________________
૩૧૬
શતકનામાં પંચમ કમગ્રન્થ-વિશેષાર્થ સહિત ઉત્સપિણ અનંત અવસર્પિણી જેટલી છે, તેથી તૈજસપુછપરછ કાળ અનંતગુણ છે, તેથી દારિકપુપરા કાળ, તેથી ઉચ્છવાસ પુપરાવર્તકાળ, તેથી મનઃપુદ્ગલપરા કાળ, તેથી ભાષાપુપરા કાળ, અને તેથી વૈકિયપુપરા કાળ, અનુક્રમે અનંતગુણ અનંત ગુણ જાણે. એક જીવન વ્યતીત થયેલા સૂક્ષ્મદ્રવ્ય૫૦
પરાવનું અ૫હત્વ જે પુદ્ગલપરાવર્તને અલ્પકાળ હોય તે પુદ્ગલપરાવર્તે ઘણું વ્યતીત થયેલાં હોય, તે કારણથી પૂર્વોક્ત કાળના અલ્પબદુત્વથી વિપરીતપણે વ્યતીત પુપરાનું અલ્પબદુત્વ કહેવું. જેથી એક જીવને ભૂતકાળમાં જે અનંત વૈકિયપુપરાવતે થયા તે અલ્પ છે, અને તેથી ભાષાપરાવર્તે અનંતગુણ વ્યતીત થયા, તેથી મનઃ–ઉચવાસ-ઔદા –તૈજસ અને કાશ્મણ એ સર્વે અનુક્રમે અનંતગુણ અનંતગુણ વ્યતીત થયા જાણવા.
દ્રવ્યપુદ્ગલપરાસંબંધી મતાન્તર
કેટલાક પૂર્વાચાર્યો ઉપર કહેલી ૭ વર્ગણાને બદલે ઔદા વ -તૈ૦-કાશ્મણ એ દેહવર્ગણુએ વડે જ બાદર દ્રવ્ય તથા સૂકમ દ્રવ્યપુદ્ગલપરાની ગણત્રી કરે છે. ૮૭
વતર–પૂર્વગાથામાં દ્રવ્યપુદ્ગલપરાવર્તના ૨ ભેદ કેવી રીતે થાય તેનું સ્વરૂપ કહીને હવે ક્ષેત્રાદિ ૩ પુદ્ગલપરાવર્તન બાદર અને સૂક્ષમ એમ બે બે ભેદ કેવી રીતે થાય તેનું સ્વરૂપ આ ગાથામાં દર્શાવે છે–