________________
ભાષાંતર
૧૧૩
ગુરુમહાત્માઓની જાતીઆદીકે કરીને નિંદા કર, હાંસી કર, તેઓની સેવામાં હાજર ન રહે, તેને અહિત કરનારા થાય, તેમનાં છિદ્ર જુએ, કથંચિત પ્રમાદની ખલના જે ગુરુની થઈ હોય તે લેકની સમક્ષ બેલે, અને તેમનાથી પ્રતિકુળ વર્તન કરે, તે ધમાચાર્યને અવર્ણવાદ કહેવાય માંહમાંહે સહન ન કરતાં દેશાંતરે ચાલ્યા જાય છે. મંદમંદ ચાલે છે, ગુરુને અંગે પણ કઠોર પ્રકૃતિવાળા રહે છે, ક્ષણમાત્ર રાગદ્વેષવાળા થાય છે, ગૃહસ્થ તરફ પ્રેમ દર્શાવે છે, અને સર્વને સંગ્રહ કરે છે, એમ બોલવું તે સાધુને અવર્ણવાદ કહેવાય.
પિતાના સ્વભાવને છુપાવે, બીજાના છતા ગુણે પણ ઢાંકી દે, ચારની માફક સર્વની શંકા કરતે ગૂઢ આચારવાળો હોય તે મારી કહેવાય. એ પાંચ પ્રકારે કિટિબષિકી ભાવના જાણવી. સૌભાગ્યની પ્રાપ્તિ માટે બાલકેને સ્નાન કરાવવું, હેમ કરાવ, મસ્તક ઉપર હાથ ફેરવે, રોગ શમા. વવા લુણ બાળવું, ચોગગર્ભિત ધૂપ કરે, અનાર્ય આદિ વેષે કરવા, ઝાડઆદિને ચલાવવાં, ઉપર દ્રવની શાંતિ માટે ધૂત્કાર કર, કે બંધમંત્રાદિકે બંધન કરવું તે કૌતુકકર્મ ગણાય. રાખ, માટી, કે સૂતર વડે કરીને, મકાન, શરીર કે ભાજનઆદિની રક્ષા કરવી, અથવા અભિગઆદિ કરવાં તે ભૂતિકર્મ કહેવાય. પૂછવું તે પ્રશ્ન, અથવા જે તે અંગુઠામાં, કરઠાએલામાં, ચાટલામાં, તરવારમાં, પાણીમાં કે ભિંતવિગેરેમાં કલ્પવિશેષથી કોપી કે શાંત થઈને જુએ અને તે દ્વારા ઉત્તર મેળવે તે પ્રશ્ન કહેવાય. સવપ્નમાં વિદ્યાએ કહેલું શુભાશુભ નિમિત્ત બીજાને કહે, વંટિકાયક્ષે કહેલું સાંભળી ડેમ્બિ બીજાને શુભાશુભ કહે છે તે પ્રમના પ્રશ્ન કહેવાય. અતીત, વર્તમાન અને અનાગત ભેટે ત્રણ પ્રકારે શુભ અને અશુભનું નિમિત્ત હોય છે. આમાં શુભ અને અથભપણું અધિકરણ થાય કે ન થાય તેની અપેક્ષાએ સમજવું. અર્થાત્ ફલની અપેક્ષાએ નહિ, માનસન્માનને માટે કૌતુકાદિને કરનાર અભિગિકકર્મ બાંધે છે, પણ અહંકાર રહિત શાસનપ્રભાવના માટે અપવાદપદે તે મૈત્કારિક કરે તે આરાધક થાય છે, ને તે દૈતક અતિ કરનારો ઉચગાત્ર બાંધે છે. હંમેશાં કલેશ કરનાર, કલેશ કરીને પ્રશ્ચાતાપ નહિં કરનાર, અપરાધી અને નિરપરાધી બંનેને અંગે ખમાવ્યા છતાં પણ પ્રસન્ન નહિં થનારે જે જીવ તે કલેશી ગણાય છે. જેના પરિણામ આહાર, ઉપાધિ અને શખ્યામાં હંમેશાં લાગેલા રહે છે અને તે આહારદિકને માટેજ સાકાંક્ષપણે તપ અને ઉપધાન કરે છે તે સંતપ્તતપ કહીએ. નિમિત્તના ત્રણ માં એક નિમિત્ત સુખદુઃખાદિએ છ દે છે. તે અભિમાન અને અભિનિવેશથી કહે તે આસુરીભાવના કહે છે. શક્તિમાન છતે પણ પૃથ્વી આદિકાયમાં જવા આવવામાં અત્યંત નિ રહે, અને તેમ કરીને પણ જે પશ્ચાતાપ ન કરે તે નિર્દય કહેવાય. દુઃખથી કંપતા બીજાને દેખીને કઠિન ભાવવાળો પોતે કંપે નહિ તેને વીતરાગોએ નિરનુકંપ કહે છે. પારમાર્થિકન્નાનાદિમય માર્ગને જે દ્રષિત કરનાર, અને વિરૂદ્ધ એવા માર્ગને ઉપદેશ કરનાર એ મનુષ્ય ઉન્માર્ગદેશક પિતાના અને પરના આત્માને અહિતકારી હોય છે. જ્ઞાનાદિ ત્રણ પ્રકારના માર્ગને જે દૂષિત કરે, સ્વભાવે મુખ છતે પણ માર્ગ આચારનારાઓને દૂષિત કરે તે માર્ગgષક કહેવાય. વળી પંડિતમાની પિતાની તર્કશકિતથી જ્ઞાનાદિમાર્ગને દૂષિત કરી, ઉન્માર્ગને પામે તે ભાગવિપ્રતિપન્ન કહેવાય. મતિ વગરને જુદા જુદા જ્ઞાન અને ચારિત્રના લેટેમાં મુંઝાય અથવા બીજાઓની ઘણાપ્રકારની ,
