________________
ભાષાંતર
૨૩
અને બહાર ત્રણ ત્રણ વખત પુંછ, ભાજનના મધ્ય ભાગને પુજે. મધ્ય ભાગને પછી પડિલેહવાનાં કારણે કહે છે –ઉંદરે કરેલી રજને ઢગલે, કરોળીઓ, પાણી અને માટી એ વિરાધનાના સ્થાન છે. નવાગામમાં દૂરથી ઉંદર સચિત્ત રજ ખાદીને ઢગલે કરે. સ્નિગ્ધપૃથ્વી હોય તો એળીને ભેદીને હરતનુ (પાણીનાં બિંદુઓ પેસે, ભમરી ઘર કરે, કરેલી આ વિગેરે માત્રામાં લાગે, તેમજ સચિત્તરજ હોય તે ઉપર પુંજવું, હરતનુ હોય તે તે સુકાય નહિં ત્યાં સુધી રહેવું, કરોળીઆ વિગેરેમાં ત્રણ પહેર વિલંબ કરીને પાત્રને તેટલે ભાગ છેદી નાખ, અથવા આખું પાત્ર છેડી દેવું, અને જુની માટીને જલદી કહાડી નાંખવી. પાત્રો પુંજીને બહાર અને અંદર પ્રટન કરવું. કેટલાક તે ત્રણ વાર કરવું એમ કહે છે. પાત્રને જમીનથી ચાર આંગળ માત્ર ઉચે રાખીને પડિલેહવું કે જેથી પડવાને ભય ન રહે. પાત્રોને કાંઠેથી જમણા હાથે લઈને ડાબી તરફ ત્રણ વખત પ્રટન કરે, ત્રણ વખત ભૂમિએ અને ત્રણ વખત તળીએ પ્રફેટન કરે. (આ ગાથા અન્ય મતને દેખાડનારી છે) અત્યારે પાત્ર ભૂમિએ નથી થપાતાં તેમ બધું ન કરવું એમ કહેનારને કહે છે કે –
૪િ ૨૭૮, ગવ ૨૭૧, જય ૨૮૦, રાણા ૨૮૨, દુષમકાળના દેષથી ખીલીએ લગાડતાં પ્રમાદથી ભંગ થાય માટે પાત્રોને સીક્કગ બંધ કર્યા પછી અપ્રમત્તપણે બાકીને વિધિ કર, પણ પાત્રાનું સ્થાપન છેડવાની માફક બધે વિધિ છોડ નહિં, કેમકે તે સ્થાપન જ છેડવાન પૂર્વાચાર્યોએ આચરેલું છે. જેમાં દોષ થાડો હોય અને ગુણ ઘણો હોય એવું જે કાંઈ કાર્ય અપેક્ષાથી ગીતાર્થે આચરે તે બધાઓએ પ્રમાણુ ગણવું. (આ સ્થાને ટીકાકારે માસકલ્પના અવિહારને આપેલે દાખલ કુક્ષિાશક્તિ આદિ કારણથી વિહાર થયે ન હોય તે પણ સચિત્ત અચિત્ત દ્રવ્ય સંબંધી તે વિહાર નહિ કરનારાને હક, બીજા વિહાર કરનારાઓએ કાયમ રાખ એને માટે છે, અથવા તે માસકપથી મહીને નિયત રહેવાનું થાય છતાં મહીનાની અંદર પણ વિહાર કરી શકાય, કેમકે તેવાં બધાં ક્ષેત્રે માસક૯૫ને વિહારના લાયકનાં હાય નહિં, એ જણાવવાને માટે આ દષ્ટાંત છે, કેમકે એમ નહિ હોય તે આજ ગ્રંથમાં માસક૫ને છેડીને બીજે વિહારજ નથી એવું આગળ ૮૯૫ અને ૮૯૬ ગાથામાં જે નિવેદન કરેલું છે તે તદ્દન વિરૂદ્ધ થાય,વળી એમ જે ન હોય તે એકના કાર્યને સર્વને પ્રમાણ કરવાની ભલામણ અહીં હેત નહિ, માટે દુભિક્ષાદિકને અવિહાર કે તેવા ક્ષેત્રને અભાવે થતા માસક૯૫ને ભેદ કેઈએ સકારણ કર્યો હોય તે તે બીજાઓએ પ્રમાણ ગણવે એ જણાવવા માટે જ આ દ્રષ્ટાંત છે.)
આગમનું ઉત્સર્ગ અપવાદમયપણું હેવાથી જિનેશ્વરેએ સર્વથા કાંઈ પણ કરવાનું છે કે નથી જ કરવાનું એવું જણાવેલું નથી. તીર્થંકર મહારાજની તે એ આજ્ઞા છે, કે દરેક કાર્યમાં નિષ્કપટ થવું. તેનું કારણ એ છે કે રેગીપણામાં દવાની માફક જે કાર્યથી દેશે રોકાય અને પ્રથમનાં કર્મોને નાશ થાય છે તે અનુષ્ઠાન કરવાં. હવે ચાલુ પડિલહેણ અધિકારમાં બીજી વાત પણ કહે છે. વિંદિ૨૮૨, ૨૨ ૨૮૨, રિ ૨૮૪, વાણી ૨૮૬, ઉપધિ પડિલેહીને વીટીએ બાંધ અને પાત્રોને રજણથી વીંટીને રાખવાં, નહિં તે ચાર ધાડ વિગેરેમાં વિપત્તિ થાય. તુબદ્ધકાળમાં ઉપધિનું ધરણ અને પાત્રાનું બંધન કરવું, પણ ચેમાસામાં નહિં. ૨જાણું અને
