________________
ક્ષયાપશમભાવ
૩૯૩
તે સઘાતી સ્પર્ધા કાના ઉદયે જીવને મિથ્યાત્વ જ હાય છે, પરન્તુ એ જ સઘાતી સ્પર્ધામાંના કેટલાક સ્પા અધ્યવસાયવિશેષથી અલ્પ સČદ્યાતીરૂપે (-અલ્પ સધાતી દ્વિસ્થાનરસરૂપે ) પરિણમી ઉદયમાં આવે ત્યારે મિત્રોનીયનો લોચ, પરન્તુ કમ પ્રદેશે મિથ્યાત્વના જ હાવાથી નિષ્યાત્વનો પ્રવેશોન્ચ ગણાય છે, છતાં અહીં સવઘાતિ સ્પર્ધા કા દેશધાતીરૂપે પરિણમ્યા નથી માટે મિથ્યાત્વના ક્ષયાપશમ ભાવ ગણાય નહિં.
? મિશ્રમોદનીય—આ મિશ્રમેાહનીયના રસસ્પર્ધા કા દ્વિસ્થાનિક સધાતી છે, પરન્તુ અલ્પ સધાતી છે, તેથી તેના ઉદય વડે મિશ્રસમ્યક્ત્વ રૂપ આત્મગુણ પ્રગટ થાય છે, આ પ્રકૃતિ મિથ્યાત્વનું જ રૂપાન્તર એટલે મિથ્યાત્વના જ પ્રદેશરૂપ હાવાથી મિશ્ર સમ્યક્ત્વ તે મિખ્યાત્વનો પ્રવેશોન્ચ છે, અને મિશ્રમેહનીયના પેાતાના રસોય છે. તથા આ પ્રકૃતિના અલ્પ સČઘાતી રસ બદલાઈ ને જોકે સમ્યક્ત્વમેાહનીયરૂપે દેશઘાતી રસ ઉદયમાં આવી શકે છે, તેથી મિશ્રમેાહનીયના પ્રદેશેાય ગણી શકાય, પરન્તુ આ પ્રકૃતિ સ્વત ંત્ર પ્રકૃતિ ન હેાવાથી ( એટલે રૂપાન્તર–પરિણામાન્તર પ્રકૃતિ હાવાથી ) એના ૧૯૪ પ્રદેશેાદયની મુખ્ય વિવક્ષા થઈ શકતી નથી, તેમ જ મિશ્રને મિથ્યાત્વ તુલ્ય ગણી સમ્યક્ત્વમેહનીયના ઉદયને મિથ્યાત્વને ક્ષાપશમભાવ ગણ્યા છે, પરન્તુ મિશ્રના ક્ષયાપશમભાવ ગણી શકાય એવા છે તેપણ પોતે સ્વતંત્ર પ્રકૃતિ નહાવાથી
૧૯૪. જોકે ક્ષયાપશમ સમ્યકૃત્વની વ્યાખ્યામાં કોઈ કોઈ સ્થળે ચાર અનન્તાનુ ધિ કષાય મિથ્યાત્વ મિશ્ર આદિના પ્રદેશાય અને સમ્યક્ત્વમેહતા વિપાકાય એમ પણ જણાવવામાં આવેલ છે.
