________________
[ ૨૮ ] પામતી બુદ્ધિ વિગેરે કારણોથી તેમ જ સંસ્કૃત ભાષાના અભ્યાસીએ ઘણી જ અલ્પ સંખ્યામાં દષ્ટિગોચર થતાં હોવાથી તે સંસ્કૃત ભાષાના અનભ્યાસી સામાન્ય છે પણ આ કર્મગ્રંથના વિષયને જાણે, એ ઉદ્દેશથી કર્મગ્રન્થના ભાષાક્તરની પણ અનિવાર્ય જરૂર છે. આ નવ્ય છએ કર્મગ્રન્થ ઉપર પંડિત શ્રીમાન જીવવિજયજી, પંડિતવર્ય શ્રી મતિચન્દ્રજી અને પંડિત શ્રી થશમશિષ્ય પંડિતશ્રીમાન જયસમજીએ વિસ્તૃત બાલાવબેધ રચેલા છે. પંડિત જીવવિજયજીએ રચેલે બાલાવબોધ સરલ તેમ જ બોધપ્રદ હવા સાથે લગભગ દશ હજાર પ્રમાણ યુક્ત છે, બીજે બાલાવબોધ મતિચન્દ્રવિરચિત બાર હજાર પ્રમાણ છે, અને ત્રીજો શ્રીમાન જયસમજીકૃત બાલાવબોધ ૧૭૦૦૦ પ્રમાણ છે. ઉપરના બને બાલાવબોધની અપેક્ષાએ પંડિત
સમજીકૃત બાલાવબેધ સર્વોત્તમ છે એમ તેના અભ્યાસીએને સ્પષ્ટ સમજી શકાય છે. આ બાલાવબોધકારે કેટલીક ગૂઢ બાબતે પણ એવી સ્પષ્ટતા અને સરળતાથી સમજાવી છે કે ભણનાર મંદબુદ્ધિવાળે હોય તે પણ સુગમતાથી સમજી શકે છે. આ કર્મગ્રન્થમાં કેટલીક સૂકમ વિચારણાઓ એવી છે કે તે વિચારણાઓનું વારંવાર પુનરાવર્તન થાય તે જ કાંઈક ખ્યાલમાં આવી શકે. પંડિત શ્રીયમજીએ આવી સૂક્ષમ બાબતોને વારંવાર સ્પષ્ટ કરવામાં, જરા પણ ખામી રાખી નથી. એક જ સૂક્ષ્મ બાબત જુદી જુદી રીતે જુદા જુદા સ્થલેમાં ચચીંને તે વિષયને ખૂબ પુષ્ટ અને સરલ બનાવ્યું છે. જ્યાં જ્યાં અપૂર્વ વિષયે આવ્યા છે ત્યાં ત્યાં બાલાવબેધકત્તઓ આ કર્મ ગ્રન્થની પજ્ઞ ટકાની તેમ જ અન્ય ઉપયુક્ત ગ્રન્થની સાક્ષીઓ આપી ગ્રન્થના આભ્યન્તર સૌન્દર્યમાં વૃદ્ધિ કરી છે.
