________________
७७८
स्थानाङ्गयो ____ अत्र नन्दीश्वरी मध्यजम्बूद्वीपापेक्षयाऽष्टमत्वेन पठितः, सोऽयं नन्दीश्वरो द्वीपोऽन्यद्वीपापेक्षया मधुररमणीयत्वेन, उत्सवादिकारणवशादेवानां संमीलनसद्भावेन च वरः श्रेष्ठः । तस्यैवंविधस्य चक्रवालविष्कम्भस्य-चतुरशीति लक्षाधिकनिषष्टयधिकशतकोटि ( १६३८४२०००० ) योजनप्रमाणवलयविस्ता. रस्य, उक्तञ्च तत्प्रमाणम् - वरुणदीप, और वरुण समुद्र ४ । इत्यादि रूपले द्वीप और बीपोंको घेरे हुवे समुद्र हैं। अन्तमें-स्वयम्भूरमण द्वीप और स्वयम्भूरमण समुद्र है । यहाँ ग्यारह द्वीपोंके नाम प्रकट किये गये हैं। पुष्करदीपके बाद क्षीरदीप-क्षीरसमुद्र ५, घृतछीप-वृत्तसमुद्र ६, क्षोदवीप-इक्षु समुद्र ७, नन्दीश्वर बीप-नन्दीश्वर समुद्र ८, अरुणवर बीप-अमणवर समुद्र ९, कुण्डल द्वीप-कुण्डल समुद्र १० और रुचक द्वीप-रुचक समुद्र ११
इस तरहसे द्वीप और समुद्र हैं। सूत्रकारने जो यहां लवण समुद्र और कालोद समुद्र इन दोही समुद्रोंका नाम इस गाथामें प्रकट किया है। उसका कारण ढाई द्वीपमें ये दोही समुद्र हैं, यह समझाने के लिये किया है। यहाँ नन्दीश्वर होप मध्य जम्बूद्वीपकी अपेक्षा आठवां है, इसके साथ जो 'वर' विशेषण दिया गया है, उसका कारण ऐसा है कि यह दीप अन्य बीपोंकी अपेक्षा प्रचुर रूपमें रमणीय है, तथा तीर्थ. करों के जन्म उत्सवादि कारणोंसे यहाँ देवोंका संमिलन होता रहता है। इसका चक्रवाल विस्तार १६३८४००००० एक अरव तिरसठ करोड चौरासी लाख योजनकाहै । कहाभी है " तेसडकोडिसयं" इत्यादिસમુદ્ર છે. ૪. ત્યારબાદ ક્ષીર દ્વીપ અને ક્ષીર સમુદ્ર છે. . ૫. ત્યારબાદ ઘતી અને ઘતસમુદ્ર ૬ સેદ દ્વીપ અને ઈશ્ન સમુદ્ર૭. નહીશ્વર દ્વીપ અને નંદીશ્વર સમુદ્ર ૮ ! અરુણુવર દ્વીપ અને અરુણુવર સસુકા લા કુંડલ દ્વીપ અને કુંડલ સમુદ્ર ૧૦ સુચક દ્વીપ અને રુચક સમુદ્ર છે ૧૧ ઈત્યાદિ રૂપે દ્વીપ અને દ્વિીપને વીંટળાયેલા સમુદ્ર છે, છેવટે સ્વયંભૂરમણ દ્વીપ અને સ્વયંભૂરમણ સમુદ્ર છે.
સૂત્રકારે અહીં ગાથામાં લવણ સમુદ્ર અને કાલેદ સમુદ્ર આ બે સમુદ્રોનાં નામ જ પ્રકટ ર્યા છે તેનું કારણ એ છે કે અઢી દ્વીપમાં એ બે જ સમદ્ર છે. મધ્ય જંબુદ્વીપથી નન્દીશ્વર દ્વીપ આઠમે દ્વીપ છે. તેને જે “વર" વિશેષ લગાડયું છે તેનું કારણ એ છે કે અન્ય દ્વીપો કરતાં આ દ્વીપ ઘાજ રમણીય છે, ઉત્સવાદિ કારણેને લીધે ત્યાં દેવેનું આગમન થતું રહે છે. તેને या वि (परिक) १९७८४००००० (मे २१४, तेस: ४२।७ भने ८४ ५) यानी छ. उद्यं ५ छे , " तेसढे कोडिसयं "त्यादि.
