________________
ભાષાંતર
પણ બીજે તુચ્છ છવ એને પાલવા સમર્થ થતું નથી. આજ કારણથી પૂર્વાચાર્યોએ પ્રમાણ યુકતજ (પ્રમાણથી સિદ્ધિ કરવા પૂર્વક) આ આચાર પાલનાર મહાત્માને જ ભાવ સાધુ કહેલો છે. તે પ્રમાણ આ પ્રકારે છે:
सत्यु ११९१, विस ११९२ इअ ११९३ मग्ग ११९४ एवं ११९५ चउ ११९६ इस रम्मि ११९७ ते ११९८, गुत्ती ११९९ जे १२००, जो १२०१, उद्दिष्ट १२०२, अण्णे १२०३ तम्हा १२०४, अलं १२०५ अपरि १२०६, निच्छय १२०७ आरा १२०८
શાસ્ત્રમાં કહેલા ગુણવાળે જ સાધુ કહેવાય, પણ બાકીના શાસ્ત્રોકત ગુણાથી જેઓ રહિત હોય તે સાધુ ન કહેવાય એ અમારી પ્રતિજ્ઞા છે. તે બાકીનાને સાધુ તરીકે ન માનવામાં અગુણત્વ હેતુ જાણ અને ઉલટાપણે સુવર્ણનું દષ્ટાંત જાણવું. વિષનો ઘાત કરવો, રસાયણરૂપ થવું, મંગળ માટે કામ આવવું, નમવાને સવભાવ, દક્ષિણ બાજુએ આવત થવો, ભારેપણું, અદાપણું, અને નહિ કહેવાપણું એ આઠ ગુણ સોનામાં હોય છે. તેવી રીતે સાધુરૂપી સાધ્યમાં પણ અનુક્રમે આઠ ગુણે જણાવતાં કહે છે કે મોહરૂપી વિષનો નાશ કરે, મોક્ષના ઉપદેશરૂપી રસાયણરૂપે, તેજ પરિણામે ગુણથી મંગલાર્થપણું, વિનયવાળાપણુ, ચેગમાર્ગને અનુસરતા હોવાથી દક્ષિણાવર્તપણું, ગભીર હોવાથી ભારેપણું, ક્રોધ રૂ૫ અગ્નિથી નહિ બળવાપણું, અને હંમેશાં શીલભાવવાળા હેવાથી નહિ કહેવાપણું સમજવું, કારણ કે સાધાર્યું ન હોય તો પ્રાયે દષ્ટાંત હોય નહિં, કષ, છે, તાપ અને તાડનારૂપી ચાર કારણે યુદ્ધ જે સુવર્ણ હોય તેજ વિષઘાત અને રસાયણ આદિ આઠ વાળું હાય. સોના૫ દષ્ટાન્તમાં કષઆદિ જણાવીને હવે રાષ્ટ્રતિક તરીકે લીધેલા સાધુઓમાં કષાદિ ચારની ઘટના કહે છે. સાધુમાં પણ વિશિષ્ટલેશ્યા તે કષ, એકાગ્રપણું તે છે, અપકાર કરનાર ઉપર પણ અનુકંપા તે તાપ, અને આપત્તિમાં પણ ચિત્તનું નિશ્ચલપણું તે તાડના, આવા સર્વગુણ સહિત સાચું સોનું હોય, પણ બનાવટી કે માત્ર નામરૂપવાળું એનું હોય તે એવું ન હોય. એવી રીતે ગુણ સહિતને તથા રહિતને સાધુ અને અસાધુ તરીકે જાણવા. જો કે બનાવટી સોનું, સેનાના રંગવાળું કરાય છે, તે પણ બાકીના ગુણે ન હોવાથી તે સોનું ગણાતું નથી. આ સૂત્રમાં સાધુના જે ગુણે કહ્યા છે તે ગુણેથી સહિત ઉત્તમ સોનાની માફક ગુણના નિધાન એવા પુરુષમાં જ સાધુપણું હોય છે. બનાવટી સેનાની માફક વર્ણવાળા છતાં પણ બીજા ગુણે ન હોવાથી જ ગુણરહિત જે સાધુ હોય તે ગોચરી કરવા માત્રથી ભિક્ષુ કહેવાય નહિં આધાકમી એવાં આહારપાણ ભક્ષણ કરે, પૃથ્વીકાયાદિ છકાયની હિંસા કરે, ઘર કરે, જલમાં રહેલા અને પ્રત્યક્ષપણે પીએ તે સાધુ કેમ કહેવાય? (જો કે છકાયની હિંસામાં અખાયની હિંસા આવી ગઈ હતી. પણ કેટલાક શરીરની જરૂરીયાત માટે જલ હોવાથી તેના સચિત્તપણાને અંગે તેટલું બધું લક્ષ્ય નથી રાખતા, તે માટે અથવા દિગંબર જેવા ભાજન નહિં રાખવાના કારણથી પાણીના ત્રણ ઉકાલાને અચિત્તતાનું કારણ ન માનતાં સચિત્ત પાણી વાપરે છે માટે પણ અખાયની વાત જુદારૂપે કહેવી જરૂરી ગણે છે અથવા શ્રીમહાનિશીથમાં સચિત્ત જલના ભાગને સાધુતાના ઘાતકમાં પહેલો નંબર આપ્યો છે માટે પણ અષ્કાયના પાનની વાત જુદી કરી
