM eguNagAI paMca [dhAi ] mAisayAI sIha| raNNA AlIviyAI samANAI royamANAI 3 attANAI asaraNAI kAladhammuNA saMjuttAI, tate NaM se sIhaseNe rAyA eyakamme 4 subahuM pAvakammaM samajjiNittA cottIsaM vAsasayAI paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA chaTThIe puDhavIe ukko seNaM bAvIsasAgarovamAI Thitiesu uvavanne, se NaM tao anaMtaraM ubvaTTittA iheva rohIDae nagare dattassa satthavAhassa kannasirie bhAriyAe kucchisi dAriyattAe uvavanne, tate NaM sA kannasirI navaNhaM mAsANaM jAva dAriyaM payAyA sukumAla surUvaM, tate NaM tI se dAriyAe ammApiyaro ni For Personal & Private Use Only
Page #104
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 84 // vittavArasAhiyAe viulaM asaNaM 4 jAva mittaNAti NAmadhenaM kareMti taM hoU NaM dAriyA devadattA NA- 9 devadattA. meNaM, tae.NaM sA devadattA paMcadhAtIparigahiyA jAva parivaDati, tate NaM sA devadattA dAriyA ummukkabAla zyAmAyAH bhAvA jovvaNeNa rUveNa lAvaNNeNa ya jAva atIva ukkiTThA ukkiTThasarIrA jAyA yAvi hotthA, tate NaM sA deva- sapatnInA dattA dAriyA annayA kayAi pahAyA jAva vibhUsiyA bahUhiM khujAhiM jAva parikkhittA uppi AgAsatalagaMsi mRtiH zvakaNagatiMdUseNaM kIlamANI viharai, imaM ca NaM vesamaNadatte rAyA pahAe jAva vibhUsie AsaM durUhittA |zvAmAraNaM bahUhiM purisehiM saddhiM saMparibuDe AsavAhiNIyAe NijjAyamANe dattassa gAhAvaissa gihassa adUrasAmaMteNaM sU0 31 viivayati, tate NaM se vesamaNe rAyA jAva viivayamANe devadattaM dAriyaM uppiM AgAsatalagaMsi kaNagatiM dUseNa ya kIlamANIM pAsati, devadattAe dAriyAe juvvaNeNa ya lAvaNNaNa ya jAva vimhie koDaMbiyapurise hai saddAveti saddAvettA evaM vayAsI-kassa NaM devANuppiyA! esA dAriyA kiM vA nAmadhejeNaM?, tate NaM te ko DuMbiyapurisA vesamaNarAyaM karayala* evaM vayAsI-esa NaM sAmI! dattassa satthavAhassa dhUA kannasirIe bhAriyAe attayA devadattA nAma dAriyA rUveNa ya jumvaNeNa ya lAvaNNeNa ya ukiTThA ukiTThasarIrA, tate NaM se vesamaNe rAyA AsavAhaNiyAo paDiniyatte samANe abhitarahANijje purise sahAvei abhitarahANijje #purise sahAvettA evaM vayAsI-gacchaha NaM tunbhe devANuppiyA! dattassa dhUyaM kannasirIe bhAriyAe attayaM / KOREACCORROR For Personal & Private Use Only
Page #105
--------------------------------------------------------------------------
________________ AAAAAAAA devadattaM dAriyaM pUsaNaMdassa juvaranno bhAriyattAe vareha, jativi sA sayaMrajamukkA, tate NaM te abhitaravANijjA purisA vesamaNeNaM rannA evaM vuttA samANA hahatuTThA karayala jAva paDisuNeti 2NhAyA jAva suddhappAvesAI saMparivuDA jeNeva dattassa gihe teNeva uvAgacchitthA, tate NaM se datte satthavAhe te purise ejamANe pAsati te purise ejamANe pAsittA haTThatuTTha0 AsaNAo abbhuTei AsaNAo anbhuTTittA sattaTThapayAI paJcuggate AsaNeNaM uvanimaMteti 2 te purise Asatthe vIsatthe suhAsaNavaragae evaM vayAsI-saMdisaMtu NaM devANuppiyA! kiM AgamaNappaoyaNaM?, tate NaM te rAyapurisA dattaM satthavAhaM evaM vayAsI-amhe NaM devANu0 tava dhUyaM kaNha|sirIe attayaM devadattaM dAriyaM pUsanaMdissa juvaraNo bhAriyattAte varemo, taM jai NaM jANAsi devA0 juttaM vA pattaM vA salAhaNijaM vA sariso vA saMjogo dijau NaM devadattA bhAriyA pUsaNaMdissa juvaraNo, bhaNa devAguppiyA! kiM dalayAmo sukaM, tate NaM se datte ambhitaradvANije purise evaM vayAsI-evaM ceva NaM devANuppiyA! mama sukaM jannaM vesamaNe rAyA mama dAriyAnimitteNaM aNugiNhati, te ThANejapurise vipuleNaM pupphavasthagaMdhamallAlaMkAreNaM sakkAreti 2 paDivisajjeti, tate NaM te ThANijjapurisA jeNeva vesamaNe rAyA teNeva uvAga 1 jaivi [ya] sA sayaM rajasukatti yadyapi sA khkiiyraajyshulkaa-khkiiyraajylbhyetyrthH| 2 'juttaM vatti saGgavaM 'patta dravatti pAtraM vA 'salAhaNijaM vatti zlAdhyamidaM 'sariso vatti ucitasaMyogo vadhUvarayoH / For Personal & Private Use Only w
Page #106
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 RUAGARAM cchatirattA vesamaNassa ranno eyamaTuMnivedeti, tate NaM se dattegAhAvatI annayA kayAvi sobhaNaMsi tihikaraNa- devadattA. |divasanakkhattamuhuttaMsi vipulaM asaNaM 4 uvakkhaDAvei 2ttA mittanAti0 AmaMteti pahAte jAva pAyacchitte zyAmAyAH suhAsaNavaragate teNaM mitta0 saddhiM saMparivuDe taM viulaM asaNaM 4 AsAemANA 4 viharati jimiyabhuttu- sapatnInAM ttarAgayA. AyaMte 3 taM mittanAiniyaga. viulagaMdhapupphajAvaalaMkAreNaM sakkAreti sa02 devadattaM dAriyaM mRtiHzvapahAyaM vibhUsiyasarIraM purisasahassavAhiNIyaM sIyaM durUhati 2 subahumitta jAva saddhiM saMparibuDA savvai- zvAmAraNaM hIe jAva nAiyaraveNaM rohIDaM nagaraM majhamajjheNaM jeNeva vesamaNaraNNo gihe jeNeva vesamaNe rAyA teNeva u- sU0 31 vAgacchaMti 2ttA karayala jAva vaddhAveMti 2ttA vesamaNassa ranno devadattaM bhAriyaM uvaNeti, tate NaM se vesamaNe rAyA devadattaM dAriyaM uvaNiyaM pAsati uvaNiyaM pAsittA hahatuTTha0 viulaM asaNaM 4 uvakkhaDAveti 2 mitta-18 nAti0 AmaMteti jAva sakAreti 2 pUsaNaMdikumAraM devadattaM ca dAriyaM paTTayaM durUheti 2ttA siyApItehiM kalasehiM majjAveti 2ttA varanevatthAI kareti 2ttA aggihomaM kareti pUsaNaMdIkumAri devadattAe dAriyAte 1 'Ayate'tti AcAnto jalagrahaNAt 'cokkhe'tti cokSaH sikthalepAdyapanayanAt, kimuktaM bhavati ?-'paramasuIbhUe'tti || atyantaM zucIbhUta iti / 2 'hAya' yAvatkaraNAdidaM dRzyaM-'kayabalikammaM kayakouyamaMgalapAyacchittaM savvAlaMkAre'tti / 3 'subuhmitt'| ityatra yAvatkaraNAt 'NiyagasayaNasaMbaMdhiparijaNeNa'tti dRzyam / *MAGARIKAAMKARAN M ADAMSUSM For Personal & Private Use Only
