________________
અધ્રુવસત્તાક પ્રકૃતિનુ કારણ
૨૩
૪. આયુષ્ય—અધ્રુવબંધી હાવાથી અને એક ભવમાં અન્તમુહૂત માત્ર એક જ વાર અને એક જ આયુષ્ય અધાતુ હેાવાથી સર્વ જીવને દરેક આયુષ્યની સત્તા ન હેાય માટે ધ્રુવસત્તાક છે. અથવા સ્થાવરાને દેવાયુષ્ય-નરકાયુષ્યની તેમ જ સ` દેવાને નરકાયુષ્યની, ત્રૈવેયક તથા અનુત્તર દેવાને તિય ચાયુષ્યની પણ બંધના અભાવે સત્તા નથી અને અગ્નિવાયુ તથા સાતમી પૃથ્વીના નારકને મનુષ્ય આયુષ્યની સત્તા સર્જંદા હૈાય નહીં', માટે ૪ આયુષ્ય અધવસત્તાક છે.
૬. બિનનામ—સમ્યક્હેતુથી પણ કેટલાક સભ્યષ્ટિષ્ટએ આંધે છે અને કેટલાક નથી બાંધતા, માટે અપ્રવસત્તાક છે.
૭, બારલા અપ્રમત્તચારિત્રના હેતુથી પણ કેટલાક જ સંયમી મનુષ્યે આધે છે, માટે અધ્રુવસત્તાક છે પુનઃ R અવિરતિ પ્રાપ્ત થાય તેા આહારકસસકની ઉદ્દલના પણ ત્યાં અન્ત॰ બાદ અવશ્ય થાય છે અને ઉત્કૃષ્ટથી પક્ષેપમના અસંખ્ય ભાંગ જેટલા કાળે નિઃસત્તાક થાય છે. ૮–૯.
એટલે સ્થાવરમાં ગયેલા જીવાતે તે પ્રકૃતિની સ્થિતિ ક્ષય થયે અસત્તા ચાય છે એમ કહ્યું છે, પરન્તુ સ્થિતિ ક્ષય થવામાં તો સાગરોપમ જેટલે સાળ વ્યતીત થઈ જાય, તેમ જ ઉર્દુલનાનું પણ નિયતપણું રકતું નથી, માટે સ્થિતિને એટલે ઉજ્જનનયા સ્થિતિશ્રયેળ એમ અધ્યાહારથી સમજીએ તો ક`પ્રકૃતિ આદિ ગ્રંથા સાથે ભાવાર્થી મળતો થાય, પછી તત્ત્વ બહુશ્રુતગમ્ય. આ પ્રકાર વૈયિાદિ ૧૧ અને ઉચ્ચત્ર એ ૧૨ પ્રકૃતિઓ માટે સમજવા.
