________________
सुधाडीका स्था० ३ ३३ सू० ४५ आलोचनादि कर्तविषयनिरूपणम् भवति, आयतिर्हिता भवति, निभिः रथानैर्मायी मायाँ कृत्वा-आलोचयति यावत् प्रतिधपते, तद्यथा अमायिनः खलु असौ लोकः प्रशस्तो भवति उपपातः प्रशस्तो भवति, आयतिः प्रशरता भवति ।२। त्रिभिः स्थानीयी मायां कृत्वा आलोचयति यावत् प्रतिपचते, तद्यथा-ज्ञानार्थतया, दर्शनार्थतया, चारित्रार्थतया ३ सू०४५॥
टीका-'तीहिं' इत्यादि, सूत्रत्रयं प्रायो व्याख्यात पूर्वम् । नवरम् मायीमायावान् , यद्यपि मायी तथापि लघुकर्मा आलोचनाधङ्गीकारात् , मायां कृत्वा मालोचयति । अयं हि मायी अकृत्यकरणकाल एच, आलोचनादिकाले तु-अमाजानताहै कि भायीका यह लोक गहित होता है, उपपात माहित होताहै, और आयतिगहित होती है । इन अन्य तीन स्थानोंको ले कर माथी माया करके उसकी आलोचना करता है यावत् यथार्ह प्रायश्चित्त करता है । वे तीन स्थान इस प्रकारसे हैं। एक अमाघी का यह लोक प्रशस्त होता है इस ख्यालले, दूसरा उसका उपपात प्रशस्त होता है इस ख्यालसे तथा तीसरा उसकी आयति प्रशस्त होती है तथा इन स्थानों को लेकर मायी माया करके आलोचना करता है यावत् यथार्ह प्रायश्चित करता है इन में एक स्थान है ज्ञान की प्राप्ति करने का, दूसरा स्थान है दर्शन की प्राप्ति करने का और तीसरा स्थान है चारित्र की प्राप्ति करने का। टीकार्थ-यहां मायी शब्दसे लघुकर्मा (हलुकर्मी) यावत् जीव लिया गया है। क्यों कि एसा ही जीच आलोचना आदि को करता है । मायावान् दीर्घ कर्मा जीव नहीं, यह मायी जीव अकृत्य करणकालमें ही मायावान् વિધિઓ કરે છે તે ત્રણ સ્થાને નીચે પ્રમાણે છે-(૧) તે એ વાત સમજે છે કે માયી જીવને આલેક ગહિંત બને છે, (૨) ઉપપાત પણ ગહિંત હોય છે અને આયતિ પણ ગહિંત હોય છે. નીચેના ત્રણ કારણોને લીધે પણ મારી જીવ માયા કરીને તેની આલોચના આદિ કરે છે–(૧) તે એ વાત સમજે છે કે અમાયીનો આલેક પ્રશસ્ત હોય છે, (૨) અમાયીને ઉપપાત પ્રશત હોય છે અને તેની આયતિ પ્રશસ્ત હોય છે. નીચેના ત્રણ કારણોને લીધે પણ માયી જીવ માયા કરીને તેની આલોચના, પ્રતિક્રમણ, ગહ, નિંદા, પ્રાયશ્ચિત્ત આદિ કરે છે--(૧) જ્ઞાનની પ્રાપ્તિ કરવાના હેતુથી, (૨) દર્શનની પ્રાપ્તિ કરવાના હેતુથી અને (૩) ચારિત્રની પ્રાપ્તિ કરવાના હેતુથી
અહીં માયી પદથી લઘુકમ આદિ જીવ ગ્રહણ કરવામાં આવેલ છે. હેલકમ જીવ જ આલેચના આદિ કરે છે, માયાવાન દીર્ઘકમ જીવ આલેના આદિ કરતા નથી. તે માયી જીવ અયકરણુકાળમાં જ માયાવાનું રહે