Page #107
--------------------------------------------------------------------------
________________ SUSISAUGS4564546 pANiM giNhAveMti, tate NaM se vesamaNe rAyA pUsanaMdikumArassa devadattaM dAriyaM savvaiDDIe jAva raveNaM mahayA iDDIsakkArasamudaeNaM pANiggahaNaM kAreti devadattAe dAriyAe ammApiyaro mitta jAva pariyaNaM ca viuleNa asaNa 4 vatthagaMdhamallAlaMkAreNa ya sakAreti sammANeti jAva paDivisajjeti, tae NaM se pUsanaMdIkumAre devadattAe saddhiM uppiM pAsAya0 phuTehiM muiMgamatthehiM battIsaM0 uvagijja0 jAva viharati, tate NaM se vesamaNe rAyA annayA kayAI kAladhammuNA saMjutte nIharaNaM jAva rAyA jAte, tae NaM se pUsanaMdI rAyA sirIe devIe mAyabhattite 1 'saviDDie' ityatra yAvatkaraNAdidaM dRzyaM-savvajuIe' sarvadyutyA-AbharaNAdisambandhinyA sarvayuktyA vA uciteSu vastughaTanA-16 lakSaNayA sarvabalena-sarvasainyena sarvasamudAyena-paurAdimIlanena sarvAdareNa-sarvocitakRtyakaraNarUpeNa 'sabavibhUIe' sarvasampadA 'savvavibhUsAe' samastazobhayA 'savvasaMbhameNaM' pramodakRtautsukyena 'sabbapupphagaMdhamallAlaMkAreNa savvatUrasahasaMninAeNaM' sarvatUryazabdAnAM mIlane yaH saMgato nitarAM nAdo-mahAn ghoSastenetyarthaH, alpeSvapi RddhayAdiSu sarvazabdapravRttidRSTA ata Aha-'mahatA iDDIe' mahatA juIe mahatA baleNaM mahatA samudaeNaM mahatA varaturiyajamagasamagapavAieNaM' 'jamagasamaga'tti yugapat , etadeva vizeSeNAha-saMkhapaNavapaDahabherijhallarikharamuhihuDukamuravamuiMgaduMduhinigghosanAiyaraveNaM' tatra zaGkhAdInAM nitarAM ghoSo nirghoSo-mahAprayatnotpAditaH zabdaH nAditaM-dhvanimAtraM etadvayalakSaNo yo ravaH sa tathA teneti / 2 'seyApIehiti rjtsuvrnnmyairityrthH| 3 'sirIe devIe mAyAbhatte yAvi huttha'tti zriyA devyA mAtetibahumAnabuddhyA bhakto mAtRbhaktazcApyabhUta , dain Education International For Personal & Private Use Only
Page #108
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta01 // 86 // yAvi hotthA, kallAkalliM jeNeva sirI devI teNeva uvAgacchati 2ttA sirIe devIe pAyavaDaNaM kareti sayapAgasahassapAgehiM tellehiM abhigAveti ahisuhAte maMsa0 tayA0 cammasuhAe romasuhAe covihAe saMvAhaNAe saMvAhAveti surabhiNA gaMdhavahaeNaM uvAveti tihiM udaehiM majjAveti taMjahA-usiNodaeNaM sIodaeNaM gaMdhodaeNaM, viulaM asaNaM 4 bhoyAveti sirIe devIe NhAtAe jAva pAyacchittAe jimiyabhuttuttarAgayAe tate NaM pacchA pahAti vA bhujati vA urAlAI mANussagAI bhogabhogAI muMjamANe viharati / tate NaM tIse devadattAe devIe annayA kayAi pu~vvarattAvarattakAlasamayaMsi kuDaMbajAgariyaM jAgaramANIi imeyArUve anbhatthie 5 samuppanne-evaM khalu pUsanaMdI rAyA sirIe devIe mAibhatte jAva viharati taM eeNaM vakkheveNaM no saMcAemi ahaM pUsanaMdINA raNA saddhiM urAlAiM0dhuMjamANIe viharittae taM seyaM khalu mama sirIdevIM aggipaogeNa satthala visa0 maMtappaogeNa vA jIviyAo vavarovettae 2 pUsanaMdirannA saddhiM urAlAI bhogabhogAiM bhuMjamANIe viharittae, evaM saMpehei 2ttA sirIe devIe aMtarANi ya 3 paDijAgaramANI 9 devadacA. zyAmAyAH sapatnInAM mRtiH zvazvAmAraNaM sU0 31. kayAi pulvaratAvA sirIpa devIpAe viharitA SAGARMA 1 'kallAkaliM'ti prAtaH prAtaH / 2 'gaMdhavaTTaeNaM'ti gandhacUrNena / 3 'jimiyabhuttuttarAgayAe'tti jemitAyAM-kRtabhojanAyAM tathA bhukttvottaramAgatAyAM svasthAnamiti bhAvArthaH, udArAna-manojJAn bhogAn bhujAno viharati / 4 'puvvarattAvaratte'ti pUrvarAtrApara rAtrakAlasamaye, rAtreH pUrvabhAge pazcAdbhAge vetyarthaH / Jain Education Theatonal For Personal & Private Use Only
Page #109
--------------------------------------------------------------------------
________________ viharati, tate NaM sA sirIdevI annayA kayAvi majAiyA virahiyasayaNijjaMsi suhapasattA jAyA yAvi hotthA, imaM ca NaM devadattA devI jeNeva sirIdevI teNeva uvAgacchati 2ttA sirIdevI majjAiyaM virahitasayaNijjaMsi suhapasuttaM pAsati 2 disAloyaM kareti 2 jeNeva bhattaghare teNeva uvAgacchati 2ttA lohadaMDaM parAmusati 2 lohadaMDaM tAveti tattaM samajoibhUyaM phullakiMsuyasamANaM saMDAsaeNaM gahAya jeNeva sirIdevI teNeva uvAgacchati 2ttA sirIe devIe avANaMsi pakkhiveti, tate NaM sA sirIdevI mahayA 2 saddeNaM ArasittA kAladhammuNA saMjuttA, tate NaM tIse sirIe devIe dAsaceDIo Arasiyasadde socA nisamma jeNeva sirIdevI teNeva uvAgacchaMti devadattaM devIM tato avakkamamANiM pAsaMti 2 jeNeva sirIdevI teNeva uvAgacchati sirIdevIM nippANaM niciTTha jIviyavippajaDhaM pAsaMti 2 hA hA aho akajamitikaDe royamA0 kaMdamA0 vilava0 jeNeva pUsanaMdI rAyA teNeva uvAgacchaMti 2ttA pUsanaMdI rAyaM evaM vayAsI-evaM khalu sAmI! sirIdevI devadattAe devIe akAle ceva jIviyAo vavaroviyA, tate NaM se pUsanaMdI rAyA tAsiM dAsaceDINaM aMtie eyamaDhe socA nisamma mahayA mAtisoeNaM apphuNNe samANe parasuniyatteviva | 1 'majjAiya'tti pItamadyA, 'virahiyasayaNijasi'tti virahite vijanasthAne zayanIyaM tatra / 2 'parAmusaItti gRhNAti / |3 'samajoibhUyaMti samaH-tulyo jyotiSA-agninA bhUto-jAto yaH sa tathA tam / 4 'royamANIo'tti azruvimocanAt , | ihAnyadapi padadvayamadhyeyaM, tadyathA-kaMdamANIo' AkrandazabdaM kurvatyaH "vilavamANIo'tti vilApAn kurvatyaH / CASCORECASCA-CA For Personal & Private Use Only www.jalnelibrary.org
Page #110
