________________
૪ પ્રકારને શુભાશુભ રસ
૨૧૫
દ્વિસ્થાની રસના પ્રથમ સ્પર્ધકની પહેલી વર્ગણ પણ (રસાણુઓની અપેક્ષાએ) અનંતગુણ હોવાથી ચારે પ્રકારના રસ પરસ્પર અનંતગુણહાનિવૃદ્ધિવાળા છે. ( ૪ પ્રકારને શુભાશુભ રસ
એ જ એક સ્થાનિકાદિ ૪ પ્રકારને રસ શુભ પ્રકૃતિઓને શુભ અને અશુભ પ્રકૃતિઓને અશુભ છે. વાસ્તવિક રીતે એક સ્થાનિકાદિપણમાં શુભ કે અશુભત્વ નથી, પરંતુ પ્રકૃતિઓના શુભાશુભપણને આશ્રયી એક સ્થાનિકાદિ રસ શુભાશુભ ગણી શકાય છે. પુન: પ્રકૃતિની શુભાશુભતા તે વિશેષતઃ શુભાશુભ રસ આશ્રયી છે, જેથી વાસ્તવિક શુભાશુભતા પ્રકૃતિઓના સ્વાભાવિક રસને અંગે છે. ૬૫. - અવતર-પૂર્વગાથામાં કર્મનાં રસની શુભાશુભતા તથા
એકસ્થાની આદિ ભેદ (૪ ભેદ) દશાવીને હવે કર્મને ઉત્કૃષ્ટ રસ કેણુ બાંધે? તે ઉત્કૃષ્ટ સંવંધના સ્વામી આ ૬૬ થી ૬૮ મી ગાથા સુધીમાં કહેવાય છે – तिव्वमिगथावरायव, सुरमिच्छा विगलसुहमनिरयतिगं । तिरिमणुआउ तिरिनरा, तिरिदुगछेवट्ठ सुरनिरया ॥६६॥
જાથાર્થ –ા =એકેન્દ્રિય, સ્થાવર આતપ એ ૩ પ્રકૃતિએને તિવંsઉત્કૃષ્ટરસ મિથ્યાદષ્ટિ દેવે બાંધે છે, વિકેલેન્દ્રિયત્રિક, સૂમત્રિક, નરકત્રિક, તિર્યગાયુ અને મનુષ્પાયુષ્ય એ ૧૧ પ્રકૃતિને ઉત્કૃષ્ટરસ તિર્યંચ અને મનુષ્ય બાંધે છે, તથા તિર્યચકિક અને સેવા સંઘયણ એ ૩ પ્રકૃતિઓને ઉત્કૃષ્ટરસ દેવ તથા નારકે બાંધે છે. ૬૬.