Book Title: Panchvastu
Author(s): Haribhadrasuri, 
Publisher: Rushabhdevji Keshrimalji Shwetambar Samstha

View full book text
Previous | Next

Page 74
________________ પચવસ્તક અને યથાજાતેપકરણવાળે શિષ્ય કે જેને અનુયોગની અનુજ્ઞા કરવાની છે તે તેમની આગળ ઉભે રહે પછી મુહપત્તિ પડિલેહી, તે મુહપત્તીથી મસ્તકસહિત સમગ્ર કાયાને પૂછ, દ્વાદશ આવર્તવાળું વંદન દઈ પછી સ્વાધ્યાયને સંદેશાવી તે સ્વાધ્યાયને પઠાવવાને આદેશ માંગે, પછી ગુરુએ તે સ્વાધ્યાય પઠાવવાની આજ્ઞા આપી એટલે ગુરુ અને શિષ્ય બંને સઝાય પઠાવે, પછી ગુરૂ નિષદ્યા ઉપર બેસે, અને શિષ્ય સ્વાધ્યાયનું નિવેદન કરે, પછી પણ બંને ઉપગપૂર્વક અનુયેગનું પ્રસ્થાપન કરે. એટલે અનુગના પ્રસ્થાપનને કાઉસ્સગ કરી મુહપત્તિ પડિલેહી પછી વાંદીને શિષ્ય અનુયાગની અનુજ્ઞા માગે. પછી આચાર્યગુરુ અક્ષાને મંત્રીને, વિધિપૂર્વક દેવ વાંદે. અને પછી ઉભા થકા નવકાર અને સંપૂર્ણ નંદીસૂત્ર કહે શિષ્ય પણ મુહપત્તિથી મહેડું ઢાંકીને વિરાગ્યવાળો, ઉપગી અને શુદ્ધ પરિણામવાળો થઈ તે સાંભળે, એવી રીતે નંદીસત્ર કહી ગયા પછી ક્ષમાશમણના હાથે આ સાધુને અનુગની દ્રવ્ય ગુણ પર્યાયે કરીને અનુજ્ઞા કરૂ છું એમ કહે, પછી વંદન કરીને શિષ્ય હિસાવિ માનો એ વિગેરે સામાયિકની વિધિની માફક સાત ખમાસમણુની વિધિ કરે. પણ સમ્યગ ધારણ કર, અને બીજાઓને નિરૂપણ કર એમ આચાર્યગુરૂ કહે શિષ્ય જ્યારે છાપો એમ કહે ત્યારે ત્રણ પ્રદક્ષિણા કરીને ગુરૂ નિષદ્યા ઉપર બેસે અને કાઉસગ્ન કર્યા પછી શિષ્ય પિતાની નિષદ્યાને લઈને ભગવાન અને આચાર્યને ત્રણ પ્રદક્ષિણા કરી, ગુરુને વંદન કરે. પછી ગુરુ પાસે પિતાની નિષદ્યાએ બેસે, ત્યારે ગુરુ મહારાજ પિતાની આચાર્યપરંપરાએ આવેલા મંત્રપદ શિષ્યને કહે, અને સુગંધી ચર્ણવાળી વધતી અક્ષાની ત્રણ મુઠીઓ શિષ્યને દ. મુઠીઓને તે ઉપયોગવાળો શિષ્ય વિધિથી ગ્રહણ કરે. પછી આચાર્ય પોતાની નિષદ્યા એટલે આસનથી ઊકે, તેજ આસને નવા આચાર્ય શિષ્ય બેસે, અને શેષ સાધુ સહિત મૂલ આચાર્ય તે નવા આચાર્યને વંદન કરે. પછી નવા આચાર્ય વ્યાખ્યાન કરે, એથી મૂલઆચાર્ય ગુરુની માગણીથી તેજ મૂલઆચાર્યના આસન ઉપર રહેલ તે શિષ્ય નંદીઆદિક શાસ્ત્રનું શકિત પ્રમાણે વ્યાખ્યાન કરે, અથવા તે પર્ષદા જેવી બાલાદિ પ્રકારની દેખે તેવું વ્યાખ્યાન કરે. આ વિધિમાં આચાર્યના આસન ઉપર શિષ્યનું બેસવું, શિષ્યને મૂલ આચાર્યગુરૂએ વંદન કરવું તે પરસ્પર ગુણની તુલ્યતા જણાવવા માટે હોવાથી બેમાંથી એકેને પણ અાગ્ય કે કર્મબંધ કરાવનાર નથી. પછી સાધુઓ નવીન આચાર્યને વંદન કરે, નવીન આચાર્ય નિષવાથી ઉઠે, મુલઆચાર્ય તે પિતાના મૂલ આસને બેસે અને નવીન આચાર્યની પ્રશંસા કરે. કેટલાક કહે છે કે વ્યાખ્યાનની પહેલાં મૂલઆચાર્ય નવા આચાર્યની પ્રશંસા કરે. પ્રશંસા આવી રીતે કર. તું ધન્ય છે કે જેણે સર્વદુઃખને હરણ કરનાર એવું જિનવચન બરાબર જાયું છે, હવે હંમેશાં હાર આ જિનપ્રવચનને સમ્યગુ ઉપયોગ કરે, નહિંતર સુખશીલપણાથી તું શાસનનો દેવાદાર રહીશ, તેમજ ખરાબ રીતિએ ગુણમય જિનવચનને પ્રયોગ કરે તે જિનપ્રવચનના અપ્રગ કરતાં પણ અત્યંત પાપમય છે, માટે આ જિનવચનને પ્રયોગ કરવાના પ્રયત્નમાં એ પ્રયોગ કરે કે જેથી આ પ્રગથીજ તમને કેવળજ્ઞાન થાય, વળી બીજા પ્રાણુઓના માટે પણ મેહને દૂર કરવા તેમજ સંવેગની તીવ્રતાથી આ જિનપ્રવચનને પ્રયોગ કેવલજ્ઞાનને પરમ હેતુ બને. એવી રીતે પ્રશંસા કરીને અનુગના વિસર્જન માટે આઠ શ્વાસોચ્છવાસન અને આચાર્યો કાઉસ્સગ કરે, શિષ્ય કાલ પડિકમ્મી, તપનું પ્રદાન કરે. પછી

Loading...

Page Navigation
1 ... 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124