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke caMpagavarapAyave dhasatti dharaNItalaMsi savvaMgehiM sannipaDite, tate NaM se pUsanaMdI rAyA muhuttaMtareNa Asatthe 9devadattA. zruta018vIsatthe samANe bahUhiM rAIsara jAva satthavAhehiM mittajAva pariyaNeNa ya saddhiM royamANe 3 sirIe devIe ma-TU zyAmAyAH hayA iDDIe nIharaNaM kareti 2ttA Asurutte 4 devadattaM deviM purisehiM giNhAveti teNaM vihANeNaM vajjhaM ANa- | sapatnInAM // 87 // veti, taM evaM khalu goyamA! devadattA devI purApurANANaM viharati / devadattA NaM bhaMte! devI io kAlamAse mRtiH zvakAlaM kiccA kahiM gamihiti? kahiM uvavajihiti?, goyamA! asIiM vAsAI paramAuyaM pAlaittA kAlamAse zvAmAraNaM kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe NeraiyattAe uvavanne saMsAro vaNassati, tato aNaMtaraM uvvahittA sU031 gaMgapure nagare haMsattAe paJcAyAhiti, se NaM tattha sAuNitehiM vadhie samANe tattheva gaMgapure Nagare seTTikula. bohiM sohamme mahAvidehe vAse sijjhihiti, Nikkhevo (sU0 31) duhavivAgassa navamaM ajjhayaNaMtibemi // 9 // GEISLASEGALASH 1 'Asuruttetti Azu-zIghraM ruptaH-kopena vimohitaH, ihAnyadapi padacatuSkaM dRzya, tadyathA-ruDe'tti uditaroSaH 'kuvie'tti pravRddhakopodayaH 'caMDakkie'tti prakaTitaraudrarUpaH, 'misimisimANe'tti kopAgninA dIpyamAna iva // devadattAyAH 5 navamAdhyayanasya vivaraNaM // 9 // // 87 For Personal & Private Use Only
Page #111
--------------------------------------------------------------------------
________________ atha dazamamumbaradattAkhyamadhyayanam / CAR-%AAAAAAAC atha dazame kiJcillikhyatejati NaM bhaMte! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM dasamassa ukkhevo, evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM vaddhamANapure NAma Nagare hotthA, vijayavaddhamANe ujANe mANibhadde jakkhe vijayamitta rAyA, tattha NaM dhaNadeve nAma satyavAhe hotthA aDDe0, piyaMgunAmabhAriyA aMjU dAriyA jAva sarIrA, samosaraNaM parisA jAva paDigayA, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM jeTTe jAva aDamANe jAva vijayamittassa ranno gihassa asogavaNiyAe adUrasAmaMteNaM vitivayamANe pAsati ega itthiyaM sukaM bhukkhaM nimmaMsaM kiDikiDIbhUyaM aDhicammAvaNaddhaM nIlasADaganiyatthaM kaTThAI kaluNAI visarAI kUvamANaM pAsati 2 ciMtA taheva jAva evaM vayAsI-sA NaM bhaMte! itthiyA puvvabhave ke Asi?, vAgaraNaM, evaM khalu goyamA! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse iMdapure NAmaM Nagare hotthA, tattha NaM iMdadatte rAyA puDhavIsirI nAmaM gaNiyA hotthA vapaNao, tate NaM sA puDhavIsirI gaNiyA iMdapure Nagare bahave rAIsara jAvappabhiyao bahUhiM cunnappaogehi ya jAva AbhiogettA urAlAI mANussagAI bhogabhogAiM bhuMjamANA viharati, sate NaM sA puDhabIsirI For Personal & Private Use Only
Page #112
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta0 1 // 88 // gaNiyA eyakammA 4 subahuM samajjiNittA paNatIsaM vAsasayAI paramAuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA chaTThIe puDhavIe ukkoseNaM NeraiyattAe uvavannA, sA NaM tao anaMtaraM ubvahittA iheva vaddhamANapure nagare dhaNa| devassa satthavAhassa piraMgubhAriyAte kucchisi dAriyattAe uvavannA, tate NaM sA piraMgubhAriyA NavaNhaM mAsANaM dAriyaM payAyA, nAmaM aMjUsirI, sesaM jahA devadattAe / tate NaM se vijae rAyA AsavAha0 jahA vesamaNadatte tahA aMjUM pAsai NavaraM appaNo aTThAe vareti jahA tetalI jAva aMjUe dAriyAte saddhiM uppa jAva viharati, tate NaM tIse aMjUte devIte annayA kayAvi joNisUle pAunbhUte yAvi hotthA, tate NaM vijaye rAyA kohuMbiyapurise sahAveti 2 evaM vayAsI - gacchha NaM devANuppiyA ! vaddhamANe pure Nagare siMghADaga jAva evaM vadaha evaM khalu devANuppiyA ! vijaya0 aMjUe devIe joNisUle pAunbhUte jo NaM ittha vijjo vA 6 jAva ugghoseMti, tate NaM te bahave vijA vA 6 imaM eyArUvaM socA nisamma jeNeva vijae rAyA teNeva uvAgacchaMti 2 ttA aMjUte bahave uppattiyAhiM 4 pariNAmemANA icchaMti aMjUte devIe joNisUlaM uvasAmittate, no saMcAeMti uvasAmittae, tate NaM te bahave vijA ya 6 jAhe no saMcAeMti aMjUdevi0 joNisUlaM uvasAmittate 1 'jahA teyali'tti jJAtAdharmakathAyAM yathA tetalisutanAmA amAtyaH poTTilAmidhAnAM kalAdamUSikAra zreSThisutAmAtmArthaM yAca - yitvA Atmanaiva pariNItavAn evamayamapIti / For Personal & Private Use Only 10 a devya. pUrvapazcA dbhavAH sU0 32 // 88 //
Page #113
--------------------------------------------------------------------------
