________________
મહાવીર વાણી સૂત્ર, દશવૈકાલિક સૂત્ર અને આવશ્યક સૂત્ર એ પાંચ ગ્રંથોમાંથી ચૂંટેલાં છે. નંદીસૂત્ર નામના જૈન આગમમાં પ્રાચીન જૈનશ્રુતનો સવિસ્તર પરિચય આપેલ છે. તેમાં જણાવેલું છે કે જૈનથુતના બે પ્રકાર છે : એક અંગશ્રુત અને બીજું અંગ બહારનું શ્રુત. જે શ્રુત તીર્થંકરના ખુદના ગણધરોએ રચેલું છે તેનું નામ અંગશ્રુત અને જે શ્રુત તીર્થંકરના સાક્ષાત્ અથવા પરંપરાના સ્થવિર એટલે મુનિઓએ લખેલું છે તેનું નામ અંગ બહારનું કૃત. ગણધર એટલે પ્રધાન આચાર્ય અને સ્થવિર એટલે અનુભવી મુનિરાજ. તીર્થંકરનાં વચનોને સાંભળ્યા પછી જૈન શાસ્ત્રોની રચના થાય છે અને જૈન શાસ્ત્રો જ્યારે બન્યાં ત્યારે કંઠાગ્ર રાખવામાં આવેલાં અને પછી એકબીજા પાસેથી સાંભળી સાંભળીને તે બધાને સાચવવામાં આવ્યાં છે માટે તેમનું એક નામ “શ્રુત” (યુત-સાંભળેલું) એવું પ્રસિદ્ધ છે. વેદોનું નામ “શ્રુતિ' છે, તે પણ પ્રસ્તુત “શ્રુતનામને મળતું છે અને એ બને નામો એકસરખા કારણથી પ્રચારમાં આવ્યાં છે. મહાવીરવાણીનાં વચનો અંગશ્રુત-સૂત્ર-માંથી અને અંગ બહારનાં શ્રુત-સૂત્ર-માંથી એમ બન્ને પ્રકારના શ્રુતમાંથી લીધેલાં છે.
આ ચૂંટેલાં વચનોનો મોટો ભાગ પદ્યરૂપ છે. ગવભાગ ઘણો જ ઓછો છે; મંગલસૂત્રમાં "નમસ્કારમાં નમો અરિહંતા વગેરે પ્રથમ પાંચ પદો છે તે, તથા “મંગલ' ભાગ, લોકોત્તમ' ભાગ, “શરણ' ભાગ અને ૨૪મા જાતિમદનિવારણ સૂત્રમાં આવેલો પ્રથમ સૂત્રવાળો ભાગ, એટલું આમાં ગદ્યરૂપ છે. આ સિવાય બાકીનો બધો ભાગ પધરૂપ છે.
આ આખા ય પુસ્તકમાં જે જાતની વિચારધારા બતાવેલી છે તે જાતની વિચારધારા વૈદિક પરંપરાના એટલે બ્રાહ્મણધર્મના વેદ, ઉપનિષદ, ગીતા, મનુસ્મૃતિ, મહાભારત, પુરાણ વગેરે ગ્રંથોમાં ય મળે છે તથા બૌદ્ધ ધર્મના પાલિ ભાષામાં લખાયેલા પ્રાચીન હીનયાન પરંપરાના મૂળ પિટક ગ્રંથોમાં તેમ જ મહાયાન બૌદ્ધ પરંપરાના સંસ્કૃતમાં લખાયેલા ગ્રંથોમાં પણ મળે છે. આ ઉપરાંત પારસી ધર્મપુસ્તક ખોરદેહઅવેસ્તામાં, ખ્રિસ્તી ધર્મપુસ્તક
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
