________________
૨૬૫
પુદ્ગલવર્ગણુઓનું સ્વરૂપ
મન: ગ્રહણયોગ્ય વગણુએ મન અગ્રહણગ્ય ઉત્કૃષ્ટવર્ગણાથી એકેક પરમાણુ અધિક અધિક વડે બનેલા અનન્ત અનન્ત સ્કવાળી અનન્ત વર્ગણાઓ મન:
પ્રાગ્ય છે. આ વર્ગણાઓમાંના પુદ્ગલકને જીવ મનરૂપે પરિણાવી ચિંતવનરૂપ ક્રિયા કરે છે.
કામણુ અગ્રહણુ વગણુઓ ઉત્કૃષ્ટ મવર્ગણાથી એકેક અધિક અધિક પરમાણુઓ મળીને બનેલા અનન્ત અનન્ત સ્કંધેવાળી અનન્ત અગ્રહણ વર્ગણાઓ છે. મનપણે પરિણમાવવામાં આ વર્ગણ અધિક સૂક્ષ્મ હેવાથી અને કર્મરૂપે પરિણાવવામાં બાદરપરિણામી હોવાથી નિરૂપગી છે, માટે જીવને સર્વથા અગ્રહણગ્ય છે.
- કામણ વગણુઓ - ઉત્કૃષ્ટ કાર્મણ અગ્રહણવર્ગથી એકેક અધિક અધિક પરમાણુ મળીને બનેલા અનન્ત અનન્ત સક ધેવાળી અનન્ત કામણવર્ગણાઓ છે. આ વર્ગણાઓમાંના પુદ્ગલરકોને જીવ જ્ઞાનાવરણીયદિ ૮ (મૂળ) કર્મરૂપે અથવા ૧૫૮ કર્મ (ના ઉત્તરભેદ) રૂપે પરિણમાવે છે. અર્થાત્ કર્મવસ્તુ તે આ પુદ્ગલસ્કધે જ છે. જ્યાં સુધી આકાશમાં આ સ્કીધે છૂટા છૂટા પડી રહેલા છે ત્યાં સુધી કામણવર્ગણુ-ર્મોચવા કહેવાય, અને એ જ પુદ્ગલકને જીવ જ્યારે પિતાના સંબંધમાં લે છે (ગ્રહણ કરે છે, ત્યારે એ જ પુદ્ગલસ્ક ફર્મ કહેવાય છે. તેમ જ એ ૧૫૮ કર્મને જીવસંબદ્ધ જે પિંડ તેનું સામુદાયિક નામ જર્મન છે. તેથી આ વર્ગણાઓને જીવ કર્મ પણે