________________ tAhe saMtA taMtA paritaMtA jAmeva disiM pAunbhUyA tAmeva disiM paDigayA, tate NaM sA aMjadevI tAe veyaNAe abhibhUtA samANA sukkA bhukkhA nimmaMsA kaTThAI kaluNAI visarAI vilavati, evaM khalu goyamA! aMjUdevI purAporANANaM jAva viharati / aMjU NaM bhaMte! devI io kAlamAse kAlaM kiccA kahiM gacchi. hiti? kahiM uvavajihiti?, goyamA! aMjU NaM devI nauI vAsAiM paramAuyaM pAlittA kAlamAse kAlaM kiccA imIse rayaNappabhAe puDhavIe neraiyattAe uvavajihii, evaM saMsAro jahA paDhame tahA neyavvaM jAva vaNassati0, sANaM tato aNaMtaraM uvvahittA savvatobhadde nagare mayUrattAe paJcAyAhiti, seNaM tattha sAuNiehiM vadhie samANe tattheva savvatobhadde nagare seTTikulaMsi puttattAe pacAyAhiti, se NaM tattha ummukkabAlabhAve tahArUvANaM therANaM kevalaM bohiM bujjhihiti pavvajjA sohamme, seNaM tAo devalogAo AukkhaeNaM kahiM gacchihiti? kahiM uvavajihiti?, goyamA! mahAvidehe jahA paDhame jAva sijjhihiha jAva aMtaM kAhiti / evaM khalu jaMbU! |samaNeNaM jAva saMpatteNaM duhavivAgANaM dasamassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannatte, sevaM bhaMte 2|(suu032) duhavivAgo dasasu ajjhayaNesu // paDhamo suyakkhaMdho sammatto // 1 // // ajUsArthavAhasutAyAH dazamAdhyayanasya vivaraNam // 10 // tatsamAptau ca samAptaM prathamazrutaskandhavivaraNamiti // 1 // 64SAHASAA% 20 anu.17 For Personal & Private Use Only
Page #114
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta02 1 subAhadhyayana sU0 33 // 89 // atha biiysuykkhNdho| atha dvitIyazrutaskandhasya prathamAdhyayane kizcillikhyate teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM rAyagihe Nagare guNasile ceie sohamme samosaDhe jaMbU jAva pajUvAsamANe evaM vayAsI-jati NaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM duhavivAgANaM ayamaDhe paNNatte suhavivAgANaM bhaMte ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM ke a pannatte?, tate NaM se sohamme aNagAre jaMbUM aNagAraM evaM vayAsI-evaM khalu jaMbU! samaNeNaM jAva saMpatteNaM suhavivAgANaM dasa ajjhayaNA pannattA, taMjahA-subAhU 1 bhaddanaMdI2 ya, sujAe ya |3 suvAsave 4 / taheva jiNaMdAse 5, dhaNapatI ya 6 mahabbale 7 // 1 // bhaddanaMdI 8 mahaccaMde 9 varadatte 10 / jati NaM bhaMte! samaNeNaM jAva saMpatteNaM suhavivAgANaM dasa ajjhayaNA pannattA paDhamassa NaM bhaMte! ajjhayaNassa suhavivAgANaM jAva saMpatteNaM ke ahe paNNatte?, tate NaM se suhamme aNagAre jaMbUM aNagAraM evaM vayAsI -evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM sama hatthIsIse nAma gare hotthA riddha0, tassa NaM hathisIsassa nagarassa bahiyA uttarapuracchime disIbhAe ettha NaM pupphakaraMDae NAma ujANe hotthA savvouya0, tattha NaM kayavaNamAlapiyassa jakkhassa jakkhAyayaNe hotthA divve0, tattha NaM hathisIse Nagare adINasattU NAmaM rAyA hotthA 1 'sabbouya'tti idamevaM dRzyaM--'savvouyapuSphaphalasamiddhe ramme naMdaNavaNappagAse pAsAIe 4' / 4%AESARGAMANG // 89 // dain Education International For Personal & Private Use Only
Page #115
--------------------------------------------------------------------------
________________ mahatA, tassa NaM adINasattussa ranno dhAraNIpAmokkhA devIsahassaM orohe yAvi hotthA, tate NaM sA dhAraNI devI annayA kayAi taMsi tArisagaMsi vAsagharaMsi sIhaM sumiNe pAsati jahA mehassa jammaNaM tahA bhANiyavvaM jAva subAhukumAre alaM bhogasamatthaM vA jANaMti, ammApiyaro paMca pAsAyavaDiMsagasayAIM karAveMti anbhuggaya0 bhavaNaM evaM jahA mahAbalassa ranno NavaraM pupphacUlApAmokkhANaM paMcanhaM rAyavarakannayasayANaM egadi 1 'taMsi tArisagaMsi vAsabhavaNaMsI'ti tasmin tAdRze - rAjalokocite vAsagRhe ityarthaH / 2 'jahA meghassa jammaNaM' ti jJAtAdharmakathAyAM prathamAdhyayane yathA meghakumArasya janmavaktavyatoktA evamatrApi sA vAcyeti, navaramakAlameghadohadavaktavyatA nAstIha / 'subAhukumAra' iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM - ' bAbattarIkalApaMDie navaMgasuttapaDibohie' navAGgAni - zrotra 2 cakSu 4 rghANa 6 rasanA 7tvag 8 mano 9 lakSaNAni santi suptAni pratibodhitAni yauvanena yasya sa tathA 'aTThArasadesI bhAsAvisArae' ityAdi 'jAva alaM bhogasamatthe jAe yAvi hutthA, tae NaM tassa subAhussa ammApiyaro subAhuM kumAraM vAvattarIkalApaMDiyaM jAva alaM bhogasamatthaM sAhasiyaM viyAlacAriM jANaMti jANittA paJca prAsAdAvataMsakazatAni kArayanti, kiMbhUtAni ? ityAha- 'abbhuggaya'tti 'abbhuggayamUsiyapahasie' ityAdi, 'bhavaNaM'ti ekaM ca bhavanaM kArayaMti, atha prAsAdabhavanayoH kaH prativizeSaH ?, ucyate, prAsAdaH svagatAyAmApekSayA dviguNocchrayaH bhavanaM tvAyAmApekSayA pAdonasamucchrayameveti iha ca prAsAdA vadhUnimittaM bhavanaM ca kumArAya ' evaM jahA mahAbalassa'tti bhavanavarNako vivAhavaktavyatA ca yathA bhagavatyAM mahAbalasyoktA evamasyApi vAcyA, kevalaM tatra kamala zrIpramukhAnAmityuktaM iha puSpacUDApramukhAnAmiti vAcyam, etadeva darzayannAha - 'navara 'mityAdi / For Personal & Private Use Only
Page #116
--------------------------------------------------------------------------
