________________
૧૨૬
મહાવીર વાણી જેમની બધી પ્રવૃત્તિઓ કામનાના સંકલ્પ વિનાની છે અને જેમનાં કર્મો જ્ઞાનરૂપી અગ્નિથી બળી ગયેલાં છે તેમને ડાહ્યા પુરુષો પંડિત' કહે છે. બાલ - સાચો પૃથT વાત: પ્રવતિ ફિતાદા
(ગીતા અ૫, શ્લો. ૪) અર્થાત્ વાતા: એટલે અજ્ઞાનીઓ, સાંખ્ય અને યોગને જુદા જુદા કહે છે પણ પંડિતો તેમ કહેતા નથી.
સરખાવો ધમ્મપદ ૬ઠ્ઠો પંડિત વર્ગ બ્લો- ૧: પંડિત - વિહિં કે વિં તાવિ પંડિતું મને
तादिसं भजमानस्स सेय्यो होति न पापियो । ભાષા ઉપર સંયમ રાખીને બોલનારા, મેધાવી એવા પંડિત પુરુષનો સહવાસ-ઉપાસના-કરવા ઘટે. એવા પંડિતની ઉપાસના કરનારનું શ્રેય થાય છે, અય થતું નથી. બાલ - વીષા ગારતો સંતરૂ યોનનં दीघो बालानं संसारो सद्धमं अविजानतं।
(ધમ્મપદ પાંચમો બાલવર્ગ સ્લો- ૧) જાગતાની રાત લાંબી નીવડે છે, થાકેલાને યોજન લાંબું લાગે છે, એ જ પ્રમાણે સધર્મને નહીં જાણતા બાલોને - અજ્ઞાનીઓનો સંસાર લાંબો હોય છે એટલે બાલ જીવો ઝટ ઝટ નિર્વાણનો લાભ મેળવી શકતા નથી.
મહાવીરવાણીના બાલસૂત્ર સાથે ધમપદનો પાંચમો આખો બાલવર્ગ સરખાવવા જેવો છે. જૈન આગમોમાં અને બૌદ્ધપિટકોમાં “બાલ માટે લોન કે પુથુઝન (પૃથઝન) શબ્દો પણ વપરાયેલા છે.
૨. “મારે સારુ તો કામભોગોનો આ આનંદ જ ચક્ષુદષ્ટ છે - આંખે દેખાય એવો છે -- નજરે જોયેલો છે. આ આનંદની આડે આવે એવો બીજો કોઈ લોક એટલે મારા સિવાયનો પરલોક મેં કદી જોયેલો નથી. અર્થાત્ મારા આ આનંદમાં વિશ્ન કરે એવાં જેઓ મારી નજીકમાં નજીક કે આસપાસ વા તેથીય વધારે દૂર વસનારાં બીજે મનુષ્યો વગેરે જે વિવિધ પ્રાણીઓ છે તેમનાં થોડાં ઘણાં પણ સુખસગવડ બાબત મેં કદી ય દરકાર કરેલી નથી - દરકાર કરવાનું યોગ્ય પણ માન્યું નથી. ઊલટું મારી આ આનંદદાયક
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
