________________
૫ર
પંચવતુક સાધુ સત્રની વિધિએ છેડી દે. શિષ્ય ગુરુભાઈ, કે એકગણવાળો એવો સાધુ તે કાંઈ સુગતિએ લઈ જતા નથી, પણ તેમાં જે જ્ઞાન દર્શન અને ચારિત્ર એ ત્રણ જે નિર્મળ છે તે તેજ ગતિને માર્ગ છે, કોઈ કહેશે કે ગુરુપરિવાર તે ગ૭ છે, તે ગુરુકુળવાસ કરનારને ગચ્છવાસ થઈ જ જશે, અર્થાત ગચ્છવાસ જુદાં જણાવવાની જરૂર નથી. આવું કહે તેના ઉત્તરમાં જણાવે છે કે ગચ્છની જે રીતિ ઉચિત હોય તે રીતિએજ ગચ્છમાં રહેવું અને ગચ્છનીજ પ્રતિષ્ઠા જેવી રીતે વધે અને અન્ય સાધુને પણ ગચ્છવાસનું કારણ બને તેવી રીતે સાધુએ ગ૭માં રહેવું જોઈએ, એમ જણાવવા માટે ગચ્છવાસ ગુરૂકુલવાસથી જુદા કહે છે, કેમકે પરસ્પર ઉપકાર ન હેય ને ગુણાદિકનો પારમાર્થિક સંબંધ ન હોય તો તે ગચ્છવાસ કહેવાય તે પણ તે સ્વચ્છંદવાસજ છે, એવી રીતે સામાન્યથી શુદ્ધભાવ છતાં પણ હંમેશાં ગચ્છના સ્થવિરે આપેલા સંથારાઆદિના પરિગથી વસતિ વિગેરે દ્વારેમાં પણ આ ગચ્છવાસની માફક સફળતા જાણવી. હવે વસતિ (ઉપાશ્રય)નું સ્વરૂપ જણાવે છે.
मूलु ७०६, पछि ७०७, वंसग ७०८, मिअ ७०९, चाड ७९०, विह ७११,
હંમેશાં સ્ત્રી, પશુ અને પંડકથી રહિત, તેમજ મૂળ અને ઉત્તરગુણેએ શુદ્ધ એવા સ્થાનેમાં સાધુઓએ રહેવું જોઈએ, નહિં તે વતેમાં દોષ લાગે, મેલા તેના બે ટેકાઓ ચારે ખૂણાની થાંભલીઓ, શહ હોય તે તે વસતિ મૂળગુણે કરીને શુદ્ધ ગણાય, અને યથાકૃત કહેવાય. ભીતનાં દાંડાઓ વળી, તાડછો, ઢાંકણ, ભી તેનું લીંપવું, દ્વારને સરખાં કરવાં, જમીન સરખી કરવી, એ બધાં કાર્યોવાળી વસતિ હોય તો તે સપરિકમ વસતિ કહેવાય, ભીતનું ધોળ, ધૂ૫ રે સુગંધિએ વાસિત કરવી, ઉદ્યોત કરે, વસ્તુ માટે બળિ કરે, જમીન લીપવી, પાણી છાંટવું, અને કચરો દૂર કરે, એ દેશે વિશેધીકાટિના છે. પૂર્વે જણાવેલી રીતિએ મહેલ વિગેરેમાં પણ મૂળ વિગેરે ગુણેનો વિભાગ જાણ. તે ઓલઆદિ દોષોને સાક્ષાત્ નહિં કહેવાનું કારણ એ છે કે ઘણે ભાગે સમાપ્તકાર્યવાળા વિચરતા સાધુઓને ગામડામાં રહેવાનું હોય છે અને તેમાં ઉપાશ્રય મોભ વિગેરવાજ હોય છે. માટે વસતિનું મૂળ ઉત્તર ગુણથી અશુદ્ધ જણાવતાં મોભ વિગેર વિભાગ કર્યો. સામાન્યથી સ્થાનને અંગે દે જણાવ્યા હવે ઉપાશ્રયમાં મુનિના રહેવા તે અંગે ઉપાશ્રયના દોષે કહે છે.
काला ७१२, उव ७१३, जावं ७१४, अत्तह ७१५, पासंड ७१६, जा ७१७, पत्य ૭૨૮, વય ૭૨૨, તુબદ્ધ એટલે શીયાળા ઉન્હાલાના મળી આઠમાસમાં એક માસથી અધિક રહેવામાં આવે તેને કાલાતિકાન્ત દેષ મહિનાથી કે ચાર માસથી બમણ વખત છઠયા સિવાય તેજ મકાનમાં આવવું તે ઉપસ્થાન દેષ બીજાઓએ વાપરેલા એવા સાધુ માટે કરેલા મકાનો તે અભિમાન દષવાળી વસતીમાં બીજાઓએ નહિં વાપરેલા તેવા મકાનમાં પ્રવેશ કરે તે અનલિકાન્ત નામે દેશવાળી વસતિ ગૃહસ્થ પિતાને માટે કરેલું મકાન હોય તે સાધુને દઈને પછી પોતે નવું મકાન કરે તે તે પહેલાંનું મકાન વજર્ય નામે ષવાળું છે, તે માટે વજર્યવસતિ કોઇપણ ધર્મવાળા પાખંડીઓ માટે નો આરંભ કરે તે મહાવજ નિર્ણન શાય વગેરે જે શમણે