________________ 1 subAha vipAke zruta0 2 baseNaM pANiM giNhAveMti, taheva paMcasatio jAva uppiM pAsAyavaragate phuTa jAva viharati, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM samaNe bhagavaM mahAvIre samosaDhe parisA niggayA adINasattU jahA koNio niggato subAhuvi jahA jamAlI tahA raheNaM niggate jAva dhammo kahio rAyaparisA gayA, tate NaM se subAhakumAre dhyayana sU033 // 9 // LOOSROSADESHOCUSAROKAR 1 taheva'tti yathA mahAbalasyetyarthaH, 'paMcasaio dAo'tti 'paMcasayAI hiranakoDINaM paMcasayAI suvaNNakoDINaM' ityAdi dAnaM vAcyam , iha yAvatkaraNAdevaM dRzyaM--'tae NaM subAhukumAre egamegAe bhAriyAe egamegaM hiraNNakoDiM dalayaI' ityAdi vAcyaM yAvat | 'annaM ca vipulaM dhaNakaNagarayaNamaNimottiyasaMkhasilappavAlamAiyaM dalayati, tae NaM se subAhukumAre'tti, 'uppi pAsAyavaragae' prAsAdava rasya uparisthita ityarthaH, 'phuTTa' iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM-'phuTTamANehiM muiMgamatthaehiM' sphuTadbhirmudaGgamukhapuTairatirabhasAsphAlanAdityarthaH, hai 'varataruNIsaMpauttehiM'varataruNIsaMprayuktaiH 'battIsaibaddhehiM nADaehiM' dvAtriMzadbhirbhaktinibaddhaiH dvAtriMzatpAtranibaddhairityanye 'uvagija mANe uvalAlijamANe mANussae kAmabhoge paJcaNubbhavamANe'tti, 'jahA kUNie'tti yathA aupapAtike koNikarAjo bhagavadvandanAya nirgacchan varNita evamayamapi varNayitavya iti bhAvaH / 'subAhUvi jahA jamAli tahA raheNa niggautti, ayamarthaH-yena bhagavatIvarNitaprakAreNa jamAlI bhagavadbhAgineyo bhagavadvandanAya rathena nirgato'yamapi tenaiva prakAreNa nirgata iti, iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM'samaNassa bhagavao mahAvIrassa chattAicchattaM paDAgAipaDAgaM vijAcAraNe jaMbhae ya deve ovayamANe uppayamANe ya pAsati pAsittA rahAo paJcoruhai 2 tA samaNaM bhagavaM mahAvIraM vaMdai namasai vaMdittA namaMsittA' SAMASASAR 1 // 9 // dan Education Internal For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org
Page #117
--------------------------------------------------------------------------
________________ samaNassa bhagavao0 aMtie dhammaM socA nisamma hetuTTe uTThAe uTTheti jAva evaM vayAsI saddahAmi NaM bhaMte! niggaMthaM pAvayaNaM jahA NaM devANuppiyANaM aMtie bahave rAIsara jAva no khalu ahaNNaM devANuppiyANaM aMtie0 paMcaaNubvaiyaM sattasikkhAvaiyaM gihidhammaM paDivajjAmi, ahAmuhaM mA paDibaMdhaM kareha, tate NaM se subAhU sa maNassa paMcANuvvaiyaM sattasikkhAvaiyaM gihidhammaM paDivajjati 2 tameva0 durUhUti jAmeva0 teNaM kAleNaM teNaM sa0 jeTThe aMtevAsI iMdabhUI jAva evaM vayAsI - aho NaM bhaMte! subAhukumAre iTThe iTTharUve kaMte kaMtarUve pie 2 1 ''ti tuTThe atIva hRSTa: 'uTThAe'tti uThAe uTThei, iha yAvatkaraNAt idaM dRzyaM - 'uTThittA samaNaM bhagavaM mahAvIraM baMdai namasai | vaMdittA namasittA ' saddaddAmi NaM bhaMte! niggaMthaM' ityAdi yatsUtrapustake dRzyate tadvakSyamANavAkyAnusAreNAvagantavyaM, tathAhi - ' saddahA| miNaM bhaMte! niggaMthaM pAvayaNaM pattiyAmi NaM bhaMte ! niggaMthaM pAvayaNaM devANuppiyANaM aMtie bahave rAIsaratalavaramADaM biyakoDuMbiya seTThisatthavAhapahiyao muMDe bhavittA AgArAo aNagAriyaM pavvayaMti no khalu ahaM tahA saMcAemi pavvaittae, ahannaM devANuppiyANaM aMtie paMcANuvvaiyaM sattasiksvAvayaM gihidhammaM paDivajjAmi, ahAsukhaM devANuppiyA ! mA paDibaMdhaM kareha'tti bhagavadvacanaM, 'tameva' idamevaM dRzyaM - ' tameva cAugghaMTaM AsarahaM', 'jAmeva' ityAdi tvevaM dRzyaM 'jAmeva disaM pAubbhUte tAmeva disiM paDigae 'ti / 'iMdabhUI' ityatra yAvatkaraNAt 'nAmaM aNagAre goyamagotteNa' mityAdi dRzyaM, 'iTThe'tti iSyate itISTaH sa ca tatkRtavivakSitakRtyApekSayA'pi syAdityAha - iSTarUpaH iSTasvarUpa ityarthaH iSTaH iSTarUpo vA kAraNavazAdapi syAt ityAha - kAntaH - kamanIyaH kAntarUpaH - kamanIyasvarUpaH, zobhanaH zobhanasvabhAvazcetyarthaH evaMvidhaH kazcit karmadoSAtpareSAM prItiM notpAdayedityata Aha- priya:- premotpAdakaH priyarUpaH - prItakA risvarUpaH evaMvidhazva lokarUDhito'pi svAdityata Aha-manojJaH manasA - antaH saMvedanena zobhanatayA jJAyata iti manojJaH, evaM manojJarUpaH evaMvidhazcaikadA'pi syAdityata Aha For Personal & Private Use Only
Page #118
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta02 maNunne 2 maNAme 2 some 2 subhage 2 piyadaMsaNe surUve, bahujaNassavi ya NaM bhaMte! subAhukumAre iDhe 5 some |1 subAhva4 sAhujaNassavi ya NaM bhaMte! subAhukumAre iDhe iharUve 5 jAva surUve subAhuNA bhaMte ! kumAreNaM hemA eyArUvA dhyayana sU0 33 urAlA mANussariddhI kinnA laddhA kiNNA pattA kiNNA abhisamannAgayA ke vA esa Asi puvvabhave?, evaM khalu goyamA! teNaM kAleNaM teNaM sama0 iheva jaMbuddIve dIve bhArahe vAse hathiNAre NAma gare hotthA riddha0 tattha NaM hathiNAure Nagare sumuhe nAma gAhAvaI parivasai aDDe0, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhammaghosA 1 'maNAme'tti manasA amyate-gamyate punaH punaH saMsmaraNato yaH sa mano'maH, evaM mano'marUpaH, etadeva prapaJcayannAha --'sometti araudraH subhago-vallabhaH 'piyadaMsaNe'tti premajanakAkAraH, kimuktaM bhavati?-surUve'tti zobhanAkAraH susvabhAvazceti, evaMvidhazcaikajanApekSayA'pi syAdityata Aha-'bahujaNassavI'tyAdi, evaMvidhazca prAkRtajanApekSayA'pi syAdityata Aha-'sAhujaNa|ssavI'tyAdi / 2 'imA eyArUba'tti iyaM pratyakSA etadrUpA-upalabhyamAnasvarUpaiva, akRtrimetyarthaH 'kiNNA laddha'tti kena hetunopArjitA, | 'kinnA patta'tti kena hetunA prAptA upArjitA satI prAptimupagatA, 'kiNNA abhisamannAgaya'tti prAptA'pi satI kena hetunA Abhimukhyena sAGgatyena ca upArjanasya ca pazcAdbhogyatAmupagateti / 'ko vA esa Asi puvvabhave' iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM-kinAmae vA kiMvA // 91 // goeNaM kayaraMsi vA gAmaMsi vA sannivesaMsi vA kiM vA duccA kiMvA bhocA kiM vA samAyarittA kassa vA tahArUvassa samaNassa vA mANassa vA aMtite egamavi AyariyaM suvayaNaM socA nisamma subAhuNA kumAreNa imA eyArUvA urAlA mANussiDI laddhA pattA abhisamannAgaya'tti / For Personal & Private Use Only
