________________
૫૪
મહાવીર વાણી પણ પોતાની વ્યાવહારિક તમામ પ્રવૃત્તિઓ કરતાં પોતાના સહાયકોમાંથી - પોતાનાં ગ્રાહકોરૂપ વિવિધ આલંબનોમાંથી એવી રીતે લાભ ઉઠાવવો ઘટે અને પોતાની જાતને એવી રીતે નભાવવી ઘટે જેથી એ પોતાનાં સહાયરૂપ આલંબનોનો વિનાશ ન થઈ જાય - તેમની આજીવિકા જ ન છીનવાઈ જાય - તેઓ સમૂળગા ચુસાઈ જઈ વિનાશ ન પામે; એ રીતે ધ્યાન રાખીને તેમને ઓછામાં ઓછી પીડા લેશ વા તક્લીફ થાય એમ વર્તવું ઘટે.
૧. પરિગ્રહ - જુઓ અહિંસાસૂત્ર-ટિપ્પણ ૫ પરિચહધારી.
૨. સરખાવો હમ, ઈ. “તમારા ગુલામો વિશે ખબરદાર, તેમને તમે પોતે ખાતા છે તેવું જ ખવડાવજે અને તમે પોતે પહેરતા હો તેવાં જ કપડાં પહેરાવજો, તેમના ગજ ઉપરનું કામ કરવાની તેમને કદી આજ્ઞા ન કરશો અને એવું જ કામ હોય તો તમારો ધર્મ છે કે તે કામ કરવામાં તમે પોતે તેમને મદદ કરો.” ઇત્યાદિ (પૃ ૧૦૬)
૩. રક્ષા માટે જ - આજે રખાય છે એટલાં ઉપકરણો રાખ્યા વિના મુનિજનો માટે સંયમની સાધનાશક્ય નથી એવી શ્વેતાંબર સંપ્રદાયની એકાંગી માન્યતાને અને એક પણ ઉપકરણ હોય તો સાધક જનો માટે સંયમની સાધના શકય નથી અર્થાતુ મુનિએ એક પણ ઉપકરણ ન રાખવું જોઈએ-તદ્દન યથાજાત-નગ્ન-જ રહેવું જોઈએ એવી દિગંબર સંપ્રદાયની પણ એકાંગી માન્યતાને આ પદ્ય સ્પષ્ટ પડકારરૂપ છે તથા ઘણા પ્રાચીન સમયમાં અભિનિવેશપરાયણ આવા બે સંપ્રદાયો નહોતા એમ પણ આ પદ્ય સૂચિત કરે છે. ૪. ભમરો - સરખાવો ધમ્મપદ ચોથો પુષ્પવર્ગ સ્લો- ૬ :
यथा पि भमरो पुप्फ वण्णगंधं अहेठयं । पलेति रसमादाय एवं गामे मुनि चरे ॥
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
