________________
મૂળ પ્રકૃતિબંધમાં ૪ બંધસ્થાને
ભૂયસ્કારાદિ બંધને શબ્દાર્થ મૂર એટલે ઘણે અર્થાત્ ચાલુ સંખ્યાથી અધિક સંખ્યા વધે તે ચાર તથા પિતર એટલે ન્યૂન અર્થાત ચાલુ સંખ્યાથી ન્યૂન સંખ્યા વધે તે મતપતવિધ એમાં તા એ પ્રયત્ય છે તથા કથિત એટલે કાયમ બંધ–ચાલુ બંધ અને ભૂયસ્કાર કે અલ્પતર કે અવસ્થિત એ ત્રણમાંના કેઈ પણ ભેદે. ૧ એટલે નહીં વી એટલે કહી શકાય એ વધુ તે અવવધ.
ભૂયસ્કારાદિ બંધનો કાળ ભૂયસ્કાર ૧ સમયને, અલ્પતર ૧ સમયને, અવક્તવ્ય ૧ સમયને અને તે પણ પ્રારંભમાં જ જાણ; તથા અવસ્થિત અનેક સમયને છે અને ભૂયસ્કારાદિકથી ઊપજેલ હવાથી ત્રણ પ્રકારને (૧-૨-૩ પ્રકારને) પણ હોય છે. - મૂળ પ્રકૃતિબંધમાં ૪ બંધસ્થાને ,
આયુષ્યના બંધસમયે અવશ્ય જ્ઞાનાવરણીયાદિ આઠે મૂળપ્રકૃતિ બંધાય પરંતુ ૭-૬ કે ૧ ના બંધમાં આયુષ્ય ન બંધાય માટે આયુષ્યના બંધ વખતે અન્તર્મુહૂર્ત સુધી ૮ મૂળપ્રકૃતિના બંધનું એક બંધસ્થાન ગણાય.
૩૪. ૧ ભૂયસ્કાર બાદ બીજા સમયથી શરૂ થતા, ૨. અલ્પતર બાદ બીજા સમયથી શરૂ થતા અને ૩. અવક્તવ્ય બાદ બીજા સમયથી શરૂ થતા એમ ત્રણ પ્રકારની અપેક્ષાભેદથી સમજવો, અન્યથા સ્વરૂપે તે એક જ પ્રકાર છે. અહીં મધ્યમ અવસ્થિત બંધ બે અથવા ત્રણ પ્રકારના હોય પરંતુ પહેલે અને છેલ્લે અવસ્થિતબંધ તે એકેક પ્રકારને જ હોય છે.