Page #119
--------------------------------------------------------------------------
________________ NAmaM therA jAMtisaMpannA jAva paMcahiM samaNasaehiM saddhiM saMparivuDA puvvANupuvi caramANA gAmANugAmaM dUijamANA jeNeva hatthiNAure nagare jeNeva sahassabavaNe ujjANe teNeva uvAgacchai 2 ttA ahApaDirUkaM uggahaM uggahittANaM saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANA viharanti, teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM dhammaghosANaM therANaM aMtevAsI sudatte NAmaM aNagAre urAle jAva lesse mAsaMmAseNaM khamamANe viharati, ta0 se sudatte aNagAre mAsakkhamaNapAraNagaMsi paDhamAe porisIe sajjhAyaM kareti jahA goyamasAmI taheva dhammaghose ( sudhamme there Apucchati jAva aDamANe sumuhassa gAhAvatissa gehe aNuppaviTThe, tae NaM se sumuhe gAhAvatI sudattaM aNagAraM ejamANaM pAsati 2 ttA haTTatuTTe AsaNAto abhuTTheti 2 pAyapIDhAo pacoruhati 2 pAuyAto omu yati 2 egasADiyaM uttarAsaMgaM kareti 2 sudattaM aNagAraM sattaTTha payAiM aNugacchati 2 ttA tikkhutto AyA hiNapayAhiNaM karei 2 tA vaMdati NamaMsati 2 jeNeva bhattaghare teNeva uvAgacchati 2ttA sayahattheNaM viuleNaM 1 'jAisaMpannA' iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM - 'kulasaMpannA balasaMpannA evaM viNayaNANadaMsaNacarittalajjAlAghavasaMpannA oyaMsI teyaMsI vaJcaMsI jasaMsI 'tyAdi / 'dUija'tti 'gAmANugAmaM dUijamANA' iti dRzyaM, dravanto - gacchanta ityarthaH / 2 'jahA goyamasAmI' tti dvitIyAdhyayane darzitagautamasvAmibhikSAcaryAnyAyenAyamapi bhikSATanasAmAcArIM prayuGkte ityarthaH / 3 'suhamme there'ti dharmaghoSasthavirAni - tyarthaH, dharmazabdasAmyAcchabdadvayasyApyekArthatvAt, For Personal & Private Use Only
Page #120
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta02 // 92 // 1 subA dhyayanaM sU0 33 SAROGRESUCARSA asaNapANeNaM 4 paMDilAbhessAmIti tuDhe, tate NaM tassa sumuhassa gAhAvaissa teNaM vvasuddheNaM [dAyagasuddheNaM paDigAhagasuddheNaM] tiviheNaM tikaraNasuddheNaM sudatte aNagAre paDilAbhie samANe saMsAre parittIkate maNussAute nibaddhe gehaMsi ya se imAI paMca divAI pAunbhUyAI taM0-vasuhArA vuTTA dasavanne kusume nivAtite celukkheve kae AhayAo devaduMduhIo aMtarAvi ya NaM AkAse aho dAnamaho dAnaM ghuDhe ya hathiNAure siMghADaga jAva pahesu bahujaNo annamannassa evaM Aikkhati 4-dhapaNe NaM devANuppie! sumuhe gAhAvaI 5 [sukayapunne 1 'paDilAbhissAmIti tuTTe' ihedaM draSTavyaM - paDilAmemANevi tuDhe paDilAbhievi tuTTe'tti / 'tassa suhamma(muha)ssa'tti vibha[ktipariNAmAt 'tena suhume(muhe)ne ti draSTavyaM, teneti azanAdidAnena, 'dabbasuddheNaM ti dravyataH zuddhena prAzukAdinetyarthaH, ihAnyadapi [8 | gAhagasuddheNaM dAyagasuddheNaM'ti dRzya, tatra grAhakazuddhaM yatra grahItA cAritraguNayuktaH dAyakazuddhaM tu yatra dAtA audAryAdiguNAnvitaH, ata | evAha-'tiviheNaM ti uktalakSaNaprakAratrayayukteneti 'tikaraNasuddheNaM'ti manovAkAyalakSaNakaraNatrayasya dAyakasambandhino vizuddhatayetyarthaH, 'evaM Aikkhai'tti sAmAnyenAcaSTe, iha cAnyadapi padatrayaM draSTavyam 'evaM bhAsaitti vizeSata AcaSTe 'evaM pannaveti evaM parUveti' etacca pUrvoktarUpapadadvayasyaiva krameNa vyAkhyApanArtha padadvayamavagantavyam , athavA AkhyAtIti tathaiva bhASate tu vyaktavacanaiH prajJApayatIti yuktibhirbodhayati prarUpayati tu bhedataH kathayatIti / 2'dhanne NaM devANuppiyA! suhame(muhe)gAhAvaI' ityatra yAvatkaraNAdidaM dRzya'punne NaM devANuppiyA! sumuhe gAhAvaI evaM kayatthe NaM kayalakkhaNe NaM suddhe NaM suhumassa (muhassa)gAhAvaissa jammajIviyaphale jassa NaM imA eyArUvA urAlA mANussaddhI laddhA pattA abhisamannAgaya'tti taM dhanne NaM devANuppiyA! suhume gAhAvaI evaM kayatthe NaM' ityAdi pUrvapradarzitameveha padapaJcakaM nigamanatayA'vaseyam / AAAAAAC // 9 // dain Education International For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org
Page #121
--------------------------------------------------------------------------
________________ kayalakkhaNe suladdhe NaM maNussajamme sukayattha] jAva taM dhanne NaM devANuppiyA! sumuhe gAhAvaI / tate NaM se & sumuhe gAhAvaI bahaI vAsasatAI AuyaM pAlaittA kAlamAse kAlaM kiccA iheva hathisIse Nagare adINasattussa ranno dhAraNIe devIe kucchisi puttattAe uvavanne, tate NaM sA dhAraNI devI sayaNijaMsi suttajAgarA 2 ohIramANI 2 taheva sIhaM pAsati sesaM taM ceva jAva uppiM pAsAe viharati, taM eyaM khalu goyamA! subAhuNA imA eyArUvA mANussariddhI laddhA pattA abhisamannAgayA, pabhU NaM bhaMte! subAhukumAre devANuppiyANaM aMtie muMDe bhavittA agArAo aNagAriyaM pavvaittae?, haMtA pabhU, tate NaM se bhagavaM goyame samaNaM bhagavaM. vaMdati namaMsati 2 saMjameNaM tavasA appANaM bhAvamANe viharati, tate NaM se samaNe bhagavaM mahAvIre annayA kayAi hatthisIsAoNagarAo puSphagaujANAo kayavaNamAlajakkhAyayaNAo paDiNikkhamati 2ttA bahiyA jaNavayavihAraM viharati, tate NaM se subAhukumAre samaNovAsae jAte abhigayajIvAjIve jAva paDilAbhemANe viharati / tate NaM se subAhukumAre annayA kayAI cAuddasamuddipuNNamAsiNIsu jeNeva posahasAlA teNeva uvAgacchati 2ttA posahasAlaM pamajati 2ttA uccArapAsavaNabhUmi paDilehati 2ttA danbhasaMthAragaM saMtharati 2dabbhasaMthAraM durUhai durUhittA aTThamabhattaM pagiNhai pagiNhettA posahasAlAe posahite aTThamabhattie posahaM| 1 abhigayajIvAjIve' iha yAvatkaraNAt 'uvaladdhapunnapAve' ityAdikam 'ahApaDiggahiehiM tavokammehiM appANaM bhAvemANe | viharaI' etadantaM dRzyam / 2 'cAuddasahamuddipuNNamAsiNIsutti atroddiSTA-amAvAsyA / For Personal & Private Use Only
Page #122
