________________
ભાષાંતર
૮૩
માથી બાધ પામશે એ જે ભાવ ભવન અને બિંબની કરતી વખતે હતું તે ભાવથી ઉપાર્જન કરેલા કર્મોથી ભવાંતરે ભાવચારિત્રની પ્રાપ્ત થાય છે, અને એ ભાવચારિત્ર તેજ શુદ્ધ સંયમ છે. તે તીર્થકરાની આજ્ઞાને લીધે લાયક એવી પ્રવૃત્તિ કરવાથી આ યુદ્ધસંયમ તે ભાવસ્તવ છે, અને તીર્થકરને અંગે બાહા અને અત્યંતર અન્ય સર્વ પદાર્થોથી નિરપેક્ષપણે આજ્ઞાનું કરવું તેજ ઉચિત છે. આ કાર્ય સાધુને છોડીને બીજે મનુષ્ય તીર્થકરના ગુણેનું જ્ઞાન ન હોવાથી તેમજ ચારિત્રમોહનીયના જોરથી સમ્યક્ પ્રકારે કરી શકે જ નહિં. ભાવસ્તવના દુક્કરપણામાં કારણ જણાવે છે
जं ११६२, जोए ११६३, करणाइ ११७४ भोमाई ११६५, ण ११६६ इय २१६७, सोइंदि ११६८, एवं ११६९, एत्य ११७०, एक्को ११७१ जम्हा ११७२, एअं ११७३, जह ११७४, एवं ११७५, आणा ११७६, भावं ११७७, उस्मुत्ता ११७८ इयरा ११७९, गीअत्थो ११८०, गीअस्स ११८१, नय ११८२, ता ११८३, ऊणत्त ११८४, ता ११८५, परम ११८६, विहिआ ११८७, सव्वत्थ ११८८, तह ११८९, एत्तो ११९०,
જે આ અઢારહજાર શીલાંગનું પાલન ભાવસ્તવમાં અત્યંત ભાવપૂર્વક થાય છે તે અઢાર હજાર આવી રીતે: યોગ, કરણ, સંજ્ઞા, ઈદ્રિય, પૃથ્વીકાયઆદિ, અને ક્ષાંતિ આદિરૂપ શ્રમણ ધર્મ એ જે ત્રણ ત્રણ ચાર પાંચ દશ અને દશ ભેદે અનુક્રમે છે, તે સર્વને પરસ્પર ગુણવાથી અઢાર હજાર શીલાંગ બને છે. એ ગઆદિના ત્રણ વગેરે ભેદે અને ગુણકાર સમજાવે છે. મન વિગેરે ત્રણ કણે કહેવાય, અને કરવું કરાવવું આદિ ત્રણગ કહેવાય, આહારઆદિ ચાર સંજ્ઞા ગણવી, શ્રોત્રઆદિ પાંચ ઇતિ ગણવી, પૃથ્વીકાય આદિ પાંચ થાવર અને બે ઇંદ્રિયઆદિ ચાર ત્રસ ભેદ એ નવ જીવ અને અછવ ગણવાથી એ પૃથ્વીકાયાદિ દશ ગણવા અને ક્ષાંતિ આદિ દશ પ્રકારને શ્રવણ ધર્મ ગણવે. એ અઢાર હજાર શીલાંગને ભાવાર્થ નીચે પ્રમાણે
ક્ષાંતિસહિતપણે શ્રોત્રેઢિયના સંવરવાળો, આહાર સંજ્ઞાને છોડનારો છતાં સાધુ મને કરીને પૃથ્વીકાયને આરંભ નજ કરે, એ પહેલું શીલાંગ ગણાય. એવી રીતે માર્દવ આદિ નવને પૃથ્વીકાયની હિંસા છેડવા સાથે સંબંધ જોડવાથી દશ શીલાંગ થાય. અને એવી રીતે થયેલા દશને અપૂકાય વિગેરે નવમાં પણ જેડીએ એટલે નેવું થાય અને બધા મળીને સો થાય. જેમ શ્રોત્રક્રિયે સે ભેટ મળ્યા, તેવી રીતે બાકીની ચક્ષુઆદિ પાંચ ઇઢિયે પણ લઈએ તે પાંચસે થાય. એવી રીતે એક આહારસંજ્ઞાના વેગે જેમ પાંચસો આવ્યા તેમ બધી સંજ્ઞા લઈએ તે બે હજાર થાય. જેમ મને કરીને એ બે હજાર આવ્યા તેમ વચન અને કાયાએ કરીને પણ લઈએ તે છ હજાર થાય. એવી રીતે જેમ કરણે કરીને છ હજાર મળ્યા તેમ કરવાના અને અનુમતિના છ છ હજાર લઈએ એટલે અઢાર હજાર થાય. આ અઢાર હજાર ભાંગામાં બુદ્ધિમાનેએ આ તાવ જાણવું કે એક પણ શીલાંગ શુદ્ધ ત્યારેજ હોય કે બીજા બધા શીલાંગોને સદભાવ હોય. જેમ આત્માને એક પ્રદેશ બીજા અસંખ્યાત પ્રદેશ સહિતજ હોય તેવી રીતે અહિં એક પણ શીલાંગ શેષ શીલાંગોએ સહિતજ સમજવું, અથાત એક પ્રદેશે ઊન એવા આત્માના સર્વ પ્રદેશને જીવન કહેવાય, તેવી રીતે એક પણ શીલાંગ જે ઓછું હોય તે શીલાંગ કહેવાય નહિં. જે માટે એ અઢાર હજાર
