________________
स्थानामसूत्र
__ " चत्तारि " इत्यादि स्पष्टम् । नवरम्-एकः-कश्चित् पुरुषः आत्मदम:आत्मानं-स्वं दमयति-दमयन्तं करोतीत्यात्मदमो भवति, किन्तु परदमो-ऽन्यदमको न भवति ?, एवं शेषमङ्गत्रिकेऽपि विवरणमूह्यम् , अत्र परशब्देन शिष्यस्तुरगादिर्वा गृह्यते ।४।।४। सू० ४९॥ पूर्व दम उक्तः, स च गईणीयगर्दातो भवतीति गहीं निरूपयितुमाह
मूलम्-चउबिहा गरहा पण्णत्ता, तं जहा -उवसंपज्जामित्तेगा गरहा १, वितिगिच्छामित्तेगा गरहा २, जं किंचिमिच्छा. मित्तेगा गरहा ३, एवंवि पन्नत्तेगा गरहा ४॥ सू० ५०। ___ छाया-चतुर्विधा गर्दा प्रज्ञप्ता, तयथा-उपसंपये इत्ये का गहीं १, विचि. कित्सामि इत्येका गर्दा २, यत्किञ्चित् मिथ्या मे इत्येका गहाँ ३, एवमपि प्रज्ञप्तका गर्दा ४। मू० ४९ । ___टीका-" चउन्विहा गरहा" इत्यादि-गाँ-गुरुसाक्षिका आत्मनो निन्दा, सा चतुर्विधा प्रज्ञप्ता, तयथा-उपसंपये-गुरुमाश्रयामि स्वदोपं निवेदयितु, गृह्णामि उनका तात्पर्य ऐसा है कि कोई एक पुरुष ऐसा है जो स्वयंको दमवाला करता है, दबाता है, वश में करता है, परशिष्य आदिको नहीं १ इसी तरहसे अवशिष्ट तीन भङ्ग और समझ लेना चाहिये। यहां परशब्दसे शिष्य अथवा तुराग-घोडा आदिका ग्रहण हुवा है ॥ मू० ४९ ॥
दमके विषय में जो कहा गया है सो वह गर्हणीयकी गहाँसे होता है । अत:-अब सूत्रकार गहाँका निरूपण करते हैं।
"चउविवहा गरहा पण्णत्ता" इत्यादि-- टीकार्थ-गहऱ्याचार प्रकारकी होती है, गुरु साक्षिक आत्मनिन्दाका नाम नहीं है । इनमें एक गीं ऐसी होती है जो अपने दोषको निवेदन करने के
ચોથા સૂત્રમાં આત્મદમ આદિ જે ચાર પ્રકારના પુરુષે કહ્યા છે તેનું સ્પષ્ટીકરણ-(૧) કોઈ એક પુરુષ એ હોય છે કે જે પિતાને જ દમે છે, વશમાં રાખે છે, અન્યને દમતે વશમાં રાખતા નથી. એ જ પ્રમાણે બાકીના ત્રણ ભાંગીને ભાવાર્થ પણ જાતે જ સમજી લેવો છે સૂ. ૪૯ છે
પહેલા સૂત્રને અને જે દમનું કથન કર્યું તે ગહણીયની ગડથી જ સંભવી શકે છે. તેથી હવે સૂત્રકાર ગર્વોનું નિરૂપણ કરે છે___ " चउन्विहा गरहा पण्णत्ता" त्यादि
ટીકા–ગર્લી ચાર પ્રકારની કહી છે. ગુરુની સમક્ષ અથવા ગુરુસાક્ષિક આત્મવિન્ડાને ગહ કહે છે. એક ગર્તા એવી હોય છે કે જે આ પ્રકારના આમ