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta02 UCACADGAOSASURGACACA paDijAgaramANe viharati, tae NaM tassa subAhussa kumArassa puvvarattAvarattakAlasamayaMsi dhammajAgariyaM 1 subAhajAgaramANassa imeyArUve anbhatthie 5 dhaNNA NaM te gAmAgaraNagarajAva sannivesA jattha NaM samaNe bhagavaM dhyayanaM mahAvIre jAva viharati, dhannA NaM te rAIsaratalavara je NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie muMDA jAva: sU0 33 pavvayaMti, dhannA NaM te rAIsaratalavara je NaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie paMcANuvvaiyaM jAva gihidhamma paDivajaMti, dhannA NaM te rAIsara jAva jeNaM samaNassa bhagavao mahAvIrassa aMtie dhamma suNeti, taM jati NaM samaNe bhagavaM mahAvIre puvvANupubdhi caramANe gAmANugAmaM dUijjamANe ihamAgacchijA jAva viharijA tate NaM ahaM samaNassa bhagavato aMtie muMDe bhavittA jAva pavvaejjA, tate NaM samaNe bhagavaM mahAvIre subAhussa kumArassa imaM eyArUvaM ajjhatthiyaM jAva viyANittA puvvANupurdiva jAva dUijamANe jeNeva hathisIse Nagare jeNeva pupphagaujANe jeNeva kayavaNamAlapiyassa jakkhassa jakkhAyayaNe teNeva uvAgacchai uvAgacchittA ahApaDirUvaM uggahaM giNhittA saMjameNaM tavasA appANaM bhAvemANe viharati parisA rAyA niggyaa| | 1'gAmAgara' iha yAvatkaraNAt 'nagarakabbaDamaDaMbakheDadoNamuhapaTTaNanigamaAsamasaMvAhasannivesA' iti dRzyam / 2 'rAIsara' 6 ihaivaM dRshyN-'raaiisrtlvrmaaddNbiykodduNbiysetttthistthvaahpmiyo'tti| 3 'muMDA' iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM--'bhavittA agArAo aNagAriyati / 4 'puvvANupubbi' iha yAvatkaraNAdidaM dRzyaM 'caramANe gAmANugAmati / // 93 // Jain Education Inter n al For Personal & Private Use Only
Page #123
--------------------------------------------------------------------------
________________ tate NaM tassa subAhuyassa kumAra0taM mahayA jahA paDhamaMtahA niggao dhammo kahio parisA rAyA paDigayA, tate NaM se subAhukumAre samaNassa bhagavato mahAvIrassa aMtie dhammaM socA nisamma hadvatuTTha jahA mehe tahA hai ammApiyaro Apucchati NikkhamaNAbhiseyo taheva jAva aNagAre jAte IriyAsamie jAva baMbhayArI, tate NaM se subAha aNagAre samaNassa bhagavao mahAvIrassa tahArUvANaM therANaM aMtie sAmAiyamAjhyAiM ekArasa aMgAI ahijjati 2bahUhiM cautthachaTTahama0 tavovihANehiM appANaM bhAvitA bahUI vAsAiM sAmanapariyAgaM pAuNittA mAsiyAe saMlehaNAe appANaM jhUsittA sahi bhattAI aNasaNAe chedittA AloiyapaDikkaMte samAhipatte kAlamAse kAlaM kiccA sohamme kappe devattAe uvavanne, se NaM tato devalogAo AukkhaeNaM bhavakkhaeNaM ThiikkhaeNaM aNaMtaraM cayaM caittA mANussaM viggahaM labhihii 2 kevalaM bohiM bujjhihiti 2 tahArUvANaM gherANaM 1 jahA paDhamati yathehevAdhyayane prathamaM jamAlInidarzanena nirgato'yamuktastathA dvitIyanirgame'yaM nagarAdvinirgata iti vAcyam , ubhayatra samAno varNakagrantha iti bhaavH| 2 'IriyAsamie' ityatra yAvatkaraNAdidaM dRzya-bhAsAsamie 4 evaM maNagutte 3 guttidie | guttatti-guttabaMbhayArI' / 3 'AukkhaeNa'ti AyuHkarmadravyanirjaraNena 'bhavakkhaeNaM'ti devagatibandhanadevagatyAdikarmadravyanirjaraNena 'ThiikkhaeNaM'ti AyuSkAdikamasthitivigamena 'aNaMtaraM cayaM caisatti devasambandhinaM dehaM tyaktvetyarthaH, athavA'nantaraM-AyuHkSayA| dhanantaraM cyavanaM 'caitta'tti cyutvA / For Personal & Private Use Only www.janelibrary.org
Page #124
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta02 // 94 // SAURUCHARSIOCOACCOM aMtie muMDe jAva pavvaissati, se NaM tattha bahUI vAsAiM sAmaNNaM pAuNihii AloiyapaDikate samAhi. 2 bhadranakAlagate saNaMkumAre kappe devattAe uvavanne, se NaM tAo devaloyAo tato mANussaM pavvajA baMbhaloe mANussaMdU ndyAdyadhya. tato mahAsukke tato mANussaM ANate deve tato mANussaM tato AraNe deve tato mANussaM savvaTThasiddhe, se NaM tato aNaMtaraM uvvahitA mahAvidehe vAse jAva aDDAI jahA daDhapainne sijjhihiti, evaM khalu jaMbU ! samaNeNaM jAva saMpatteNaM suhavivAgANaM paDhamassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannatte (sU033) // iti paDhamaM ajjhayaNaM sammattaM // 1 // vitiyassa NaM ukkhevo-evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM usabhapure Nagare thUbhakaraMDaujANe dhanno hai| jakkho dhaNAvaho rAyA sarassaI devI sumiNadaMsaNaM kahaNaM jammaNaM bAlattaNaM kalAo ya juvaNe pANiggahaNaM 4.dAo pAsAda. bhogA ya jahA subAhuyassa navaraM bhaddanaMdI kumAre siridevIpAmokkhANaM paMcasayA sAmIsa mosaraNaM sAvagadhamma puvvabhavapucchA mahAvidehe vAse puMDarIkiNI NagarI vijayate kumAre jugabAhU titthayare paDilAbhie mANussAue nibaddhe ihaM uppanne sesaM jahA subAhuyassa jAva mahAvidehe vAse sijjhihiti bujjhihiti mucihiti parinivvAhiti savvadukkhANamaMtaM karehiti // bitithaM ajjhathaNaM sammattaM // 2 // tacassa // 94 // 1'mahAvidehe' iha yAvatkaraNAt 'vAse jAI imAiM kulAI bhavaMti-ar3AI dittAI aparibhUyAI' ityAdi dRzyamiti // dvitIyazrutaskandhaprathamAdhyayanasya vivaraNaM subAhoH rAjarSeH // 1 // MAGARLOCALCASGRACHA Jain Education international For Personal & Private Use Only
