________________
ભાષાંતર
પ્રતીતિ કરનારે પદાર્થ ગંભીર અને સુંદર વચનેથી શ્રેતાને નકકી સંવેગ કરે, એવી રીતે આગમ અને હેતુધારાએ, વ્યાખ્યાન કરવું જોઈએ, એથી ઉલટું કરવામાં ઉલટાપણાથીજ દોષો છે, માટે પિતાની પાસે આવેલા શિવેને બુદ્ધિમાન આચાર્ય પર્વોક્ત રીતે જ સમજાવે. એથી ઉલટું કરવામાં કાલનું આલંબન કરાય તે તે સર્વથા શરણભત નથી, કેમકે મંત્રવગરના વિષ વિગેરે આ કાળમાં પણ સુખ દેનારા થતા નથી. કિન્તુ દુઃખને દેનારાજ થાય છે. વ્યાખ્યાનની બાબતમાં જાણી જોઈને બધું પણ ઉલટુ કરાતું હોય તો તે પાપરૂપ જે કાર્ય તે વિષાદિના સરખું જાણવું અને મંત્રમ સૂત્રને વ્યાપાર જાણો, તેટલા માટે દુષમાકાલમાં પણ સાવચેતીથી શકિત પ્રમાણે સૂત્રને આધારે વ્યાખ્યાન કરવાનો ઉદ્યમ કરે છે. હવે તે સત્રના વ્યાખ્યાનને વિધિ જણાવતાં વ્યાખ્યાનને વિધિ આ પ્રમાણે જણાવે છે –
मज्जण १००१, ठाणं १००२, दो १००३, गाव १००४, सव्व १००५, निरा ૧૦૦૬, યદિ ૧૦૦૭, ગુહ ૧૦૦૮, વવાણ ૧૦૦૧, વોડુ ૧૦૧૦, ગ ૧૦૧૧, ગર ૧૦૧૨, ગાલા ૧૦૧૨, ૫ ૧૦૧૪, નિજી ૧૯૧૬, વવ ૧૦૧૧, પત્ય ૧૦૧૭ વ્યાખ્યાન કરવાની ભૂમિનું પ્રમાર્જન કરવું, વ્યાખ્યાન કરનાર ગુરૂદકનું આસન રચવું, સ્થાપનાચાર્ય પધરાવવા, આચાર્યને વંદન કરવું, અનુગ માટે કાઉસ્સગ કરે, અને વ્યાખ્યાન સાંભળ્યા પછી તેને અનુવાદ કરનારે જે જોઇ કહેવાય છે (પર્યાયે લઘુ હોય તે પણ વ્યાખ્યાનનો અનુવાદ કરનાર જે હોય) તેને વંદન કરવું. ઉપર જણાવેલ અનુગ શ્રવણનું કથન સ્પષ્ટપણે સમજાવે છે કે વ્યાખ્યા. નનું સ્થાન પંછને, બે નિષદ્યાઓ તૈયાર કરવી, તેમાં એક નિષદ્યા તે ગુરૂમહારાજને બેસવા માટે, અને બીજી તેનાથી કાંઈક ઉંચી નિષઘા સ્થાપનાચાર્ય માટે. (આ ઉચી નિષવાથી સમવસરણને ઉપલક્ષણ થાય છે) શરીરની વ્યાધિવાળા આચાર્ય માટે ઉચિતસ્થાને ગ્લેમ અને માતાનું ભાજન એમ બે ભાજન રાખવાં. વારં વાર માત્રાની શંકા જેને થતી હોય તેવા આચાર્યું પણ હંમેશાં વ્યાખ્યાન તે કરવું જ જોઈએ, એ આ બે પાત્ર રાખવાની વિધિને ભાવાર્થ છે જેટલાઓ સાંભળે તે બધા ઉપગપૂર્વક મુહપત્તિ પડિલેહીને એકીસાથે ભાવથી ગુરૂને વંદન કરે. પછી અનુયોગના પ્રારંભને માટે સર્વ સાધુઓ કાયોત્સર્ગ કરે અને આચાર્યને ફરી વંદન કરે. કેટલાક કહે છે કે અનુભાષકને પણ તે વખતે જ વંદન કરે. પછી ગુરૂના અવગ્રહની બહાર અત્યંત નજીક નહિં કે દર પણ નહિં, તેવા સ્થાને રહી ઉપયોગવાળો છતે ગુરૂનું વચન સાંભળે નિદ્રા અને વિકથા છોડીને ગુપ્તિવાળા થઈને, હાથ જોડીને, ભક્તિ તથા બહમાનપૂર્વક ઉપયોગવાળાએ વ્યાખ્યાન સાંભળવું, તેમજ અર્થે કરીને યુક્ત, મધુર, સુભાષિત એવા શાસ્ત્રવચનની ઈચ્છાવાળાએ હસતા મુખપણે ગુરૂને રામાંચ કરવા સાથે વ્યાખ્યાન સાંભળવું. ગુરૂના સંતેષથી, ગુરૂની ભક્તિથી તેમજ ગુરૂમહારાજને અંગે અંત:કરણની પવિત્રતાથી ઈષ્ટસૂત્રના અર્થને જલદી પાર પમાય છે. કેમકે આ વિધિથીજ કર્મનો ક્ષય બની શકે. વ્યાખ્યાનની સમાપ્તિ પછી માતરાઆદિકનો ઉપયોગ કરીને અનુભાષક એવા ષ્ઠને વંદન કરે. કેટલાક આચાર્યો વ્યાખ્યાનની શરૂઆતમાં પહેલાં વંદન કરવાનું કહે છે. દીક્ષા પર્યાયે કરીને જે અધિક હોય તેને જયેષ્ઠ સમજ અનુયેગના અધિકારમાં તેના વંદનનો નિયમ