Page #125
--------------------------------------------------------------------------
________________ 4% ukkhevo, vIrapuraM NagaraM maNoramaM ujANaM vIrakaNhamitte rAyA sirI devI sujAe kumAre balasirIpAmokkhA paMcasayakannA sAmIsamosaraNaM putvabhavapucchA usuyAre nayare usabhadatte gAhAvaI pupphadatte aNagAre paDilAbhemagussAue nibaddhe iha uppanne jAva mahAvidehe vAse sijjhihiti|| suhavivAge taiyaM ajjhayaNaM sammattaM // 3 // cotthassa ukkhevo-vijayapuraM NagaraM gaMdaNavaNaM [maNoramaM] ujANaM asogo jakkho vAsavadatte rAyA kaNhA devI suvAsave kumAre bhaddApAmokkhANaM paMcasayA jAva puvvabhave kosaMbI NagarI dhaNapAle rAyA vesamaNabhadde aNagAre paDilAbhite iha jAva siddhe // cotthaM ajjhayaNaM sammattaM // 4 // paMcamassa ukkhevao-sogaMdhiyA garI nIlAsoe ujANe sukAlo jakkho appaDihao rAyA sukannA devI mahacaMde kumAre tassa arahadattA bhAriyA jiNadAso putto titthayarAgamaNaM jiNadAsapubvabhavo majjhamiyA NagarI meharaho rAyA sudhamme lAaNagAre paDilAbhie jAva siddhe // paMcamaM ajjhayaNaM sammattaM // 5 // chaTThassa ukkhevao-kaNagapuraM NagaraM seyAsoyaM ujANaM vIrabhaddo jakkho piyacaMdo rAyA subhaddA devI vesamaNe kumAre juvarAyA sirIdevIpAmokkhA paMcasayA kannA pANiggahaNaM titthayarAgamaNaM dhanavatI juvarAyAputte jAva punvabhavo maNivayA nagarI mitto rAyA saMbhUtivijae aNagAre paDilAbhite jAva siddhe // cha8 ajjhayaNaM sammattaM // 6 // sattamassa ukkhevo, mahApuraM NagaraM rattAsogaM ujANaM rattapAo jakkho bale rAyA subhaddA devI mahabbale kumAre rattavaIpAmokkhAo paMcasayA kannA pANiggahaNaM titthayarAgamaNaM jAva pubvabhavo maNipuraM NagaraM NAgadatte gAhAvatI ASNASA anu. 18 For Personal & Private Use Only
Page #126
--------------------------------------------------------------------------
________________ vipAke zruta02 2 zrutaskaMdhaH sU0 34 OSISESEISESSA iMdapure aNagAre paDilAbhite jAva siddhe // sattamaM ajjhayaNaM sammattaM // 7 // ahamassa ukkhevo-sughosaMNagaraM devaramaNaM ujANaM vIraseNo jakkho anjuNNo rAyA tattavatI devI bhaddanaMdI kumAre sirIdevIpAmokkhA paMcasayA jAva puvvabhave mahAghose Nagare dhammaghose gAhAvatI dhammasIhe aNagAre paDilAbhie jAva siddhe // aTThamaM ajjhayaNaM sammattaM ||8||nnvmss ukkhevo-caMpA NagarI punnabhadde ujjANe punnabhaddo jakkho datte rAyA rattavaI devI mahacaMde kumAre juvarAyA sirikaMtApAmokkhANaM paMcasayA kannA jAva puvvabhavo tigiJchI garI jiyasattU rAyA dhammavIriye aNagAre paDilAbhie jAva siddhe // navamaM ajjhayaNaM sammattaM // 9 // jati NaM dasamassa ukkhevo, evaM khalu jaMbU! teNaM kAleNaM teNaM samaeNaM sAyeyaM NAme Nagare hotthA uttarakuruujANe pAsamio jakkho mittanaMdI rAyA sirikatA devI varadatte kumAre varaseNapAmokkhA NaM paMca devIsayA titthayarAgamaNaM sAvagadhamma puvvabhavo pucchA maNussAue nibaddhe sataduvAre nagare vimalavAhaNe rAyA dhammarucinAmaM aNagAraM ejamANaM pAsati 2 paDilAbhite samANe maNussAute nibaddhe ihaM uppanne sesaM jahA subAhuyassa kumArassa ciMtA jAva pavvajA kappaMtario jAva savvaTThasiddhe tato mahAvidehe jahA daDhapainno jAva sijjhahiti bujjhihiti0 savvadukkhANamaMtaM kareti // evaM khalu jaMbU! samaNeNaM bhagavayA mahAvIreNaM jAva saMpatteNaM suhavivAgANaM dasamassa ajjhayaNassa ayamaDhe pannatte, sevaM bhaMte! sevaM bhNte!| suhavivAgA (sU034) ekkArasamaM aMgaM sammattaM // 10 // namo suyadevayAe-vivAgasuyassa do suyakkhaMdhA duhavivAgo ya suhavivAgo ya, tattha // 95 // For Personal & Private Use Only
Page #127
--------------------------------------------------------------------------
________________ duhavivAge dasa ajjhayaNA ekasaragA dasasu caiva divasesu uddisijaMti, evaM suhavivAgovi, sesaM jahA AyArassa // iti ekkArasamaM aMgaM sammattaM // 11 // granthAnaM 1250 // 1 evamuttarANi navApyanugantavyAnIti // samAptaM vipAkazrutAkhyaikAdazAGgapradezavivaraNaM // ihAnuyoge yadayuktamuktaM, taddhIdhanA drAk parizodhayantu / nopekSaNaM yuktimadatra yena, jinAgame bhaktiparAyaNAnAm // 1 // kRtiriyaM saMvignamunijanapradhAna zrIjinezvarAcAryacaraNakamalacaJcarIkakalpasya zrImadabhayadevAcAryasyeti // granthAnaM 900 // zrIrastu // // iti zrImadabhayadevAcAryavihitavivaraNayutA vipAkadazA gatAH samAptim // For Personal & Private Use Only
Page #128
--------------------------------------------------------------------------
________________ // iti zrImadabhayadevAcAryavihitavivaraNayutA vipAkadazAH gatAH samAptim // R-52R5RRESERSSESIR-SAREER For Personal & Private Use Only